Frans Verhagen, Amerika kenner

Met de keuze voor Kamela Harris als running mate, als zijn kandidaat voor het vice-presidentschap, heeft Joe Biden een veilige en verstandige keuze gemaakt. Harris, senator voor Californië, brengt ervaring mee, als senator en daarvoor als openbare aanklager in Amerika’s belangrijkste staat. Ze voerde vorig jaar een wisselvallige en uiteindelijk mislukte campagne voor de Democratische nominatie, waarin ze Joe Biden scherp aanviel op zijn vroegere samenwerking met racisten uit het Diepe Zuiden. Harris trok zich vrij vroeg terug nadat de geweldige start die ze had gemaakt in Oakland, de stad aan de andere kant van de baai van San Francisco, niet leidde tot een flonkerend vervolg.

Kamala Harris, van Indiase en Jamaicaanse komaf, is de eerste zwarte vrouw die op een presidentieel ticket belandt, nadat Geraldine Ferraro in 1984 en Sarah Palin in 2008 haar voorgingen als vrouwelijke kandidaten. De enige vrouw aan de top van het ticket, Hillary Clinton, verloor in 2016. Veel mensen concludeerden toen dat een vrouw pas president zou worden via het vice-presidentschap, een gevoel dat versterkt werd toen de vrouwelijke Democraten afgelopen najaar allemaal vastliepen in hun campagnes voor de nominatie. Ook de progressieve senator Elizabeth Warren zat in de mix voor mogelijke vice-presidentskandidaten, en zij zou programmatisch bijzonder sterk zijn, maar in die hoedanigheid mogelijk ook de weinig geprofileerde Biden overstijgen. Daarmee zou de Trump-campagne een links doelwit krijgen dat ze met Harris niet hebben.

Als running mate kan Harris de Democraten de energie geven die tot op dit moment ontbreekt in de Biden-campagne. De Democraat heeft geprofiteerd van het geklungel en van empathie gespeende gedrag van president Trump, die noch voor de coronacrisis noch voor de opstand tegen politiegeweld een toon kon vinden die begrip en invoelen kon weergeven. Integendeel, hij verzonk meer en meer in zelfzuchtig en egocentrisch, soms megalomaan en altijd narcistisch gedrag. Biden kon dat allemaal vanuit zijn thuisstaat Delaware aanschouwen, nu hij vanwege de coronacrisis toch niet bijeenkomsten kon organiseren.

Harris zal daar natuurlijk ook moeite mee hebben, maar ze heeft een eigen platform als senator en heeft zich de afgelopen maanden sterk geprofileerd op wetgeving die wat moet doen aan het structureel racisme in de Verenigde Staten. In het debat met de evangelische radicaal Mike Pence, de huidige vice-president, minder uitgesproken maar praktisch net zo vrouwonvriendelijk als Donald Trump, zal Harris laten zien wat ze in huis heeft. Zowel Pence als Trump hebben moeite met sterke vrouwen, dat kan nog komische of mogelijk tenenkrommende aanvaringen opleveren.

Voor Amerika en voor ons allen is van belang dat Biden Harris de kans bij uitstek geeft om zelf president te worden. We hoeven er geen doekjes om te winden dat Biden op leeftijd is, 78 jaar oud, en dat het presidentschap een zware baan is die hem, laten we zeggen, zal uitdagen. De kans dat Biden overlijdt als president is in elk geval volgens actuariële standaarden behoorlijk groot. Overigens moet een vice-president die dan opvolgt via het Congres de opengevallen positie van vice-president vullen, zoals Richard Nixon deed in 1973 en Gerald Ford in 1975. De kans op twee vrouwen aan de leiding van de VS is sterk toegenomen.

Harris krijgt, als Biden het presidentschap wint, een positie op een ‘heartbeat’ van een eigen presidentschap. Mocht Biden tijdens de campagne dit najaar al in de fysieke of mentale problemen komen (of overlijden, de man heeft wel vaker pech gehad), dan is Harris de onbetwiste vervangster. Mocht ze samen met Biden het Witte Huis halen, althans het kantoor van de vice-president, dan weet ze dat acht vice-presidenten het hoogste ambt toeviel toen hun baas het leven liet. Sommigen van hen waren belangrijker dan de president die hen voorafging. Theodore Roosevelt werd in 1901 de eerste moderne president, een man die de sociale structuur van Amerika veranderde. Dat deed ook Lyndon Johnson die in 1963 haast maakte met burgerrechten en een verzorgingsstaat Amerikaanse stijl. Harry Truman, de weinig bekende vice-president die Franklin Roosevelt in 1945 opvolgde, legde de grondslagen voor 75 jaar Amerikaanse wereldpolitiek.

Er wordt vaak gezegd dat de keuze voor een vice-presidentskandidaat de eerste beleidsbeslissing is van een mogelijke president. Toen Bill Clinton senator Al Gore koos, een leeftijdsgenoot uit een naburige staat, liet hij zien dat hij een generatiewisseling wilde. De kiezers konden dat waarderen. Een gewaagde keuze voor de niet gekwalificeerde Sarah Palin, een poging om de toen dominerende Barack Obama de loef af te steken, kwam als een boemerang terug naar toenmalig Republikeinse kandidaat John McCain. Aan de andere kant had de blunder van George H.W. Bush, die in 1988, de jonge brekebeen senator Dan Quayle naast zich vroeg, geen negatieve gevolgen – althans niet voor zijn kansen om gekozen te worden.

