Frans Verhagen, Amerika kenner

Vorige zomer overleed mijn schoonvader in Los Angeles. Ik heb elders geschreven over mijn afscheid van die stad, nu we weinig reden meer hebben LA te bezoeken.

Donalds dood had ook een ander gevolg: de familie werd een stuk rijker. De regeling die dit mogelijk maakte en die rijken in Amerika rijk houdt, heet ‘step up’. De regeling is eenvoudig en vergroot de ongelijkheid in de samenleving.

In de VS betaal je sowieso geen successie. De Republikeinen hebben ervoor gezorgd dat vermogens gewoon doorgegeven kunnen worden zonder dat ze belast worden. In een van die prachtige corrumperende marketing termen noemen ze successie ‘granny tax’. Wie zou oma’s spaargeld willen belasten, is het idee. Slim gevonden, zoals pro life staat voor anti-abortus (en ongeclausuleerd wapenbezit).

Maar anders dan bij ons kent de VS een capital gains systeem. Je betaalt belasting (op het ogenblijk 20 %, Biden wil het naar 35 % maar dat gaat niet gebeuren) over de winst op een aandeel. Je koopt Apple in 1995 voor 10 dollar, verkoopt Apple nu voor 1000 dollar, je betaalt belasting over 990 dollar.

Behalve als je dood gaat. Neem diezelfde Apple aandelen in Donalds vermogen. Op het moment van overlijden gingen die over naar Jenny, mijn schoonmoeder en verviel de plicht tot betalen van capital gains. Tel uit je winst.

Donald was een sluwe investeerder. Toen hij overleed was hij 95 en al vele jaren had hij zijn portefeuille stabiel gehouden, dat wil zeggen, niets verkocht zodat de capital gains keurig in de portefeuille zaten, voorlopig onbelast. Nu is dat vermogen overgegaan naar mijn schoonmoeder en is de belasting vervallen. Donald had dat goed in de schmiezen. Zijn hele beleggingsbeleid was erop afgestemd.

Het is een absurde regeling, een loophole zogezegd, in de regeling gestopt zoals zoveel uitzonderingen in de VS, door rijken die hun vermogen wilden beschermen. Het werkt prima. De rijken worden rijker, de ongelijkheid wordt groter. De samenleving wordt armer.

Een recent NYT artikel gaf achtergrond bij dit belastingverhaal, als u meer wilt weten. Er wordt over gepraat om het af te schaffen maar gegeven de verlamming in Washington en de ingegraven belangen zie ik dat nog niet gebeuren.

Biden krijgt er de afgelopen weken flink van langs, binnenlands en buitenlands. Binnenlands zullen we de komende weken nog veel horen, buitenlands hebben we net twee crises achter de rug – of beter, twee manifestaties van de Biden manier van zaken doen. Afghanistan was natuurlijk een ramp in de uitvoering, hoe goed het ook was dat Amerika daar vertrok. Ik vermoed dat het resultaat nooit veel anders had kunnen zijn, namelijk een totale machtsovername door de Taliban. De uittocht van medewerkers van het westen had, laten we zeggen, beter gekund.

De VS bemoeit zich minder met het Midden Oosten, maar dat is een lange termijn trend. Obama zette die al in, Trump ging ermee verder, zij het zonder veel na te denken. Hij was te geobsedeerd door Saoedische moordenaars die Amerikaans wapentuig kopen en door Iran als regionale grootmacht. Sommige dingen veranderen nooit en dus financiert de VS de ‘dome’ van Israel. De tegenstemmers in de VS, negen afgevaardigden, deden dat vanwege Israels gedrag tegenover Palestijnen, niet vanuit de overweging dat een rijk land wel meer zelf kan betalen (Israel krijgt ook nog honderden miljarden uit de Camp David akkoorden).

De clash tussen Frankrijk en Amerika was interessanter want niet helemaal verwacht – zij het ook niet echt buitengewoon. Dat de VS een wapendeal aftroggelde van Frankrijk, de onderzeeërs die Australie zou kopen, was niet netjes, om het zacht uit te drukken. Natuurlijk, de prijs van die bootjes was verdubbeld door gebrekkige kostencontrole, maar toch. Dit aspect van de aanvaring laat Amerika op zijn horkerigst zien, Trump stijl.

