Dat is in elk geval duidelijk: Rutte en Hoekstra blokkeren een formatiepoging, ze willen niet eens onderhandelen. Ik hoop dat de schuld terecht komt waar hij thuishoort: bij Rutte.

Of dat kosten meebrengt, vraag ik me af. Hij stuurt aan op een minderheidskabinet of op nieuwe verkiezingen. D66 kan nu niet meer terug van de afstand van CU. Dat is een inhoudelijk punt, anders dan Rutte/Hoekstra die op de getallen letten.

Als gezegd, ik vertrouw Rutte niet. VVD en CDA met rechts als gedoger. Hij heeft het kunstje al eerder geflikt. Het is niet eens een kabinet dat snel zou vallen omdat de VVD zo rechts is dat ze graag aanschurkt tegen Eerdmans, Baudet, Wilders en de huisjesmelker.

Nieuwe verkiezingen zouden Rutte wel van pas komen. Gaat ongetwijfeld verlies opleveren voor D66, die aan links zal verliezen. Het risico van Baudet is in diens geschiftheid gesmoord, maar Eerdmans neemt zijn rol graag over. Opgeteld en afgetrokken verandert er dan weer niets. En waar moeten die verkiezingen over gaan? Ze zouden over Rutte en Hoekstra moeten gaan maar laat ik nou denken dat dat niet zal gebeuren.

De NRC schrijft vandaag dat het grote struikelblok verdwenen lijkt: het wantrouwen van veel partijen in Marc Rutte. Ik geloof er niets van. Niemand vertrouwt de man maar anders dan hijzelf zijn ze bereid over hun bezwaren heen te stappen. Rutte is nog steeds het struikelblok. Niet wantrouwen maar de wetenschap dat hij hoog spel speelt en weinig risico loopt te vallen.

Het heeft zijn voordelen, die corona. Kon ik het PvdA congres bijwonen zonder te hoeven te reizen. Er waren 4100 leden ingelogd, op een gegeven moment. Ik moest wel aan de bel trekken via een app, in januari was Asscher al weggestuurd voordat ik als lid doorhad dat er een bijeenkomst was.

Sommige dingen veranderen nooit, dus was de beslissende motie een motie van orde. Daarin werd beslist dat dit congres niet kon stemmen over een advies aan de fractie om al of niet deel te blijven nemen aan de huidige formatie. De indiener stelde dat het regelement van orde niet toestond om al voordat er een formatieresultaat de fractie te adviseren wat te doen.

Dit was de beslissende motie deze middag. Natuurlijk was duidelijk dat als de stop- ermee motie als hij was aangenomen politieke gevolgen zou hebben. Als de media en de rest van de politiek keken naar dit congres, dan ging het om deze motie. Nu was de discussie interessant maar was er geen uitkomst die de fractie vastzette.

Ik heb gestemd voor de motie van orde want inderdaad wil ik niet nu al uitgesproken hebben dat er niet meegedaan mag worden aan de formatie. Hoewel Rutte eindeloos traineert, is het daarvoor te vroeg. Als de PvdA zich nu al buitenspel zet, zonder inhoudelijk te hebben kunnen onderhandelen, zou dat onverstandig zijn.

En nee, dit was geen truc, zoals een boze inspreker vond. Althans, niet anders dan dat het indienen van deze motie, zogenaamd zonder directe gevolgen, een truc was. Wat moest de fractie immers nog doen met een eventueel negatief advies aan de formatietafel? De Telegraaf en Rutte zouden er wel weg mee weten. Nou is dat niet een reden om iets niet te doen, maar ik vond het niet alleen een onverstandige motie, ik vond het stemmen over die motie ook onverstandig. Ik werd op mijn wenken bediend.

Ik ben ervoor om samen met Groen Links te blijven optreden, om Rutte zo mogelijk te dumpen en D66 te dwingen om over links te regeren. U weet, ik vertrouw Rutte en de VVD voor geen moer, dus een minderheidskabinet over rechts (zonder D66 zelfs) zou me niets verbazen.

De PvdA moet aanwezig blijven en als het inhoudelijk niet aanvaardbaar is eruit stappen. Eenvoudig toch? Mooi, die motie van orde. Daardoor hoefde ik niet uren na twee uur te blijven hangen om een domme beslissing (zoals het wegsturen van Asscher in januari) te voorkomen.