Het maakte maar weer eens duidelijk dat de eerste eis aan een kandidaat voor het vice-president eenvoudigweg is of hij of zij morgen het presidentschap kan overnemen. Hoewel Joe Biden met een groot aantal vrouwelijke kandidaten praatte, voldeden zij niet allemaal aan dat primaire vereiste. Kamala Harris doet dat wel. Het kost geen moeite haar als 47ste president te zien (als Biden wordt gekozen in november wordt hij de 46ste). Wanneer dat gebeurt zal natuurlijk ongewis blijven maar we weten nu dat de troonopvolger in de Democratische Partij Kamala Harris heet.

Biden heeft een goede keuze gemaakt. Niet spectaculair, niet geweldig verrassend, maar gedegen en betrouwbaar. Precies waar Amerika op zit te wachten, zoals uit de peilingen blijkt. Zo gezien heeft Biden zijn kansen alleen maar versterkt. Vanuit een meer afstandelijk perspectief kan de wereld buiten Amerika vertrouwen ontlenen aan deze keuze, zowel wat Bidens beoordelingsvermogen betreft als wat betreft Harris’ kwaliteiten.

Het is gekkenwerk om te voorspellen wie Joe Biden gaat kiezen als running mate, behalve dat je zeker weet dat er geen kiezer aan te pas komt. Maar dat was altijd al zo. En sommige van de beste presidenten waren opvolgers: Theodore Roosevelt, Harry Truman, Lyndon Johnson. Geen van hen zou direct door de kiezers in het Witte Huis gezet zijn (misschien TR wel).

Binnen dat gekkenwerk heb ik maar een criterium: ze moet direct het presidentschap kunnen overnemen. Ik zie maar drie kandidaten die dat volgens mij zonder meer kunnen: Kamala Harris, Elizabeth Warren en Susan Rice. Ik vermoed dat Rice iedereen relatief onverschillig laat, afgezien van Republikeinen die het Bengazi vuurtje weer willen opstoken.

Warren heeft mijn voorkeur, uit programmatische overwegingen maar ook omdat ze een goed verhaal heeft (dat ze vorig najaar ondermijnde door te dicht tegen Bernie aan te schurken). Kijk bijvoorbeeld nog eens naar die prachtige verdediging van de rol van de overheid.

Klik hier voor die youtube.

Warren is oud, zij het veel minder oud dan Biden. Maar als Biden omvalt, kan ze een vp kiezen waardoor een sterk team van twee vrouwen gaat ontstaan. Maar dat kan Harris ook. Nadeel voor Warren is dat de senaatszetel van Massachusetts dan openvalt met een Republikeinse gouverneur.

Harris kan prima campagne voeren, ze had pech dit najaar en had haar campagne niet goed genoeg georganiseerd. Programmatisch was het een rommeltje, een goed rommeltje vergeleken met de Trumpistani, maar toch.

Rice kan alles. Maar de Trump acolieten zullen haar als een deel van de Washington swamp neerzetten. Of een derde termijn van Obama – wat zo gek nog niet is na vier jaar waanzin.

Nee, geen voorspelling. Ik heb geen idee wat Joe beweegt.

Donderdag 30 juli, 15 h: on line lezing over Abraham Lincoln.

Een biografisch portret van Amerika’s beste president, maar ook achtergrond bij de huidige beeldenstorm tegen mensen die in de Burgeroorlog een rol speelden bij het Zuiden. Jefferson Davis, Stonewall Jackson, Robert E. Lee: wie waren zij en waarom doken er eind 19e eeuw overal beelden van hen op?

Klik hier voor meer informatie.

Een Republikeinse hork van een afgevaardigde schold zijn collega Alexandra Ocasio-Cortez uit op een vulgaire wijze, kenmerkend voor dit soort mannen – de president is er een van.

Afgevaardigde Yoho worstelde zichzelf door een verontschuldiging zonder zich te verontschuldigen.

AOC gaf hem een pak slaag met een speech die de boeken in gaat.

De moeite om in zijn geheel naar te luisteren. Hier spreekt een toekomstige president, en in elk geval iemand die als jongste afgevaardigde laat zien wat ze in huis heeft.

https://www.washingtonpost.com/lifestyle/style/aocs-speech-about-ted-yohos-apology-was-a-comeback-for-the-ages/2020/07/23/524e689a-cb90-11ea-91f1-28aca4d833a0_story.html

Het begint gevaarlijk te worden. Trump in het nauw, geholpen door een plooibare minister van Justitie en aangejaagd door gewetenloze acolieten, vergrijpt zich aan de macht. Zoals zijn vriend Wladimir Poetin ‘groene mannetjes’ naar de Oekraïne stuurde, zo stuurt de leider van de vrije wereld ongereguleerde federale agenten in zwarte busjes de straat op. Het doel is chaos.

