Frans Verhagen, Amerika kenner

De State of the Union die de psycho president van de VS na enige, door hemzelf veroorzaakte vertraging, afleverde bevatte geen verrassingen.

Voor en na de speech, en eigenlijk ook in de speech zelf, liet Trump zien dat hij geen enkele intentie heeft om te verbinden. Hij deed geen serieuze beleidsvoorstellen – infrastructuur had al lang een programma kunnen en moeten zijn – en deed geen handreikingen aan de Democraten om te komen tot tweepartijenwetgeving.

Trump heeft zijn partij nog in de hand. Dat wil zeggen, ze klappen voor hem bij een State of the Union, zoals Democraten dat deden toen Billy Clinton het ambt besmeurde. Het zegt niet veel, al dat applaus, aangevoerd door die kwezel achter hem, de aanstaande 46e president, Mike Pence.

Goed, afgewerkt. Er komt geen tweede shut down. Ik zou eerder een verklaring van national emergency verwachten, met allerlei complicaties voor een Republikeinse Partij die Barack Obama beschuldigde van machtsgrepen. We staan waar we staan sinds 6 november: een president in een funk, zonder visie, zonder macht, een man die zichzelf meer en meer ophangt aan die muur zonder enig uitzicht op verwezenlijking ervan.

Dat aspect is weer wel interessant. De gedachte dat je alles wat je in huis hebt reduceert tot die muur heeft twee gevolgen: alle andere onderdelen van je beleid, inclusief de door de rijke Republikeinen bezongen belastingverlagingen, zien er minder uit en als je je doel, die muur, niet bereikt sta je met lege handen. De gedachte dat een electoraat dat de psycho nooit meer dan 43 procent instemming heeft gegeven uit verontwaardiging daarover de man zou herverkiezen, lijkt me tamelijk onrealistisch. Maar het is alles wat Trump nu heeft.

Ik blijf het vreemd vinden, die aandacht voor de Super Bowl en die aandacht voor de State of the Union. De Superbowl heeft voor Nederlanders totaal niets te betekenen. Het is een sport die we niet wekelijks meemaken, waar we de regels niet van begrijpen en die geen beroep doet op loyaliteiten.

Toen ik in Washington woonde waren de Redskins een top team. En ja, op Superbowl dag gingen we ergens met zijn allen kijken, voorzien van lauw bier en slappe popcorn. Maar waarom Nederland geïnteresseerd is, blijft een raadsel. Zelfs de pauzeoptredens met het borstje van Janet Jackson en andere middelmatige acts, en de commercials die we in Nederland niet zien maar waar we over horen, krijgen aandacht. Beats me.

De State of the Union is een gladde, vaak nietszeggende toespraak van de Amerikaanse president. Onder Billy Clinton, die geen maat kon houden, duurden ze eindeloos en leverden een waslijst op met dingen die hij nog zou gaan doen. Kleine Bush kon nooit een behoorlijke toespraak houden en Obama, die dat wel kan, zat met een Speaker achter zich die hem dwarsboomde.

En nu komt de psycho zijn muurverhaaltje afleveren. Het thema zal volgens hem eenheid zijn maar hij belichaamt het gebrek daaraan. De signalen zijn allemaal redelijk subtiel. Gaat Nancy Pelosi met haar ogen rollen als Trump weer onzin uitslaat. Hoe ziet het eruit als de Trump-brownnosende kwezel Mike Pence, achter Trump als voorzitter van de senaat, wel gaat staan en Pelosi blijft zitten – wat geheid zal gebeuren.

Zullen Supreme Court rechters, die traditioneel in de zaal zitten maar er eigenlijk niets te zoeken hebben, klappen of niet? Hebben ze daar wat over afgesproken? 

Ik heb er geen goed antwoord op, die vraag waarom ons dat aangaat, waarom er zoveel aandacht aan wordt besteed. Ik vermoed gemakzucht van de media, dan hebben ze tenminste wat om over te kakelen. Het is al net als met de Haagse politiek: interesseert de gemiddelde burger bar weinig maar omdat er zoveel verslaggevers zijn die moeten laten zien dat ze werk verrichten, worden we doodgegooid met non-nieuws. 