Hoie je het ook wendt of keert, Afghanistan, of beter gezegd, het vertrek uit Afghanistan, blijkt een ramp voor Joe Biden. Het zag er al niet goed uit, maar na de twee zelfmoordmissies gisteren, met nog eens twaalf (of dertien) Amerikaanse soldaten toegevoegd aan het totaal van zinloze doden, valt er weinig meer te redden. Biden zit in een situatie waarin het niet meer slechter kan, en het beste alternatief is zo snel mogelijk weg te wezen en maar zien hoe het afloopt.

De persconferentie die Biden gisteravond laat hield was adekwaat, niet veel meer dan dat. Je zag een oude man, maar die zie je altijd. Hij bladerde in zijn tekst maar raakte niet de weg kwijt. Hij was vol empathie, al kan ik zo langzamerhand de verwijzing naar Beau en zijn hersentumor wel missen.

Obama zou het veel beter gedaan hebben, Trump zou niet in staat geweest zijn empathie te tonen. Moeilijk meer voor te stellen wat een horkerige affaire dat geworden zou zijn. Een verwijzing naar de kijkdichtheid van zijn optredens, of de opkomst bij zijn rallies waarschijnlijk. Een telefoontje na de achterblijvers dat die mariniers wisten waarvoor ze hadden ingetekend.

Ik verafschuw nog steeds de manier waarop Nixon en Kissinger de oorlog in Vietnam uitrekten van 1969 to 1975 onder het motto ‘decent interval’. Ze wisten dat de oorlog verloren was, in 1972 was het onderhandelingsresultaat niet meer of minder dan in 1969, maar ze gingen door. Het gaf inderdaad de afgang van de VS het aanzicht van een glijvlucht en niet een crash, zoals nu. Als alternatief was het niet veel beter, maar het zou goed geweest zijn als de VS langer had gewerkt aan vertrek uit Afghanistan. Ik ben het echter met Biden eens dat een niet beschamend vertrek al niet meer mogelijk was.

Relevanter is dat in 2001 een wapenstilstand mogelijk was in Afghanistan die de verslagen Taliban had gekoppeld aan andere Afghaanse leiders, zoals de latere president Karzai. Probeer u voor te stellen hoe dat zou zijn gelopen. Het voorstel werd verworpen door minister Rumsfeld, vanuit de arrogantie van de overwinnaar die niet in staat is iets met die overwinning te doen (hij zou de voorstelling in Irak herhalen).

Biden komt op gevaarlijk terrein. Op zich heeft de wetgeving over zijn hervormingen van de verzorgingsstaat en de infrastructuur niets te maken met Afghanistan. Maar als ook die plannen vastlopen, en er is zeker geen garantie dat de Democraten hun gelederen gesloten kunnen houden, dan heeft hij weinig aan de kiezer te brengen in 2022.

Het geloei van sommige Republikeinen dat Biden, en voor de goede orde ook maar Kamala Harris, moeten aftreden over Afghanistan is niet meer dan dat. Een nieuwe aflevering van opgefokte nonsens met als enige doel partijdig voordeel te halen. Lege praat maar wel praat die via de partijtelevisie van Fox een eigen leven gaat leiden.

President Biden wil van geen wijken weten. Op 31 augustus moet Amerika uit Afghanistan zijn verdwenen. Overleg met de bondgenoten die geen andere keuze hebben dan Amerika’s leiding te volgen, deed hem niet van gedachten veranderen. Hij liet wel een opening. Hij had het Pentagon en State gevraagd om contingency plans als het nodig mocht zijn langer te blijven.

Het leidt tot veel kritiek, vooral van die bondgenoten maar ook in beide Amerikaanse partijen die sowieso van de leg zijn door Bidens kordaatheid. Ik begrijp hem wel. Zonder serieuze deadline wordt het opnieuw een open ended betrokkenheid, tot wanneer? Tot iedereen die daarvoor in aanmerking zou komen uit het land gehaald zou zijn om door onvriendelijke anti-immigratie Amerikanen in de VS onthaald te worden?

Uiteindelijk was het hele Afghanistan project een open ended affaire, veranderend van straf voor Al Qaida en hun beschermheren tot het omvormen van een achterlijk, corrupt land in een voorbeeld van democratie in het Midden Oosten. Het is goed om weer eens te herlezen wat er in de loop van 2001 gebeurde.