Letterlijk niets gebeurt op het ogenblik dat niet direct te maken heeft met de verkiezingen. Racisme, ruzie maken met China, corona de vrije hand geven en nu het inzetten van federale agenten om zijn ‘law and order’ boodschap te onderstrepen. Hij deed al een eerste stap op dit terrein, met hulp van minister Barr van Justitie, toen hij geüniformeerde maar niet door de burgemeester uitgenodigde agenten het plein voor het Witte Huis liet schoonvegen om zijn wandeling naar de kerk te maken, waar hij de door Ivanka Trump aangereikte bijbel omhoogstak. Nu stuurt hij geüniformeerde maar voor de burgers niet te traceren agenten van het Departement van Binnenlandse Veiligheid, bedoeld om in te zetten in geval van terrorisme, naar geselecteerde steden te sturen – allemaal bestuurd door Democraten natuurlijk.

Het is de nachtmerrie van iedereen die de vrije val van de Verenigde Staten de afgelopen vier jaar heeft gadegeslagen. Een president die zijn aanzienlijke macht gebruikt om die macht te behouden. Nu gaat het om het inzetten van in elk geval nog officieel functionerende troepen, de stap naar zichzelf tot ordetroepen verheffend tuig met automatische geweren is een kleine in een land dat tot de tanden bewapend is en tot op het bot gepolariseerd. Die lieden stonden in april al op de trappen van het congresgebouw in Michigan, ze staan klaar om Trumps chaos-strategie te versterken. Burgers hebben geen idee met wie ze te maken hebben, en dat is precies de bedoeling.

Dit komt bovenop de twijfel die Trump al maanden probeert te zaaien over de legitimiteit van de verkiezingen in november. In het interview met Fox News weigerde hij vorige week uit te spreken dat hij zich zou neerleggen bij een nederlaag. Het kan zijn dat dit simpelweg de Trump-tactiek is: nooit een optie bij voorbaat uitsluiten en daarmee onzekerheid zaaien die gebruikt kan worden. Hij deed het in de campagne van 2016 door in een debat te zeggen dat hij zich mogelijk niet neer zou leggen bij een nederlaag. Hij doet het opnieuw.

Ondertussen stellen hij en zijn hulptroepen alles in het werk om de verkiezingen zo chaotisch mogelijk te maken. Hij ondermijnt vertrouwen in het stemmen per post, een praktijk die een groot aantal staten al toepast. Hij en zijn partij roepen al jaren dat er veel illegaal wordt gestemd (de drie miljoen stemmen meer die Hillary Clinton in 2016 haalde zouden daarop berusten) en gouverneurs van Republikeinse staten pogen al jaren de kieslijsten ‘op te schonen’ en verminderen het aantal stembureaus. Nodeloos te zeggen dat grootscheepse fraude nooit is aangetoond (zelfs niet kleine fraude).

In het boek dat ik vorig najaar presenteerde had ik een hoofdstuk gewijd aan de vraag wat er zou gebeuren als Trump na een nederlaag zou weigeren te vertrekken. Amerika-fans (en verdedigers van Trump) namen het ons kwalijk dat we ons over die vraag bogen. Nu is hij actueel.

Wat Trump doet gaat minder over wat er na de verkiezingen gebeurt dan over het beïnvloeden van die verkiezingen. Hij probeert zijn aanhang te motiveren door de sterke man uit te hangen, een strategie die enkel kan werken als de onrust in steden verder toeneemt. Die onrust groeit als hij er troepen heen stuurt die de lokale autoriteiten, burgemeesters en gouverneurs niet willen. Hoe meer onrust, hoe beter voor Trump, is de redenering.

Het is een wanhoopsstrategie nu zelfs Trump zich realiseert dat de kans op herverkiezing is verdampt omdat er werkelijk niets positiefs meer valt te melden over zijn presidentschap. Zijn hoop dat het opengooien van het land de economie zou aanjagen wordt gedwarsboomd door het oplaaien van corona in de staten die Trumps adviezen volgden. De kans op een bloeiende economie in november is klein geworden. De kans op duizenden doden per dag is vergroot.

Het is een bizarre schemerwereld waarin we nu verkeren maar dat is precies waar Trump en zijn acolieten Amerika willen hebben. Hoe meer onzekerheid, hoe meer chaos, hoe meer dood en verderf, hoe gemakkelijker het voor de president is om op 3 november de macht op illegale wijze te behouden. De twijfel die de Republikeinen zaaien maakt het straks moeilijk om de legitimiteit van de kiesmannen te verzekeren die uiteindelijk in december de verkiezingsuitslag officieel moeten maken. En laten we onszelf niet voor de gek houden: deze pogingen tot verkiezingschaos worden ondersteund door de Republikeinse Partij. Miljoenen dollars worden uitgegeven om stemmen zo moeilijk mogelijk te maken. Wie er op rekent dat verantwoordelijke politici Trump een machtsgreep-scenario zullen voorkomen, heeft de afgelopen jaren niet goed opgelet.

Op 20 januari 2021 om 12 h vervalt automatisch Trumps presidentschap. Of hij wordt dan geïnaugureerd voor een tweede termijn of zijn opvolger neemt het over. Inderdaad zal Trump het Witte Huis uitgegooid worden, zoals Joe Biden stelt, als hij niet herkozen is. Maar wat als tegen die tijd zijn verlies nog steeds niet duidelijk is? Als hij en de Republikeinse senatoren – die om hun meerderheid te beschermen dezelfde belangen hebben als de president – de chaos in stand houden? In 2000 duurde het weken voordat duidelijk was wie er had gewonnen maar het grote verschil was dat de Democraat Al Gore het democratisch systeem beschermde door de verkiezing van George W. Bush te erkennen. Het was een daad van staatsmanschap die van Donald Trump niet valt te verwachten, terwijl zijn partijgenoten zich al vier jaar verstoppen.