Er waren twee belangrijkere aspecten. De eerste is de klaarblijkelijke bereidheid van de VS om Frankrijk te schofferen. Macron (en ik) ziet zijn eerdere conclusie bevestigt: Europa moet niet op de VS rekenen op de lange termijn. Nou moet ik erbij zeggen dat de Europeanen ook niet erg open stonden voor Amerikaanse bezwaren tegen hun afhankelijkheid van de Russen voor gas. Niets nieuws hier. Het is niet zozeer een voortzetting van het Trump beleid, ook Obama had deze problemen. In elk geval lijkt het te bevestigen dat Europa en de VS uit elkaar groeien (of, zo u wilt, de VS zich minder gelegen laat liggen aan Europa, maar ook het omgekeerde is deels het geval). Ook bij het tweede aspect, China, zal dat blijken.

De coalitie die Australie met de VS aangaat, bestaat al lang, natuurlijk. De Five Eyes uitwisseling van informatie, heeft geen EU compenent, het VK hangt er nog een beetje bij. Zo ongeveer als dat vliegdekschip in de Zuid Chinese zee dat door de Britten niet van voldoende ondersteuning kon worden voorzien. O.a. Nederland moest bijspringen. De Chinezen waren ongetwijfeld onder de indruk. De gedachte dat het VK een strategisch belang heeft te verdedigen in Zuid Oost Azie is een restant van het Britse imperium, niet een realistisch gegeven.

Wat Australië betreft, laten we wel wezen, dat land heeft in zijn regio meer aan de VS dan aan Frankrijk of de EU. Maar het heeft wel interessante implicaties voor ons en hun China beleid. De EU kan met meer recht zelfstandig met China omgaan, waarbij Ruttiaanse koopmanslust belangrijker zal blijken dan mensenrechten. De VS heeft in feite gezegd: doe je eigen China beleid maar, dat doen wij ook.

Maar als China zijn move maakt tegen Taiwan – die move komt onvermijdelijk maar voorlopig nog niet, Amerika is nog niet zwak genoeg, China heeft geduld – dan zal de EU gemakkelijker zich afzijdig kunnen houden. Gaan we militair mee als de VS de confrontatie aangaat met China? En wat als daarvoor schermutselingen plaatsvinden? De EU zal vast solidariteit roepen, maar de coalitie die de VS nu met Australie heeft gesloten, doet verwachten dat militaire actie eerder uit de regio zou komen.

Ondertussen zou de Amerikaanse regering er verstandig aan doen om de Trans Pacific Partnership nieuw leven in te blijven, althans de VS er weer deel van te maken. Het is een stokpaardje van me, maar die handelsdeal met twaalf landen rond de Pacific (zonder China) was een geweldig middel om China dwars te zitten. De anti-globalisten van links en van rechts maakten hem onmogelijk, zelfs Hillary Clinton liet de door de regering Obama onderhandelde deal vallen toen Bernie in haar kuiten beet. Een dommigheid die Trump verdubbelde door meteen te vertrekken.

China stookt dat nog eens lekker op door zelf te vragen lid te mogen worden van het clubje, dan zonder de VS. Dat zullen die elf resterende landen niet doen, maar het geeft aan hoe dom de verwerping van de deal was.

Biden krijgt het verwijt dat hij America First, Trump-beleid, bedrijft, net als zijn voorganger. Dat miskent dat Trumps buitenlands beleid, in al zijn horkerigheid en stupiditeit in de overtuiging dat je alles met bilaterale deals moet regelen, niet het meest desastreuze deel van zijn erfenis is.

Ik heb geen geweldige verwachtingen van Biden op dit terrein. De Amerikaanse buitenlandse politiek is consistenter dan we vaak denken – het is eerder de toon die verandert, maar de Amerikaanse belangen zijn onveranderd. Het is tijd dat de EU serieus werk maakt van strategische zelfstandigheid – Macron had al een paar jaar geleden gelijk. En Merkel mag weg zijn, binnenkort dan toch, ook zij had al lang gezien dat de VS niet meer de partner is die het was. Durft iemand de NAVO ter discussie te stellen?

Ik heb de afgelopen weken gereisd in Duitsland, even Frankrijk, Zwitserland en vooral in Italië. Overal werden mondmaskers als normaal geaccepteerd als je in een omgeving was met andere mensen, zeg musea, restaurants bij het binnenkomen, hotels. In Italië is op veel plekken de greenpass op je telefoon vereist en er wordt vrij strikt de hand aan gehouden.