De VS intervenieerde, gooide de Taliban eruit en kwam op een punt dat de Taliban – hoe je het ook wendt of keert, toen de legitieme regering van Afghanistan – wilde onderhandelen. De latere ‘democratische’ president Karzai zou als tussenpersoon willen optreden. Het aanbod werd verworpen door Rumsfeld en de Cheney-bende die de hopeloos zwalkende kleine Bush in hun tang hadden genomen. Waarom eigenlijk? Arrogantie en hoogmoed.

Een jaar later zou diezelfde Cheney-bende Amerika in het Irak-avontuur storten. Afghanistan werd bijzaak. Democratie in het Midden Oosten was ook niet vreselijk urgent: toen Egyptische dictator Moebarak in zijn land hard tekeer ging tegen elke vorm van democratisering kwam er geen kik uit Washington (niet veel veranderd, alleen de naam van de dictator).

De manier waarop de militaire leiding zowel in Afghanistan als in Irak plannen opstelde die steevast misliepen, surges die een kunstmatig resultaat opleverden, ongecontroleerd misbruik door CIA, de erosie van normen in de Abu Graib gevangenis… Ik begrijp wel dat Biden zijn eigen lijn trekt en de mogelijkheid voor verder engagement wil beperken. Ik vermoed dat de VS ook na 31 augustus actief zal blijven, zal moeten blijven, maar Biden wil dat niet al meteen vooraf vastleggen.

Hij heeft gelijk, denk ik. Overigens kan hij binnenlands succes claimen nu het Huis de 3.500 miljard dollar begroting heeft aangenomen waardoor de kans op een Amerikaanse verzorgingsstaat aanzienlijk is vergroot.

Het schijnt dat Democraten zich grote zorgen maken dat Afghanistan de verkiezingen van 2022 beslissend zou beïnvloeden. Ik denk dat ze het overdrijven. Geheugens zijn kort, kiezers kijken naar de economie en naar wat hen in het dagelijks leven overkomt. Afghanistan zal tegen die tijd eerder een gesloten boek blijken. Een mislukking, een verspilling, die iedereen graag achter zich laat.

Vandaag in de Standaard.

Martha’s Vineyard, het eiland voor de kust van Massachusetts, is een speeltuin voor de superrijken. Ze spelen er en ze lijden er. Ted Kennedy reed er ooit zijn auto de sloot in, met dodelijk gevolg, John Kennedy (zoon van JFK) verongelukte toen hij er probeerde te landen. Bill Clinton liet er zich tijdens en na zijn presidentschap graag zien en ook Barack Obama ontwikkelde een liefde voor dit eiland. Zozeer dat hij een huis kocht (à 12 miljoen dollar) en er begin augustus zijn zestigste 

verjaardag vierde. Het feestje trok aandacht omdat Obama zijn gastenlijst moest terugbrengen van 475 tot enige tientallen (politico’s vielen af, celebritiesmochten blijven). Er heerst nog steeds corona, immers, delta zelfs.

Het feestje mag inmiddels gelden als een ramp in public relations opzicht, een onbegrijpelijk fiasco voor een alerte man als Obama. Het stond zijn vijanden toe hem neer te zetten als een hypocriete linkspratende rechts zakkenvullende Democraat, u kent het type wel. Maureen Dowd, de vileine columniste van The New York Times, noteerde Obama’s verlies van aanzien als cool cat en noemde hem ‘Barack Antoinette’. Voor het goede begrip stond er een foto bij uit de film The Great Gatsby naar F. Scott Fitzgeralds boek uit 1925 dat geldt als het ultieme portret van nouveau riche. Pijnlijk.

Gecombineerd met het Amerikaanse debacle in Afghanistan zien we hier de voortgaande afbladdering van de 44ste president. De eerste zwarte president, onderkoeld, cerebraal en toch charismatisch, retorisch ronkend, had in 2008 harten verwarmd. De verwachtingen waren hoog gespannen. In 2012 was zijn herverkiezing vooral vanzelfsprekend, in 2017 gaf het aantreden van de vulgaire Donald Trump Obama’s presidentschap in retrospect aanzien als het best bereikbare.