Alleen een gigantische overwinning van de Democraten kan al deze onzekerheden opzijzetten. Een overwinning die zo groot en zo overweldigend is dat zelfs Trump en zijn anti-democratische partijgenoten er niet omheen kunnen. Trumps strategie van vandaag is simpelweg die kans op volstrekte duidelijkheid zo klein mogelijk te maken. Amerika’s democratie balanceert op het randje van de afgrond en dat is ook ons probleem. Het gaat alle democratieën in de wereld aan.

Ik weet niet welk genie bedacht had dat het verstandig zou zijn om de psycho een interview te laten afnemen in de Washingtonse juli-hitte door een van de beste televisiejournalisten, Chris Wallace. Wallace werkt voor een van de slechtste journalistieke ondernemingen, Fox News, maar dat weerhoudt hem niet om scherp en rigoureus te zijn. Fox News is een lachertje, Wallace was bloedserieus.

Misschien had het stabiele genie zelf bedacht dat dit een goede manier was om … Ja, om wat precies? Een vervanging voor zijn kermisbijeenkomsten? Maar daar kan hij zonder tegenwerpingen de domste dingen zeggen, eindeloos door oreren en als het een ‘persconferentie’ betreft na een uur weglopen zonder vragen te beantwoorden. Een uitbreiding van de softbal vragen die Tucker Carlson en Sean Hannity van de politieke afdeling van Fox hem graag toegooien? Wie Wallace eerder heeft gezien, zou beter moeten weten.

Het interview met Wallace liet een uur lang zien wat we al weten. Trump lult maar een eind weg, weet niet waar hij het over heeft, is gespeend van empathie, zwelgt in eigenwaarde en lepelt wijsheden op die veel hebben van een kras in de plaat – steeds maar weer hetzelfde, ook al is al honderd keer aangetoond dat het onzin is.

Trump leek waarachtig geschokt toen hij werd geconfronteerd met zijn leugenachtigheid. Wallace zei ronduit dat het niet waar was dat Biden in een document had geschreven dat hij de financiën van de politie wilde weghalen – ‘defund the police’. Het interview werd onderbroken omdat het genie het document erbij wilde hebben. Inderdaad bleek dat niet die leugen te bevatten en dus stapelde hij de ene na de andere klacht over Biden, een stiekeme Marxist, op elkaar.

Nog afgezien van het ontbreken van enige gevoel van medeleven met 140.000 doden en vele honderdduizenden zieken – het is wat het is, een dooddoener die de gebruiker automatische diskwalificeert -, liet Trump blijken niet veel van het coronavirus te begrijpen. Hij bleef maar zeuren over zijn testen en beweerde dat de mortaliteit in de VS de laagste was in de wereld – Wallace corrigeerde hem. Hij begrijpt niet dat virusdragende jongeren ouderen kunnen besmetten. Hij weet niet dat de uitslagen van testen vaak zeven dagen op zich laten wachten bij gebrek aan laboratoria. En ja, het virus zal wel ooit verdwijnen. Wallace lachte en zei nog net niet: in the long run we’re all dead.

Om het geheel af te ronden riep Trump dat het niet vanzelfsprekend was dat hij zich bij de uitslag van de verkiezingen neer zou leggen. Ik vind het moeilijk in te schatten wat je daarvan moet denken. Trump is simpelweg niet in staat om een optie af te sluiten, hij wil kunnen blijven gokken dat hij weg kan komen met het weigeren een nederlaag te aanvaarden. Zou hij dat ook doen als alles duidelijk is en zijn omgeving dat accepteert? Ik denk het niet maar het is niet Trumpiaans om de mogelijkheid van het aanvallen van de uitslag te laten lopen. Zo heeft hij zijn faillissementen overleefd.

Trump kan zich ook niet losmaken van zijn obsessie met stemmen per post, niet omdat het problematisch zou zijn of problemen niet kunnen worden opgelost, maar simpelweg omdat je maar nooit weet of zijn gevecht ertegen wat oplevert. Gooi alles in de strijd, wie weet. Zoals hij in een bui van eerlijke analyse zei: als iedereen kon stemmen die mag stemmen dan zouden de Republikeinen nooit meer iets winnen.

Het interview presenteerde Trump in al zijn inmiddels bekende glorie. Het was fascinerend om te zien hoe hij volstrekt voorspelbaar reageerde op elke vraag – en te zien hoe Wallace zich had voorbereid. Het was ook fascinerend om je te realiseren dat het niet meer werkt. Voor mij werkte het nooit maar zelfs voor die-hard Trump aanhangers moest het pijnlijk zijn om naar hun held te kijken, met steeds meer zweetdruppels op zijn voorhoofd. Wat er ooit aan magie was, is niet meer.

Hier zat een gestoorde oude man, diep verzonken in de wijsheden die hij zichzelf heeft toebedeeld, overtuigd van zijn genialiteit, niet bereid (en niet in staat) om de werkelijkheid tegemoet te treden. Een man die denkt dat het wonder van 2016 zich zal herhalen. Die de dip in de peilingen als president in 2020 verwart met de dip in 2016 toen hij uitdager was van een fataal gehandicapte tegenstander.