Het plaatst de opgefokte woede van Nederlandse restaurateurs en café uitbaters in een raar perspectief, om maar niet te speken over de onzinnige mensenrechtendiscussie rondom vaccinatie en de green pass.

Misschien moet je, net als mijn broer voorjaar 2020, zes maanden opgehokt hebben gezeten in Milaan, twee keer per week boodschappen doen, met alleen het geluid van ziekenwagens op straat en iets verderop, in Bergamo, de hoogste percentages doden, om net als de Italianen deze maatregelen als normaal te accepteren. Dat doen de meeste Italianen. Er is wel wat protest maar niet in de mate waarin dat in Nederland gebeurt, of de waanzin in Amerika, waar het enige goede nieuws is dat alleen Republikeinen aan corona doodgaan.

Halsema heeft al gezegd dat ze niet gaat handhaven en dus wordt het in Nederland een flauwekul regeling. Bla bla in de regelgeving maar geen handhaving, zoals het klungelen met je telefoon op fiets of het rijden met scooters waar het verboden is. We zijn daar goed in. In de VS wordt de, overigens waanzinnige, drinkleeftijd van 21 gehandhaafd door de uitbaters. Die vragen ID, die zijn verantwoordelijk al er geschonken wordt aan jonger dan 21. In Nederland doet de uitbater net of hij geen verantwoordelijkheid heeft en wordt daarin gesteund door de burgemeester.

Wat je helaas te vaak doet op zo’n reis is het nieuws bekijken. Ik check ook altijd even de Telegraaf, niet omdat ze journalistiek interessant zijn maar om te zien welke campagne ze nu weer voeren. En ja hoor, dag in dag uit krabbelen de fantasieloze columnisten en de van hogerhand gestuurde journalisten over Kaag. Halsema krijgt even respijt, het ‘Kaagmens’ moet kapot gemaakt. Ik kan u de krant niet aanraden maar om te weten hoe er gestookt wordt onder een bepaald lezerspubliek (veelal VVD of rechtse kiezers) is het altijd interessant.

Interessant, maar deprimerend. Dat Rutte weer populairder wordt, idem dito. Hier in Italië is Draghi populair. Hij krijgt dingen gedaan, een nieuwe leiderschaps cultuur. Ik trek er graag mijn greenpass voor.

Ik wilde zeggen: ik kom terug als er een regering is (Rutte weg), maar dat gaat langer duren dan mijn wereldreis. In principe terug op 26 september.

Dat is in elk geval duidelijk: Rutte en Hoekstra blokkeren een formatiepoging, ze willen niet eens onderhandelen. Ik hoop dat de schuld terecht komt waar hij thuishoort: bij Rutte.

Of dat kosten meebrengt, vraag ik me af. Hij stuurt aan op een minderheidskabinet of op nieuwe verkiezingen. D66 kan nu niet meer terug van de afstand van CU. Dat is een inhoudelijk punt, anders dan Rutte/Hoekstra die op de getallen letten.

Als gezegd, ik vertrouw Rutte niet. VVD en CDA met rechts als gedoger. Hij heeft het kunstje al eerder geflikt. Het is niet eens een kabinet dat snel zou vallen omdat de VVD zo rechts is dat ze graag aanschurkt tegen Eerdmans, Baudet, Wilders en de huisjesmelker.

Nieuwe verkiezingen zouden Rutte wel van pas komen. Gaat ongetwijfeld verlies opleveren voor D66, die aan links zal verliezen. Het risico van Baudet is in diens geschiftheid gesmoord, maar Eerdmans neemt zijn rol graag over. Opgeteld en afgetrokken verandert er dan weer niets. En waar moeten die verkiezingen over gaan? Ze zouden over Rutte en Hoekstra moeten gaan maar laat ik nou denken dat dat niet zal gebeuren.

De NRC schrijft vandaag dat het grote struikelblok verdwenen lijkt: het wantrouwen van veel partijen in Marc Rutte. Ik geloof er niets van. Niemand vertrouwt de man maar anders dan hijzelf zijn ze bereid over hun bezwaren heen te stappen. Rutte is nog steeds het struikelblok. Niet wantrouwen maar de wetenschap dat hij hoog spel speelt en weinig risico loopt te vallen.