Dat aanzien bladdert. De crisiswetgeving en het infrastructuurplan dat Joe Biden er in zes maanden doorheen loodste riep de vraag op waarom dit in de veel zwaardere crisis van 2008 niet had gekund (Obama kreeg veel te weinig geld los). De oud-president kreeg onder uit de zak als iemand die te ver van het congres afstond, te veel dacht dat hij wel bruggen kon bouwen in Washington terwijl de obstructiespecialist senator Mitch McConnell hem toch uit die droom had moeten helpen. Vergeleken met Biden zag Obama er ineens minder adept uit als president.

Er valt een waslijst op te stellen van tegenvallers in acht jaar Obama en een minder lange lijst van successen. Op de eerste lijst staat het magere antwoord op de crisis en Obama’s weigering om de financiële elite te laten bloeden voor hun onverantwoordelijk gedrag. De opzet van Obamacare was minder dan hij had kunnen zijn, de uitrol ervan een kleine ramp. En laten we niet Guantanamo Bay vergeten. Obama zou het de mensenrechten (en Amerikaanse principes) ondermijnende gevangenisoord op Cuba wel even sluiten. Het congres dwarsboomde het en Obama liet het verder lopen.

In de categorie successen past natuurlijk zijn leiderschap in de crisis, redding van de autoindustrie en het financiële systeem, en diezelfde Obamacare. Meer dan dertig miljoen Amerikanen zijn nu verzekerd en je kunt niet meer door verzekeraars worden geweigerd als je al iets onder de leden hebt. Ook het terugtrekken uit het Midden Oosten was, zij het omstreden, een positieve ontwikkeling. In Irak moest Obama op zijn schreden terugkeren om IS tegen te houden, in Syrië wordt zijn terughoudendheid hem nu kwalijk genomen, Libië is een puinhoop. Hij wist Osama Bin Laden te pakken te nemen. De opsomming is niet limitatief, noch van falen, noch van succes van een president die in elk geval de uitstraling had van een betrouwbaar, nadenkend en beschaafd persoon.

Afghanistan is de volgende stap in het afbladderen. De schuld voor de teloorgang van de Amerikaanse betrokkenheid bij dat land ligt natuurlijk primair bij George W. Bush, die enthousiast een oorlog tegen terrorisme begon en zich door zijn perfide adviseurs in het drijfzand van Irak liet lokken. Daardoor werd Afghanistan een sideshow. Alleen geld en soldaten, zo weten we nu, is niet genoeg. Joe Biden had in 2009 al door dat het een fiasco zou worden. Obama luisterde niet naar zijn vicepresident maar naar de militairen die nu ach en wee klagen, en stuurde 100.000 troepen, met de absurde kanttekening dat ze zeker en vast na anderhalf jaar zouden vertrekken. Biden krijgt nu het resultaat van twintig jaar wanbeleid op zijn brood. Maar Obama kan niet aan enige blaam ontsnappen.

Hoewel de veel te dikke memoires van Obama over het geheel genomen goed werden besproken, kon het de lezer niet ontgaan dat hij wijdlopig was, zelfrechtvaardigend en een toonbeeld van eindeloos opties afwegen. En hij is pas halverwege. Zijn echtgenote Michelle schreef een veel leuker boek, ook te dik, maar ze lijkt beter te kunnen relativeren dan haar man.

Denkend aan Michelle vraag je je af hoe het mogelijk is dat zij met haar gezonde verstand Barack niet heeft weerhouden van dat verjaardagsfeestje. We kregen foto’s van bezoekers zonder masker, zonder afstand en Barack zelf op de dansvloer. De eerste de beste politieke of pr-adviseur zou honderd kanttekeningen hebben gezet bij deze plannen. Obama als president zou er eindeloos over hebben gewikt en gewogen, en uiteindelijk hebben beslist dat dit geen goed idee was. Waar is die Barack Obama gebleven?

Enige afbladdering van presidenten in de jaren na hun aftreden is onvermijdelijk. Maar dat Obama zelf zo meewerkt aan zijn teloorgang is toch onverwacht. Misschien oordelen we te hard. Misschien moeten we niet te snel zijn in ons oordeel over iconen. Het zijn ook maar mensen en we hebben ze uiteindelijk zelf op het schild geheven. Maar toch, soms kun je teleurstelling niet onderdrukken.