Wallace had nog een leuke troef over Trumps claim dat hij een cognitieve test zo goed had afgelegd dat de doktoren paf stonden. Waarschijnlijk gaat het om een standaard test die Trump in 2018 aflegde. Wallace had hem opgezocht en ook gedaan. Je moest een plaatje van een olifant herkennen. Maar de laatste vijf vragen, die waren pas echt moeilijk, zei het stabiele genie. Ja, zei Wallace, terugtellen van 100. 100, 93, hielp hij.

Geen wonder dat volgens de meest recente opiniepeilingen de gemiddelde Amerikaan de geestelijke capaciteiten van Joe Biden hoger inschat dan die van de huidige president. Vorige week werd de over het paard getilde campagnemanager die de desastreuze Trump-show in Tulsa had georganiseerd ontslagen. Deze week zou degene die dit interview bedacht heeft (of Trump er niet uitgepraat heeft) verwijderd moeten worden. Maar ik denk dat Jared Kushner zo snel niet verdwenen is. Persoonlijk vind ik dat prima. Kushner is aangetrouwde familie maar lijdt aan hetzelfde ziektebeeld als zijn narcistische schoonvader. Hij is verantwoordelijk voor allerlei beleidsterreinen en heeft werkelijk niets tot stand gebracht. Het is passend dat hij nu Trump naar de uitgang helpt.

Dit interview vond plaats tegen de achtergrond van de inzet van onduidelijke troepen van Homeland Security, niet te identificeren en optredend buiten hun directe opdracht door burgers van Portland, Oregon, te arresteren. De groene mannetjes die Poetin gebruikte in de Oekraïne bestaan nu ook in de VS. Ik moest ook meteen denken aan de mannen met automatische geweren die in maart het congresgebouw van Michigan bezetten.

Allemaal omineuze tekenen in een land waarvan de leider in het midden laat of hij de uitslag van verkiezingen gaat respecteren. Nee, er is nog geen staatsgreep, nog geen burgeroorlog, maar gewapende confrontaties in een land dat tot zijn nek in de vuurwapens zit, lijken waarschijnlijker dan ooit.

Je kunt het eens zijn met Rutte’s standpunt in en over Europa of oneens (zoals ik dat ben) maar het Nederlandse, hier blijkbaar breed gedeelde standpunt, breder dan de reguliere Telegraaf stellingnames, leidt tot onaangenaam gebabbel en onthutsend denkwerk.

Ik at laat gisteren en luisterde daardoor naar een ‘journalisten forum’, of ‘deskundigen’ of wat dan ook, mensen die geacht worden ergens over nagedacht te hebben, op Radio 1. Het ging natuurlijk over Rutte en de EU. Wat me shockeerde – noem me naïef – was het zelfzuchtige, hooghartige en van elke solidariteit gespeende gebabbel. Een vermeende Amerika deskundige had het steeds over ‘die mensen’, in een toonzetting die diepe afkeer verraadde. Het wij-zij denken van Wilders en Baudet (en Bolkenstein en Scheffer in zijn 2001 hoedanigheid) heeft blijkbaar diepe wortels geslagen.

Alle drie de babbelaars vonden dat die zuidelijke landen moeten doen wat wij hen opdragen: hun samenleving uitwringen tot die uiteenrafelt. Ze stelden dat wij dat ook hadden gedaan – steeds verwijzend naar de Griekse crisis als voorbeeld waarom je na de crisis van 2008 geen geld aan zuidelijke spilzieke landen had moeten geven die het toch maar misbruikten. Ja, inderdaad, wij bezuinigden ons het laplazerus, kleedden alles uit. Stupide beleid, ook onder leiding van Rutte en met domme medewerking van de PvdA, weten we nu. Was helemaal niet nodig geweest.

Omdat wij zo dom waren en ons land ondermijnden moeten andere landen nu volgens de opiniemakers hetzelfde doen.

Persoonlijk heb ik geen moeite met een overdracht aan zuidelijke landen die hard getroffen zijn door de corona. Ja, hun discipline is beperkt maar dat is precies waarom het zo’n leuke landen zijn. Het is een vorm van solidariteit. We deden dat ook door Europese fondsen als een soort Marshall fonds maar Oost-Europa te sluizen. Ik zag dat ook als solidariteit, al blijkt achteraf dat het koekoeksjongen oplevert die de EU die hen redde proberen te ondermijnen. Er gaat wel eens wat de mist in.

Rutte wil, zo lees ik, een veto recht van elk land over de besteding van de 750 miljard. Wil je echt Orban en Kaczynski veto rechten geven? Landen die EU geld gebruiken om politieke macht te versterken en democratie te ondermijnen? Wat mij betreft moeten we verder integreren naar meerderheidsbeslissingen.

En overigens had Griekenland in 2011 uit de Euro gegooid moeten worden en hadden de banken die speculeerden over de redding van het land de last moeten dragen van een failliet land.

Maar wat werkelijk zorgen baart was die toon op de radio en ook in andere media (al was een van deze opiniemakers wel heel erg dol). Is dit denken al zover in Nederland doorgesijpeld dat er niet meer in andere termen dan wij en zij en ‘ze’ moeten doen wat wij willen en worden zoals wij? Het begint erop te lijken. Nederland heeft een brede afkeer van de psycho in het Witte Huis maar het Trumpisme lijkt ook hier flink aangeslagen.