Het heeft zijn voordelen, die corona. Kon ik het PvdA congres bijwonen zonder te hoeven te reizen. Er waren 4100 leden ingelogd, op een gegeven moment. Ik moest wel aan de bel trekken via een app, in januari was Asscher al weggestuurd voordat ik als lid doorhad dat er een bijeenkomst was.

Sommige dingen veranderen nooit, dus was de beslissende motie een motie van orde. Daarin werd beslist dat dit congres niet kon stemmen over een advies aan de fractie om al of niet deel te blijven nemen aan de huidige formatie. De indiener stelde dat het regelement van orde niet toestond om al voordat er een formatieresultaat de fractie te adviseren wat te doen.

Dit was de beslissende motie deze middag. Natuurlijk was duidelijk dat als de stop- ermee motie als hij was aangenomen politieke gevolgen zou hebben. Als de media en de rest van de politiek keken naar dit congres, dan ging het om deze motie. Nu was de discussie interessant maar was er geen uitkomst die de fractie vastzette.

Ik heb gestemd voor de motie van orde want inderdaad wil ik niet nu al uitgesproken hebben dat er niet meegedaan mag worden aan de formatie. Hoewel Rutte eindeloos traineert, is het daarvoor te vroeg. Als de PvdA zich nu al buitenspel zet, zonder inhoudelijk te hebben kunnen onderhandelen, zou dat onverstandig zijn.

En nee, dit was geen truc, zoals een boze inspreker vond. Althans, niet anders dan dat het indienen van deze motie, zogenaamd zonder directe gevolgen, een truc was. Wat moest de fractie immers nog doen met een eventueel negatief advies aan de formatietafel? De Telegraaf en Rutte zouden er wel weg mee weten. Nou is dat niet een reden om iets niet te doen, maar ik vond het niet alleen een onverstandige motie, ik vond het stemmen over die motie ook onverstandig. Ik werd op mijn wenken bediend.

Ik ben ervoor om samen met Groen Links te blijven optreden, om Rutte zo mogelijk te dumpen en D66 te dwingen om over links te regeren. U weet, ik vertrouw Rutte en de VVD voor geen moer, dus een minderheidskabinet over rechts (zonder D66 zelfs) zou me niets verbazen.

De PvdA moet aanwezig blijven en als het inhoudelijk niet aanvaardbaar is eruit stappen. Eenvoudig toch? Mooi, die motie van orde. Daardoor hoefde ik niet uren na twee uur te blijven hangen om een domme beslissing (zoals het wegsturen van Asscher in januari) te voorkomen.

Hoie je het ook wendt of keert, Afghanistan, of beter gezegd, het vertrek uit Afghanistan, blijkt een ramp voor Joe Biden. Het zag er al niet goed uit, maar na de twee zelfmoordmissies gisteren, met nog eens twaalf (of dertien) Amerikaanse soldaten toegevoegd aan het totaal van zinloze doden, valt er weinig meer te redden. Biden zit in een situatie waarin het niet meer slechter kan, en het beste alternatief is zo snel mogelijk weg te wezen en maar zien hoe het afloopt.

De persconferentie die Biden gisteravond laat hield was adekwaat, niet veel meer dan dat. Je zag een oude man, maar die zie je altijd. Hij bladerde in zijn tekst maar raakte niet de weg kwijt. Hij was vol empathie, al kan ik zo langzamerhand de verwijzing naar Beau en zijn hersentumor wel missen.

Obama zou het veel beter gedaan hebben, Trump zou niet in staat geweest zijn empathie te tonen. Moeilijk meer voor te stellen wat een horkerige affaire dat geworden zou zijn. Een verwijzing naar de kijkdichtheid van zijn optredens, of de opkomst bij zijn rallies waarschijnlijk. Een telefoontje na de achterblijvers dat die mariniers wisten waarvoor ze hadden ingetekend.

Ik verafschuw nog steeds de manier waarop Nixon en Kissinger de oorlog in Vietnam uitrekten van 1969 to 1975 onder het motto ‘decent interval’. Ze wisten dat de oorlog verloren was, in 1972 was het onderhandelingsresultaat niet meer of minder dan in 1969, maar ze gingen door. Het gaf inderdaad de afgang van de VS het aanzicht van een glijvlucht en niet een crash, zoals nu. Als alternatief was het niet veel beter, maar het zou goed geweest zijn als de VS langer had gewerkt aan vertrek uit Afghanistan. Ik ben het echter met Biden eens dat een niet beschamend vertrek al niet meer mogelijk was.