Het was natuurlijk een klassieke screw up, de Nederlandse vertoning in Afghanistan. Niet dat we de enige zijn, maar toch. Frankrijk en Engeland waren al twee maanden aan het evacueren. Is er geen overleg? Is er niet geluisterd? Of, waarschijnlijker want het blijft Nederland-vakantieland: waren we met vakantie? (Of, in een variant, was het weekend).

Wat me het meest opviel, meer dan de knieval van Kaag en de voorspelbare hoorzitting, was de totale afwezigheid van Rutte. De man irriteert me steeds meer. Je kunt hem dat geneuzel van de Telegraaf over de PvdA GL conksie niet verwijten, maar het is Rutte die traineert omdat hij geen zin heeft in een linkse vleugel in Rutte IV. Ik vertrouw hem nog steeds niet. Een minderheidkabinet met vuil-rechts als steunpilaar zou hem goed uitkomen.

Ik denk niet dat het zal gebeuren, in elk geval niet met D66 als partner, want doe zou hun (zoveelste) doodvonnis betekenen. Maar gewoon, weer met het CDA, zou me niets verbazen.

Een minderheidskabinet wordt soms aanbevolen omdat het dan het parlement meer macht zou geven. Dat is allemaal mooi en aardig maar het betekent simpelweg dat vies-rechts het kabinet in een chantage houdgreep zal hebben.

Rutte moet eens ophouden met zeuren. Een breed kabinet weerspiegelt heel goed wat Nederland wil (daar is de Telegraaf zo goed in , maar nu even niet: dit is wat Holland wenst). Er zijn veel minder breekpunten dan in 2011 mogelijk waren. Het enige probleem is en blijft Rutte zelf. Niet alleen omdat we van hem af willen (we = Nederland) maar omdat hij ook de formatie traineert. Tijd om de VVD eens onder druk te zetten in plaats van die kleine linkse splinters.

Wat een voorspelbare verslaggeving toen het samen opereren van beide partijen aan de orde kwam. Zelfs de vreselijke Spekman werd weer uit de mottenballen gehaald. Tijd om gewoon alle verhalen rondom de formatie over te slaan en alleen te kijken naar wat er uitkomt (of niet).

Afghanistan zal nog wel even het nieuws beheersen. Misschien meer in Europa dan in Amerika als de doemvoorspellingen van honderdduizenden vluchtelingen en de afkeer die klein en groot rechts ten toon spreidt over vluchtelingen uitkomen. De kleingeestigheid van PVV, Forum en ander grut is weer buitengewoon, zij het geheel voorspelbaar. En de VVD doet mee, horen we vandaag.

Biden staat er niet goed op. Niet zozeer omdat hij Afghanistan liet vallen, dat was al tien jaar zijn standpunt. Alle geneuzel over bondgenoten en verlies aan vertrouwen in de VS is niet meer dan dat. Er is al geen vertrouwen en Afghanistan doet daar niets aan af of toe.

Het is nieuws dat in de VS vrij snel naar de achtergrond zal verschuiven. De Trumpies kunnen er weinig mee en de havikken, Republikeins en Democratisch, kunnen pruttelen maar de animo om in dit fiasco te duiken zal gering zijn. Teveel boter op teveel hoofden.

De schade voor Biden is misschien van wat langere duur omdat het leidt tot analyses van zijn manier van denken en leiding geven. Eigenwijs en zoals de Washington Post vandaag schrijft, gevoed door een minderwaardigheidscomplex stammend uit zijn gebrekkige opleiding. Niet dat hij uit Afghanistan weggaat is het probleem, maar hoe. Luisterde hij niet naar de inlichtingendiensten of lieten die het weer eens afweten in 9/11 stijl? Of was iedereen in commissie schuldig aan overschatting van de overlevingskracht van het corrupte regime in Afghanistan?

Biden had beter moeten weten, lijkt me. Dat bij ons Kaag uitgebreid excuus aanbood in een commissievergadering die verder voorspelbaar gepruttel opleverde, is beter te rechtvaardigen dan dat Biden stug volhoudt dat het allemaal volgens plan ging, met een kleine uitglijder op het einde.