The Economist heeft deze week een bijzonder interessant artikel over de mogelijke verklaringen voor de steun van evangelische kiezers voor Donald Trump, een man wiens geloof op zijn best een opportunistische charade is.

Over het algemeen dachten we dat deze steun voortkwam uit de bereidheid van de Republikeinen in het algemeen en Trump in het bijzonder om te doen wat evangelicals graag willen: ‘geloofsvrijheid’ beschermen en rechters benoemen die abortus verbieden en andere geloofsartikelen van deze groep kracht van wet geven – zoals de recente uitspraak dat werkgevers die geloofs- of andere morele bezwaren hebben tegen contraceptie die middelen niet hoeven te vergoeden in hun ziektekostenverzekeringen. Trump doet wat andere presidenten zoals Reagan en de Bushes alleen maar zeiden te doen.

De steun voor Trump staat buiten kijf: in 2016 stemde 81 procent voor hem.

Een nieuw boek door Robert Jones stelt dat blanke christelijke Amerikanen uitzonderlijk ontvankelijk zijn voor Trumps racistische praat. Anders gezegd, niet morele overwegingen maar racisme motiveren hen. Jones geeft een bijbelse verklaring voor het historische racisme in de christelijke traditie – Jefferson Davis, beroemd van monumenten, meende, net als de meeste plantagehouders dat de bijbel slavernij goedkeurde, zelfs nodig vond. Ook de segregatie vond bijbelse verdedigers.

Jones stelt nu dat dit historische racisme niet luidop wordt uitgedragen. Maar hij merkt dat in elk onderzoek blanke christenen meer dan niet gelovige blanken een negatieve houding hebben tegenover zwarte Amerikanen en het politie optreden tegenover zwarten rechtvaardigen. Desgevraagd zei 71 procent van de blanke evangelische ondervraagden dat politie moorden ‘geïsoleerde incidenten’ waren, terwijl 38 procent van niet gelovige blanken dat vindt.

Vaak wordt gezegd dat blanke evangelische Amerikanen vaak ouder zijn en in het zuiden wonen en simpelweg ouderwetse, onhervormde ideeën hebben over ras. Een andere tegenwerping zou zijn dat de gemiddelde gelovige misschien past in dit beeld maar de meest overtuigde gelovigen (‘most pious’) niet. Jones heeft dat allemaal meegenomen en concludeert dat praktiserende evangelische Amerikanen het hoogst scoren op zijn index van racisme. Anders geformuleerd: blanke christelijke identiteit verklaart op zich racistische overtuigingen.

Als Donald Trump de ene na de andere racistische dog whistle loslaat – en soms is er geen sprake van whistling maar gewoon recht voor zijn raap racisme – dan weet hij tot wie hij zich richt. De evangelische christenen zijn niet alleen fans van zijn rechters maar vooral ook van zijn racisme en bijbehorende law and order retoriek.

Klik hier voor het hele artikel.

De Amerikaanse federale overheid gaat weer doodstraffen uitvoeren. Sommige staten, zoals Texas, waren daar nooit mee opgehouden. In andere staten, zoals Californië en New York, wordt de doodstraf niet uitgevoerd ook al kan men ertoe veroordeeld worden.

Het zal ongetwijfeld weer leiden tot debat over de doodstraf. Kan een beschaafde samenleving die opleggen, en, belangrijker, uitvoeren? Er was een periode dat het Amerikaanse Supreme Court de doodstraf beschouwde als ‘cruel and unusual’. Niet meer. Buiten de VS, in het westen althans, niet in barbaarse landen als Saoedi Arabië, worden zelden voorstanders van de doodstraf aangetroffen. De discussie erover is nogal eenzijdig.

Dat is jammer, want het onderwerp roept interessante vragen op die op die manier niet beantwoord worden. Ik zie hier even af van praktische problemen als de onterechte veroordeling tot de doodstraf, de uitvoering ervan en de willekeur bij de uitvoering (een Democratische gouverneur doet het niet een Republikein wel – al ging Billy Clinton in de campagne van 1992 terug naar Arkansas om een niet helemaal bij de pinken jongen ter dood te laten brengen; hij had de stemmen nodig). Laten we het hebben over het principe.

Is levenslang beter? Hoe beschaafd en wreed en ongewoon is het om mensen levenslang op te sluiten? Met andere woorden: is levenslang niet een onbeschaafder straf dan de doodstraf? We kunnen het er over eens zijn dat sommige mensen nooit meer zouden mogen terugkeren in de samenleving. Mensen als Dutroux, massamoordenaars, Timothy McVeigh, die een gebouw in Oklahoma opblies en minstens 168 mensen doodde en wat mij betreft ook Volkert van der Graaf. Om buiten de VS te kijken, de moordenaar van 51 moslims in Christ Church die zijn daden filmde. Geen twijfel, noch over hun daad noch over de vraag of ze ooit terug mogen.