Relevanter is dat in 2001 een wapenstilstand mogelijk was in Afghanistan die de verslagen Taliban had gekoppeld aan andere Afghaanse leiders, zoals de latere president Karzai. Probeer u voor te stellen hoe dat zou zijn gelopen. Het voorstel werd verworpen door minister Rumsfeld, vanuit de arrogantie van de overwinnaar die niet in staat is iets met die overwinning te doen (hij zou de voorstelling in Irak herhalen).

Biden komt op gevaarlijk terrein. Op zich heeft de wetgeving over zijn hervormingen van de verzorgingsstaat en de infrastructuur niets te maken met Afghanistan. Maar als ook die plannen vastlopen, en er is zeker geen garantie dat de Democraten hun gelederen gesloten kunnen houden, dan heeft hij weinig aan de kiezer te brengen in 2022.

Het geloei van sommige Republikeinen dat Biden, en voor de goede orde ook maar Kamala Harris, moeten aftreden over Afghanistan is niet meer dan dat. Een nieuwe aflevering van opgefokte nonsens met als enige doel partijdig voordeel te halen. Lege praat maar wel praat die via de partijtelevisie van Fox een eigen leven gaat leiden.

President Biden wil van geen wijken weten. Op 31 augustus moet Amerika uit Afghanistan zijn verdwenen. Overleg met de bondgenoten die geen andere keuze hebben dan Amerika’s leiding te volgen, deed hem niet van gedachten veranderen. Hij liet wel een opening. Hij had het Pentagon en State gevraagd om contingency plans als het nodig mocht zijn langer te blijven.

Het leidt tot veel kritiek, vooral van die bondgenoten maar ook in beide Amerikaanse partijen die sowieso van de leg zijn door Bidens kordaatheid. Ik begrijp hem wel. Zonder serieuze deadline wordt het opnieuw een open ended betrokkenheid, tot wanneer? Tot iedereen die daarvoor in aanmerking zou komen uit het land gehaald zou zijn om door onvriendelijke anti-immigratie Amerikanen in de VS onthaald te worden?

Uiteindelijk was het hele Afghanistan project een open ended affaire, veranderend van straf voor Al Qaida en hun beschermheren tot het omvormen van een achterlijk, corrupt land in een voorbeeld van democratie in het Midden Oosten. Het is goed om weer eens te herlezen wat er in de loop van 2001 gebeurde.

De VS intervenieerde, gooide de Taliban eruit en kwam op een punt dat de Taliban – hoe je het ook wendt of keert, toen de legitieme regering van Afghanistan – wilde onderhandelen. De latere ‘democratische’ president Karzai zou als tussenpersoon willen optreden. Het aanbod werd verworpen door Rumsfeld en de Cheney-bende die de hopeloos zwalkende kleine Bush in hun tang hadden genomen. Waarom eigenlijk? Arrogantie en hoogmoed.

Een jaar later zou diezelfde Cheney-bende Amerika in het Irak-avontuur storten. Afghanistan werd bijzaak. Democratie in het Midden Oosten was ook niet vreselijk urgent: toen Egyptische dictator Moebarak in zijn land hard tekeer ging tegen elke vorm van democratisering kwam er geen kik uit Washington (niet veel veranderd, alleen de naam van de dictator).

De manier waarop de militaire leiding zowel in Afghanistan als in Irak plannen opstelde die steevast misliepen, surges die een kunstmatig resultaat opleverden, ongecontroleerd misbruik door CIA, de erosie van normen in de Abu Graib gevangenis… Ik begrijp wel dat Biden zijn eigen lijn trekt en de mogelijkheid voor verder engagement wil beperken. Ik vermoed dat de VS ook na 31 augustus actief zal blijven, zal moeten blijven, maar Biden wil dat niet al meteen vooraf vastleggen.

Hij heeft gelijk, denk ik. Overigens kan hij binnenlands succes claimen nu het Huis de 3.500 miljard dollar begroting heeft aangenomen waardoor de kans op een Amerikaanse verzorgingsstaat aanzienlijk is vergroot.

Het schijnt dat Democraten zich grote zorgen maken dat Afghanistan de verkiezingen van 2022 beslissend zou beïnvloeden. Ik denk dat ze het overdrijven. Geheugens zijn kort, kiezers kijken naar de economie en naar wat hen in het dagelijks leven overkomt. Afghanistan zal tegen die tijd eerder een gesloten boek blijken. Een mislukking, een verspilling, die iedereen graag achter zich laat.