Want dat is dat Amerikaanse gedoe, non-nieuws.

Ik heb gisteren voor het eerst een aflevering van de Kennedy’s gezien, nu op NPO 2. Dat viel niet mee. Helaas zijn de makers gevallen voor het glorieuze Kennedy verhaal, inclusief alle clichés en een flink aantal onwaarheden. Maar vooral ontbreekt context en enige kritische analyse van deze familie.

In deze aflevering krijgt Johnson er weer van langs dat hij snel, in het vliegtuig nog de eed aflegde. Dat was, is de suggestie, typisch voor Johnson: een soort machtsgreep. Zo voelden de Kennedy’s het maar het was wel nuttig geweest om te horen dat het midden in de Koude Oorlog, zonder te weten wie de moord gepleegd had, verstandig was om een functionerende president te hebben. Jackie wilde daarbij zijn, in haar bloedbevlekte roze pakje, om de moordenaars te confronteren met hun daad, niet omdat Johnson totaal ongevoelig was.

Alles in de serie gaat over de Kennedy’s, alsof er niets en niemand anders bestond. Dat blijkt vooral in de laatste tien minuten als in hoog tempo, zonder enig verband met de rest van de wereld of Amerika, de gedoemde campagne van Robert Kennedy voor het presidentschap werd gevolgd.

Je zou uit de serie niet kunnen afleiden dat Robert een twijfelaar was, een depressieve man die uit een soort eerverplichting een campagne ging voeren die hij eigenlijk niet wilde. Je zou niet weten dat Lyndon Johnson vlak voordat hij zich terugtrok in maart 1968 in New Hamsphire was verslagen door Eugene McCarthy. McCarthy had, anders dan RFK, wel het lef gehad om Johnson uit te dagen. Robert durfde pas toen McCarthy duidelijk had gemaakt dat Johnson kwetsbaar was.

Robert vocht een steeds meer bittere campagne uit met McCarthy, waarbij RFK niet altijd op zijn best functioneerde. Je zou het niet weten als je de serie ziet. Robert wint op 5 juni in Californië, zonder enig nieuws over de rest van de campagne, en als hij wordt vermoord krijg je weer dat verhaal dat hij in Chicago de nominatie zou hebben gekregen.

Ik ben niet zo verbaasd over deze Kennedy verering, helaas is dat nog steeds het geijkte verhaal. Maar wat een gemiste kans. Er valt veel te zeggen over de Kennedy familie, de roekeloosheid, de machtswellust, het gebrek aan moreel besef, opgestart door vader Joe, en tegelijk over hun kwaliteiten als publieke leiders terwijl ze ook thuis hadden kunnen zitten rentenieren. Dat is een interessant verhaal. Mijn recente boek over de Kennedy’s probeert het in zijn geheel te vertellen. Ik denk, in alle onbescheidenheid, dat ik daar een stuk beter in geslaagd ben dan deze hallelujah serie.

Zelfs de uitvoering van de documentaire is cliché. Robert Kennedy krijgt een telefoontje van J. Edgar Hoover dat Kennedy in Dallas is neergeschoten, je hoort een telefoon rinkelen en in eens in kleur iemand een telefoon opnemen. Allerlei scenes zijn nagespeeld zonder dat duidelijk is wanneer dat zo is. Nou ja, zodra er kleur is, weet je dat. De geïnterviewden zijn flink geëdit, ik weet dat een aantal van de biografen kritischer waren dan je ze ziet. Een aantal van de talking heads zijn tamelijk irrelevant, zoals Elizabeth Warren of andere huidige politici. Terwijl iemand als Ken Burns geweldige documentaires maakte over Vietnam, de burgeroorlog en andere belangrijke historische gebeurtenissen, is deze ‘documentaire’, helaas, een hagiografisch broddelwerkstukje.

De Democratische gouverneur van Virginia, Ralph Northam, zal waarschijnlijk moeten aftreden wegens racistische foto’s op zijn pagina in het jaarboek van zijn medische opleiding, anno 1984.