In Nederland zijn we beschaafd dus we brengen dat soort criminelen niet ter dood maar sluiten ze levenslang op, vaak in TBR. Over de vraag of iemand terug mag keren, wordt zelden gepraat maar hij is misschien relevanter dan de doodstraf voor verdorven types. Dylann Roof, de domme racistische moordenaar van negen zwarte kerkgangers in Charleston, SC, een tiener, roept de vraag op of hij het nog eens zou doen. Is er ergens een mogelijkheid om hem vrij te laten? En zou dat acceptabel zijn? Of moet een beïnvloedbare jongen van twintig (toen hij de moorden pleegde) inderdaad tot zijn dood gevangen zitten?

Laten we ons ook beperken tot veroordeelden waarbij geen twijfel bestaat over hun daad. Soms bekennen ze, maar het is waar, dat zegt niet alles. Vaak zijn ze slecht geholpen door hun advocaten en deugt er van alles en nog wat niet aan het bewijsmateriaal. Maar gevallen McVeigh, Christ Church en ook Charleston roepen geen twijfels op aan de daad op zich.

Is levenslang voor deze mensen niet wreder dan de doodstraf? Zouden we ze daarom tientallen jaren moeten laten denken over hun zonden? Daar kunnen we het over hebben maar daar gaat het zelden over. Persoonlijk heb ik geen moeite met de doodstraf voor iemand als McVeigh. Hijzelf trouwens ook niet. Hij vroeg erom, weigerde in beroep te gaan. Hij was trots op zijn daad. Draai de vraag om: zou je hem extra mogen straffen door hem levenslang vast te houden?

Ik heb dus geen principieel bezwaar tegen de doodstraf. Ik duik hier voor de vraag wie de executie moet voltrekken. Zou ik bereid zijn om de knop in te drukken voor McVeigh? Ik denk het wel maar dat geval was zo duidelijk dat het gemakkelijk zou zijn. Ik zou lang niet altijd zo hard kunnen zijn. En ik word ook niet voor de keuze gesteld dus het is gemakkelijk om ja of nee te zeggen.

Sommige voorstanders van de doodstraf denken dat hij een preventieve werking heeft. Dat betwijfel ik. Wel zou ik politieke moord met de doodstraf bestraft willen zien, omdat daar wel een preventief argument geldt. De moordenaar van Pim Fortuyn kreeg maar 12 jaar (overigens al onrechtvaardig vergeleken met de moordenaar van Theo van Gogh, die levenslang kreeg). Van der Graaf loopt inmiddels weer vrij rond. Zou hij de moord ook gepleegd hebben als er de doodstraf op stond?

U zegt misschien dat de politieke kant moeilijk is te bewijzen maar laten we gewoon de moord op iemand met een politieke functie met de doodstraf bestraffen. Dat kan wel degelijk preventief werken. Maar zou het vooruitzicht van de doodstraf de Charleston en Christ Church moordenaars hebben weerhouden? Ik betwijfel het. Er is een goede reden waarom veel massamoordenaars ervan uitgaan dat ze het niet overleven – een soort doodstraf uitgevoerd door de arrestanten.

Het lijdt geen twijfel dat de federale doodstraffen die deze week worden uitgevoerd worden opgejaagd door president Trump en zijn verdorven minister van Justitie Barr vanwege electorale overwegingen. Trump wil law and order uitstralen in dezelfde week waarin hij een veroordeelde crimineel, Roger Stone, gratie gaf omdat die hem uit de wind had gehouden door te liegen.

Dat Trump en Barr geen moreel kompas hebben laat onverlet dat die doodstraffen zijn uitgesproken. Zou de wereld beter af zijn als ze levenslang hadden gekregen? Zouden zij beter af zijn met levenslang? Het is waar: de meeste veroordeelden zouden liever levenslang zitten dan te worden geëxecuteerd – sommige criminelen kiezen echter voor de dood in het vooruitzicht van levenslang, denk Jeffrey Epstein die zichzelf liever opknoopte.

Laat de onaantrekkelijkheid van een executie niet in de weg staan van een serieus debat, over levenslang als ultieme wreedheid.

Stephen Miller heeft de touwtjes in handen genomen. De woorden die Donald Trump in zijn twee Fourth of July-toespraken oplas van zijn teleprompters, vlak want gespeend van enthousiasme en zonder zijn spontane geratel, waren de woorden van een overtuigde racist uitgesproken door een opportunistische racist. Miller is de meest invloedrijke adviseur van Trump, de kwade genius achter diens roepen om een muur, xenofobe grenssluitingen en het kwalificeren van uiterst rechtse radicalen als ‘goed volk’. Terwijl Trumps aanvankelijke loopjongens de een na de ander verdwenen, is Miller erin geslaagd om Trump zijn loopjongen te maken.

Trump richtte zich tot blanke Amerikanen, tot zijn trouwe aanhang. De echo van zijn inaugurele rede, de donkere toon van het ‘Amerikaanse bloedbad’, onderstreepte op een manier die Trump zelf ontgaat de mislukkig van zijn presidentschap. Als je vier jaar na Make America Great Again terug moet vallen op een intens negatieve analyse van wat Amerika in 2020 Amerika maakt, dan is dat een impliciete erkenning van je nederlaag.

Miller en Trump en, mag je veronderstellen, schoonzoon Kushner die na zijn overname van het corona-beleid nu ook de campagne mag leiden, zetten de toon voor november. De aanstaande verkiezingen gaan over identiteit, over cultuuroorlogen, over verdeeldheid. Trump maakt duidelijker dan ooit dat hij niet de president is van alle Amerikanen maar alleen van blanke burgers en, onuitgesproken maar even duidelijk, van de gevestigde belangen zoals de Republikeinse partij die vertegenwoordigt.