Het zal op de populariteit van Biden weinig invloed hebben, schat ik zo. Die heeft meer te maken met de infrastructuur, de economie en het Great Society 2.0 plan. Ik erger me regelmatig aan Thomas Friedman, de Midden Oosten commentator van de NYT die altijd een patroniserende toon aanslaat, maar dit keer heeft hij denk ik gelijk. Voor de langere termijn kon dit wel eens goed uitpakken voor Biden.

Dat kan niet het geval zijn voor die ultieme klungel, kleine Bush. Twee oorlogen begonnen, twee verloren. Wie nu roept, zoals een enkeling, dat dit de grootste blooper is sinds het einde van de Koude Oorlog, is Irak al weer vergeten. Kleine Bush begon Afghanistan met een trucklading goodwill en liet zich toen door de Cheney bende in Irak zuigen. Bloopers genoeg, maar allemaal terug te voeren op 9/11. Mijn man van de eeuw – tot nu toe: Osama Bin Laden. Ik kom er nog op terug, maar de man bracht meer tot stand dan hij ooit had kunnen dromen.

Tja, wat moet je er nog over schrijven? Niet de Taliban hebben de oorlog om Afghanistan gewonnen, de niet-Taliban hebben hem verloren. Een door de Amerikanen opgebouwd leger bleek een fantoom van niet betaalde soldaten die geen zin hadden hun corrupte bazen te bedienen door zich op te offeren. Een door en door corrupt en achterlijk land bleek door en door corrupt en achterlijk.

Het is allemaal verschrikkelijk wat de Taliban van plan is, horen we, maar waar waren de Afghaanse burgers toen ze de kans kregen dit soort religieuze fanaten van zich af te schudden? Juist, hun leiders waren hun zakken aan het vullen en onderlingen machtsspelletjes aan het spelen. Niet de Amerikanen hebben de Afghanen in de steek gelaten, de Afghanen hebben zichzelf in de steek gelaten.

De Amerikaanse kant mag natuurlijk niet onderbelicht blijven. Carolien Roelants wijst er in de NRC terecht op dat het natuurlijk begon toen de Sovjets Afghanistan bezetten en de Amerikanen de opstandelingen ging steunen. Ik zie die Bzrezinski nog staan op de Cyber Pas. Zo gezien rekenen we hier af met een restant van de koude oorlog – en vergeet ook niet de malicieuze rol van Pakistan en de diverse dictators die daar door Amerika werden gesteund.

Biden krijgt terecht op zijn brood dat hij niet pessimistisch genoeg was over het wankele bouwwerk dat ze in twintig jaar hadden opgezet. Maar de hoofdschuldige is kleine Bush die een oorlog voerde tegen Al Qaida die al snel een oorlog werd om de Taliban te verdrijven, waarna, zoals wel vaker, Amerika met het probleem bleef zitten: wat dan?

Nation building, besloot domme Bush. Helaas ging zijn domheid nog veel verder. Hij liet zich door zijn omgeving praten naar een oorlog in Irak waardoor Afghanistan ineens op het zijtoneel belandde – waar het nooit meer vanaf kwam. Amerikaanse militairen gedroegen zich, opmerkelijk genoeg, zoals ze zich in Vietnam gedroegen. Ze waren veel te optimistisch over wat militaire macht vermag. Ze logen over bereikte resultaten, over mislukkingen. Ze legden liefst de schuld ergens anders neer.

Je hoor het de surge generaal Petreus weer roepen: was nog maar vijf jaar doorgegaan, had maar meer soldaten gestuurd. De echo van Westmoreland. Iemand moest er een eind aan maken. Biden viel die eer te beurt.

De onderliggende vraag of je een land als Afghanistan van buitenuit kunt hervormen blijft onbeantwoord. Of nee, dat klopt niet. Hij is beantwoord. Je kunt dat niet. Een stammensamenleving met geloofsfanaten omzetten in een westerse democratie? Het idee alleen al is absurd. Ja, vrouwen konden ineens naar school, mochten meedoen, maar dat was niet omdat die Afghaanse mannen dat wilden maar omdat de Amerikanen en de Navo-landen dat nodig hadden om te laten zien dat hun verspilling geen verspilling was.