Vandaag in de Standaard.

Martha’s Vineyard, het eiland voor de kust van Massachusetts, is een speeltuin voor de superrijken. Ze spelen er en ze lijden er. Ted Kennedy reed er ooit zijn auto de sloot in, met dodelijk gevolg, John Kennedy (zoon van JFK) verongelukte toen hij er probeerde te landen. Bill Clinton liet er zich tijdens en na zijn presidentschap graag zien en ook Barack Obama ontwikkelde een liefde voor dit eiland. Zozeer dat hij een huis kocht (à 12 miljoen dollar) en er begin augustus zijn zestigste 

verjaardag vierde. Het feestje trok aandacht omdat Obama zijn gastenlijst moest terugbrengen van 475 tot enige tientallen (politico’s vielen af, celebritiesmochten blijven). Er heerst nog steeds corona, immers, delta zelfs.

Het feestje mag inmiddels gelden als een ramp in public relations opzicht, een onbegrijpelijk fiasco voor een alerte man als Obama. Het stond zijn vijanden toe hem neer te zetten als een hypocriete linkspratende rechts zakkenvullende Democraat, u kent het type wel. Maureen Dowd, de vileine columniste van The New York Times, noteerde Obama’s verlies van aanzien als cool cat en noemde hem ‘Barack Antoinette’. Voor het goede begrip stond er een foto bij uit de film The Great Gatsby naar F. Scott Fitzgeralds boek uit 1925 dat geldt als het ultieme portret van nouveau riche. Pijnlijk.

Gecombineerd met het Amerikaanse debacle in Afghanistan zien we hier de voortgaande afbladdering van de 44ste president. De eerste zwarte president, onderkoeld, cerebraal en toch charismatisch, retorisch ronkend, had in 2008 harten verwarmd. De verwachtingen waren hoog gespannen. In 2012 was zijn herverkiezing vooral vanzelfsprekend, in 2017 gaf het aantreden van de vulgaire Donald Trump Obama’s presidentschap in retrospect aanzien als het best bereikbare.

Dat aanzien bladdert. De crisiswetgeving en het infrastructuurplan dat Joe Biden er in zes maanden doorheen loodste riep de vraag op waarom dit in de veel zwaardere crisis van 2008 niet had gekund (Obama kreeg veel te weinig geld los). De oud-president kreeg onder uit de zak als iemand die te ver van het congres afstond, te veel dacht dat hij wel bruggen kon bouwen in Washington terwijl de obstructiespecialist senator Mitch McConnell hem toch uit die droom had moeten helpen. Vergeleken met Biden zag Obama er ineens minder adept uit als president.

Er valt een waslijst op te stellen van tegenvallers in acht jaar Obama en een minder lange lijst van successen. Op de eerste lijst staat het magere antwoord op de crisis en Obama’s weigering om de financiële elite te laten bloeden voor hun onverantwoordelijk gedrag. De opzet van Obamacare was minder dan hij had kunnen zijn, de uitrol ervan een kleine ramp. En laten we niet Guantanamo Bay vergeten. Obama zou het de mensenrechten (en Amerikaanse principes) ondermijnende gevangenisoord op Cuba wel even sluiten. Het congres dwarsboomde het en Obama liet het verder lopen.

In de categorie successen past natuurlijk zijn leiderschap in de crisis, redding van de autoindustrie en het financiële systeem, en diezelfde Obamacare. Meer dan dertig miljoen Amerikanen zijn nu verzekerd en je kunt niet meer door verzekeraars worden geweigerd als je al iets onder de leden hebt. Ook het terugtrekken uit het Midden Oosten was, zij het omstreden, een positieve ontwikkeling. In Irak moest Obama op zijn schreden terugkeren om IS tegen te houden, in Syrië wordt zijn terughoudendheid hem nu kwalijk genomen, Libië is een puinhoop. Hij wist Osama Bin Laden te pakken te nemen. De opsomming is niet limitatief, noch van falen, noch van succes van een president die in elk geval de uitstraling had van een betrouwbaar, nadenkend en beschaafd persoon.