Onderschat hen niet. Op het oog is het een boodschap waarmee Trump niet de verkiezigingen kan winnen. Zijn aanhang, de Amerikanen die nog bereid zijn te denken dat dit een Great America is, met dank aan het stabiele genie, is niet groot genoeg om zelfs in het kapotte kiesstelsel van ‘s werelds belangrijkste democratie te kunnen winnen. Maar gegeven het kolossale falen van de president in de coronacrisis, de economische depressie en de toondoofheid in het racismedebat, is verdeeldheid zaaien en uitbuiten inmiddels zijn enige optie. Trump doet geen poging meer het politieke midden te winnen met beloftes of inclusieve retoriek, hij leunt nu volledig op bangmakerij. Voordat we concluderen dat hij daarmee zijn politieke doodvonnis tekent, is het relevant te kijken waar Miller en Trumps gutfeeling mogelijk tractie hebben, wat ze willen bereiken.

Ze hopen op excessen, op net een stap te ver van hun opponenten. In Baltimore werd dit weekend het standbeeld van Columbus in de haven gegooid. Jefferson, Washington en zelfs Lincoln liggen onder vuur. Daarmee wordt de boodschap van George Floyds wrede dood cruciaal ondermijnd en als de standbeeldenonrust deze zomer doorgaat kan de sfeer wel degelijk gaan keren. Nu staat nog driekwart van de Amerikanen achter Black Lives Matter, dat kan snel keren als het debat over structureel racisme uitloopt op een ongefocuste beeldenstorm en de roep om compensatie. De kiezers die Trump nodig heeft in de swing states konden zich dan wel eens keren tegen de Democraten die nog steeds verstrikt zitten in hun eigen identiteitsgevangenis.

Want van dit laatste getuigt de zoektocht van Biden naar een vicepresidentskandidaat. De ironie is dat het beperken van de keuze tot een vrouw en dan binnen die groep tot een zwarte vrouw Miller en Trump in de kaart speelt. Een misstap van Biden, bijvoorbeeld door het kiezen van een te weinig gekwalificeerde kandidaat enkel omdat die zwart is, zal door de cultuurstrijders eindeloos uitgebuit worden. Black Lives Matter mag op steun kunnen rekenen, een partij ogenschijnlijk in de houdgreep van de zwarte kiezers, kan dat niet. Het risico voor de Democraten is niet het racisme van mogelijke kiezers maar het beeld van het teveel de oren laten hangen naar identiteitsgroepen.

Deze Fourth of July was de meest dystopische, de meest agressief vijandige aan alles waar Amerika voor staat, in de geschiedenis. Columnisten deden manhaftige pogingen om ergens in deze feestdag optimisme te ontdekken, een wedergeboorte misschien, een opflikkeren van oude idealen. Ze faalden, zonder uitzondering.
Dit is de onaangename conclusie van een feestweekend dat nooit zo zwanger was van onheil: Trump heeft gelijk. Er is sprake van een Amerikaanse bloedbad, van een oorlog van een deel van de Amerikanen tegen een ander deel. Dagelijks sterven honderden, binnenkort duizenden Amerikanen aan een virus dat in beschaafdere landen in elk geval marginaal onder controle werd gebracht. Niet in het domste land van de wereld. De werkloosheid zal hoog blijven, de rijen bij de voedselbanken zijn eindeloos, de dreiging dat Republikeinen de ziektekostenverzekering van de armste Amerikanen zullen afpakken is blijvend.

Het is begrijpelijk dat Amerikanen nu helemaal naar binnen zijn gekeerd. Ze geven even niets om Trumps corruptie, de Republikeinse lamlendigheid, de ongelijkheid, het misbruik van grote ondernemingen van de overheid. Buitenland is al helemaal secundair. China mag een gemakkelijk doelwit zijn voor Trump, weinig mensen geven erom of accepteren zijn stelling dat alle kwaad daarvandaan komt. Ze hebben het te druk met overleven. Evenmin liggen ze wakker van dingen die hen echt zouden moeten benauwen: het verlies aan gezag onder bondgenoten, de superieure manier waarop Wladimir Poetin Trump bespeelt, of de Israelische premier Nethanyahu zijn gang gaat.

De grote uitdaging voor de Democraten in dit Danteske spectakel is om een brede boodschap te vinden. Om niet te verzinken in identiteitsgeneuzel, om uit te stijgen boven de vaststelling dat er structureel racisme is maar vooral de structurele ongelijkheid van de meeste Amerikanen te benadrukken. Duidelijk te maken dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten, zwart, bruin, blank of geel. Om voorstellen te doen die een brede coalitie van misbruikte en achtergestelde Amerikanen aanspreken en een beter leven beloven.

In het vocabulair van Miller en Trump ontbreekt een cruciaal woord dat Democraten moeten gebruiken: solidariteit. Het had een mooie boodschap kunnen zijn die de Fourth of July betekenis zou geven: we ondergaan dit allemaal samen en we kunnen het alleen samen oplossen. Nooit zag Amerika er zwakker en kwetsbaarder uit dan op 4 juli 2020.