De fouten van kleine Bush zetten het traject uit waarop ook Barack Obama struikelde. Obama was opgekomen als Irak criticus – in tegenstelling tot Hillary Clinton – en mekkerde in de campagne van 2008 over Afghanistan als de echte oorlog waarin Amerika verwikkeld was. Dat was helemaal niet nodig geweest. Het zette hem klem en toen hij vervolgens door de militairen werd overgehaald om 100.000 soldaten te sturen en er in zijn cerebrale besluitvorming meteen achteraan zei wanneer die weer weg zouden gaan, wist je dat het niets ging worden. Biden, toen vice-president, had het goed gezien.

Dat kun je tot op zekere hoogte ook zeggen van Trump. Diens ‘wat doen we daar eigenlijk?’ vraag was de juiste. Zijn isolationistische America-first benadering leidde tot enig realisme over Afghanistan en zette uiteindelijk het scenario op dat zich de laatste weken en dagen ontrolde.

Wie is er schuldig? Zoals een van de Amerikaanse kranten opmerkten: het complex van denktanks en militair superioriteitsdenken in het congres, gecombineerd met het achter elkaar aan lopen als het op Amerikaans spierballenvertoon aankomt. Met als rechtvaardiging steeds die Koude Oorlogs stoplap: geloofwaardigheid. Het militair industrieel politiek complex, met andere woorden.

Ik mag daar nog aan toevoegen dat de never ending wars grote aantallen veteranen hebben opgeleverd (en een enorm aantal gewonden omdat de overlevingskans zoveel groter was dan in Vietnam). Een niet gering deel van deze veteranen is gevoelig voor de praatjes van volksmenner Donald Trump. Ze waren nadrukkelijk aanwezig op 6 januari, en de veiligheidsdiensten waarschuwen voor radicalisering van deze mensen. Het bijeffect van de oorlogen zal nog lang doordreunen in de Amerikaanse samenleving.

Gaat de VS een toontje lager zingen? Ja, maar dat doet het land al een paar jaar. Zijn we in het westen nu meer kwetsbaar voor terrorisme vanaf Afghaans grondgebied? Schei toch uit, de terroristen zitten op allerlei andere plekken en als het westen zijn informatievoorziening op orde heeft, sturen ze er een drone op af. Een wederopstanding van Al Quida is bangmakerij.

Ik ben geen Afghanistan deskundige. Maar ik kan tellen. Die 65.000 Taliban soldaten zijn een minieme factie van het totale aantal Afghanen. De Taliban kan pas verdwijnen als de Afghanen dat voldoende willen. Begrijpelijk dat ze niet een nieuwe, of beter, voortgezette oorlog willen, maar het is toch echt iets dat ze zelf moeten doen.

Gaat Afghanistan een toekomst tegemoet vergelijkbaar met Vietnam, dat zich na tien jaar terreur bekende tot een westers, kapitalistisch economisch systeem onder leiding van marxistische autocraten? Kan Afghanistan een land worden waar Taliban leiders tolereren dat het land zich losmaakt van hun greep? Ik betwijfel het. De energie en de natuurlijke omstandigheden lenen zich niet voor een dergelijke zelf-resurrectie.

Volgens Bas Blokker van de NRC is na de aanvaarding van de infrastructuur wet – voorlopig dan – de greep van Trump op de partij gebroken. Ik geloof er niets van. Ik heb ook een paar opinieschrijvers die richting op horen schrijven, maar de Big Lie wordt nog steeds door de GOP trouw ondersteund. Als de partij afstand had willen nemen, had dat op 6 januari gekund. Wat er nu gebeurt, heeft heel andere dynamiek.

Beter bewijs van al of niet greep is of Trump zijn voorkeurskandidaten voor 2022 gekozen kan krijgen. Zoals ik eerder betoogde was de infrastructuur het aller gemakkelijkste punt om aanvaard te krijgen – had zelfs Trump kunnen doen in 2017.

Dit succesje voor Biden, such as it is, wordt sterkt overdreven. Hij heeft behoorlijk moeten inleveren, het is beleid waar iedereen achter staat, zelfs de Republikeinse tegenstemmers, en het sociale infrastructuur programma is er nog lang niet door. Sterker, het kon Biden nog wel eens grote problemen in eigen partij opleveren.

Dat het Amerikaanse congres eindelijk wat positiefs tot stand brengt is mooi, maar geen bewijs van structurele bereidheid om samen te werken, obstructie te laten varen en, nee, ook niet dat Trump zijn macht kwijt is.