Afghanistan is de volgende stap in het afbladderen. De schuld voor de teloorgang van de Amerikaanse betrokkenheid bij dat land ligt natuurlijk primair bij George W. Bush, die enthousiast een oorlog tegen terrorisme begon en zich door zijn perfide adviseurs in het drijfzand van Irak liet lokken. Daardoor werd Afghanistan een sideshow. Alleen geld en soldaten, zo weten we nu, is niet genoeg. Joe Biden had in 2009 al door dat het een fiasco zou worden. Obama luisterde niet naar zijn vicepresident maar naar de militairen die nu ach en wee klagen, en stuurde 100.000 troepen, met de absurde kanttekening dat ze zeker en vast na anderhalf jaar zouden vertrekken. Biden krijgt nu het resultaat van twintig jaar wanbeleid op zijn brood. Maar Obama kan niet aan enige blaam ontsnappen.

Hoewel de veel te dikke memoires van Obama over het geheel genomen goed werden besproken, kon het de lezer niet ontgaan dat hij wijdlopig was, zelfrechtvaardigend en een toonbeeld van eindeloos opties afwegen. En hij is pas halverwege. Zijn echtgenote Michelle schreef een veel leuker boek, ook te dik, maar ze lijkt beter te kunnen relativeren dan haar man.

Denkend aan Michelle vraag je je af hoe het mogelijk is dat zij met haar gezonde verstand Barack niet heeft weerhouden van dat verjaardagsfeestje. We kregen foto’s van bezoekers zonder masker, zonder afstand en Barack zelf op de dansvloer. De eerste de beste politieke of pr-adviseur zou honderd kanttekeningen hebben gezet bij deze plannen. Obama als president zou er eindeloos over hebben gewikt en gewogen, en uiteindelijk hebben beslist dat dit geen goed idee was. Waar is die Barack Obama gebleven?

Enige afbladdering van presidenten in de jaren na hun aftreden is onvermijdelijk. Maar dat Obama zelf zo meewerkt aan zijn teloorgang is toch onverwacht. Misschien oordelen we te hard. Misschien moeten we niet te snel zijn in ons oordeel over iconen. Het zijn ook maar mensen en we hebben ze uiteindelijk zelf op het schild geheven. Maar toch, soms kun je teleurstelling niet onderdrukken.

Het was natuurlijk een klassieke screw up, de Nederlandse vertoning in Afghanistan. Niet dat we de enige zijn, maar toch. Frankrijk en Engeland waren al twee maanden aan het evacueren. Is er geen overleg? Is er niet geluisterd? Of, waarschijnlijker want het blijft Nederland-vakantieland: waren we met vakantie? (Of, in een variant, was het weekend).

Wat me het meest opviel, meer dan de knieval van Kaag en de voorspelbare hoorzitting, was de totale afwezigheid van Rutte. De man irriteert me steeds meer. Je kunt hem dat geneuzel van de Telegraaf over de PvdA GL conksie niet verwijten, maar het is Rutte die traineert omdat hij geen zin heeft in een linkse vleugel in Rutte IV. Ik vertrouw hem nog steeds niet. Een minderheidkabinet met vuil-rechts als steunpilaar zou hem goed uitkomen.

Ik denk niet dat het zal gebeuren, in elk geval niet met D66 als partner, want doe zou hun (zoveelste) doodvonnis betekenen. Maar gewoon, weer met het CDA, zou me niets verbazen.

Een minderheidskabinet wordt soms aanbevolen omdat het dan het parlement meer macht zou geven. Dat is allemaal mooi en aardig maar het betekent simpelweg dat vies-rechts het kabinet in een chantage houdgreep zal hebben.

Rutte moet eens ophouden met zeuren. Een breed kabinet weerspiegelt heel goed wat Nederland wil (daar is de Telegraaf zo goed in , maar nu even niet: dit is wat Holland wenst). Er zijn veel minder breekpunten dan in 2011 mogelijk waren. Het enige probleem is en blijft Rutte zelf. Niet alleen omdat we van hem af willen (we = Nederland) maar omdat hij ook de formatie traineert. Tijd om de VVD eens onder druk te zetten in plaats van die kleine linkse splinters.

Wat een voorspelbare verslaggeving toen het samen opereren van beide partijen aan de orde kwam. Zelfs de vreselijke Spekman werd weer uit de mottenballen gehaald. Tijd om gewoon alle verhalen rondom de formatie over te slaan en alleen te kijken naar wat er uitkomt (of niet).