Afghanistan krijgt veel aandacht nu de Taliban terugkeert waar ze in 2001 waren: aan de macht. Joe Biden stelt ferm dat hij geen spijt heeft van zijn besluit om de Amerikaanse troepen terug te trekken. Amerika heeft meer dan 1.000 miljard dollar uitgegeven en telt 3500 doden en een groot aantal gewonden (en, zijlijn, vele veteranen die nu op hard rechts terecht zijn gekomen). De Afghanen moeten het nu zelf doen, stelt hij terecht, terwijl Afghaanse legerposten in vliegende vaart worden verlaten door Afghaanse soldaten die onbetaald worden en slecht geleid zijn.

De Washington Post heeft in een lopende reeks artikelen laten zien hoe de Amerikaanse kiezer en de politiek in brede zin werd misleid door de militairen en de politieke leiding. De Afghanistan Papers documenteerden gisteren nog hoe vicepresident Cheney bijna werd opgeblazen in 2007. De serie is een aaneenschakeling van leugens en goedpraten.

Interessant genoeg is dat ook een conclusie over de Nederlandse bijdrage (de Kunduz klunzen die zo nodig een missie wilden). Een artikel in de NRC laat zien hoe een missie werd aangepast aan de eisen in Den Haag, niet wat Kunduz vroeg. Hoe Rutte per se bondgenootschappelijk mee wilde doen. Christ Klep stelt dat het verspilde moeite was en laat zien dat we niet kunnen omgaan met dit soort missies. Jorrit Kamminga, die wordt opgevoerd als iemand die het geen waardeloze missie vond, concludeert eigenlijk hetzelfde.

Gisteren had Bas Blokker een artikel waarin hij Amerikaanse militairen citeerde die het onzinnigste argument aller tijden aanvoerden, maar nog steeds een stand by om mislukking te rechtvaardigen: Amerika moest in Afghanistan blijven omdat vertrek de Amerikaanse reputatie bij de bondgenoten zou ondermijnen. Duh. Dat is het koude oorlog argument voor allerlei stupide beleid: behoud van geloofwaardigheid. In Vietnam gebruikten ze het eindeloos om de interventie op te voeren van 50.000 tot 500.000 militairen.

Die oorlog werd ook verloren (zoals alle grote oorlogen die de VS voerde, met uitzondering van de Eerste Golfoorlog). En bondgenoten vroegen zich juist af of de VS gek geworden was om zo lang zoveel te investeren in een bodemloze put met de verkeerde ideologische insteek. Het is een waarschuwing die steeds weer genegeerd wordt: zodra het argument ‘geloofwaardigheid’ wordt aangevoerd, weet je dat het mis is. Overigens miskent het ook de vaststelling dat bondgenoten de VS al niet meer vertrouwen, dank aan Trump.

Terecht wordt Afghanistan als probleem nu op het conto geschreven van kleine Bush als überklungel, maar ook van Obama die er niet van los kon komen (Biden had toen ook al het juiste standpunt). Maar het gaat veel verder terug, tot die koude oorlog. Jimmy Carter stuurde Bzrezinski naar de Cyber Pass in 1979 en begon een investering in Afghaanse warlords waarvan het land nu de wrede vruchten plukt. Het heeft ook een hoge prijs geëist in buurland Pakistan, waar de VS vanwege Afghanistan, een rot regime steunde.

In het algemeen irriteert me de ach en wee toon van de verhalen rondom Afghanistan. Ja, vrouwen en meisjes zullen lijden. Een burgeroorlog levert nooit iets goed op. Maar hallo, de Afghanen hebben twintig jaar en meer dan 1.000 miljard dollar (en nog wat Euro’s) gehad om hun samenleving veilig te maken voor die barbaren. Ze hebben het geld verkwist, corrupte verkiezingen en stammenoverleg georganiseerd. Ik hoor dit verhaal niet vaak bij, pak weg, Bureau Buitenland. Hoe lang moet je mensen helpen die die hulp verkwanselen of geleid worden door foute types? Ook hier was Vietnam een goede les. Het corrupte regime van Thieu zorgde voor zijn eigen ondergang. Ja, Afghanistan is het Vietnam van de 21ste eeuw.

Willen de Russen en de Chinezen er nu mee spelen? Good luck.