Los van het persoonlijk drama zien we hier hoe racisme in een zuidelijke staat als Virginia nog altijd deel is van het dagelijks leven. Want de foto van een black face en een ku klux klan type op Northams pagina waren ook toen al niet acceptabel. Moeten ze 35 jaar later nog de medische student van toen, nu politicus die Trump oproept om af te treden wegens Charlottesville, worden aangewreven? Ik heb daar mijn twijfels over. Er is een mogelijkheid van redemption, van tot in keer komen. Aan de andere kant is de geloofwaardigheid en politieke kracht van deze gouverneur dodelijk ondermijnd. Zo ging het ook met Billy Clinton en zijn liefdesleven. Moreel verwerpelijk (voor een president) maar vooral dodelijk voor zijn politieke daadkracht.

Virginia was en is nog steeds een staat die gekleurd wordt door zijn geschiedenis in de burgeroorlog – het slagveld van die oorlog. Een staat die strikte segregatie hanteerde en een racistische president opleverde (Woodrow Wilson werd in Virginia geboren – hij segregeerde de ambtenarij in Washington). Een staat waar beelden van generaal Lee warme gevoelens van blanke superioriteit oproepen.

De ironie wil dat in de campagne van 2017 toen Northam werd gekozen, diens tegenstander Ed Gillespie, een petitie tekende om die standbeelden – neergezet om de zwarten met hun neus op hun tweede rangs positie te drukken – te handhaven. In 2018 was de Republikeinse kandidaat voor de senaat Corey Stewart, een onversneden Trump aanhanger die nog in 2017 de racistische birther theorie over Obama’s geboorte nieuw leven inblies.

Ik wil maar zeggen, de noordoost rand van Virginia, rondom Washington DC, en Richmond zijn grotendeels Democratisch en opgenomen in de moderne wereld, elders in Virginia leeft het oude racisme nog steeds (Stewart kreeg 41 procent). 

Northam is dead meat, denk ik. De les moet zijn dat je ook als student een moreel kompas moet hebben en op je gedrag kunt worden aangesproken (Vindicat leden, opgelet, lidmaatschap werkt tegen je). Zoveel jaar later nog? Ja, in een functie die staat of valt met je politieke geloofwaardigheid kan dat doorslaggevend zijn. Het was de reden dat ik vond dat Clinton in 1996 had moeten aftreden en dat Donald Trump een moreel verwerpelijk persoon is.

De ironie is dat de mogelijke opvolger van Ralph Northam zijn zwarte lt. governor is, Justin Fairfax.

Voor Democraten is het zuur dat ze principes hebben. Daarom trad Al Franken snel af. Republikeinen hebben daar geen last van. Hun president is een mysogene racist, een pussygrabber. Hun senaatskandidaat in Alabama was een pedofiel. Kavanaugh hield op zijn minst van bier… 

Lastig, die principes. Maar noodzakelijk.

Er was de afgelopen dagen enig gedoe over de mogelijke (derde partij) kandidatuur van Howard Schultz, groothandelaar in koffie uit Seattle a.k.a. ceo van Starbucks.

Democraten wonden zich nogal op dat Schultz een insluiper was die met een derde partij kandidatuur, die hij gemakkelijk kan financieren zoals Ross Perot dat kon in 1992, de psychopaat in het Witte Huis een kans op herverkiezing zou geven. Schultz van zijn kant meende dat hij als manager in staat zou zijn de polarisatie in Washington (en in het land) op te heffen.

Ik denk dat Schultz zo snel mogelijk ontmanteld moet worden. De Democraten hebben gelijk. Hij kan Trump helpen. Maar ze moeten ook in eigen gelederen kijken waar Michael Bloomberg als Democraat dreigt te kandideren.

De aantrekkingskracht van dit soort biljonairs is precies ook hun probleem: ze denken dat politiek en het oplossen van grote maatschappelijke problemen een management probleem is. Dat is a prima vista al onzin, een bedrijf runnen is niet een samenleving aan elkaar knopen. En als onroerend goed boer Trump iets heeft bewezen dat is het dat het runnen van wat dan ook (een collectie half failliete casino’s en corrupte New Yorkse deals) niets garandeert, zelfs niet de vaardigheid om een deal te kunnen maken.

Zonder hun vermeende management kunde (overigens heeft Bloomberg daar als oud burgemeester een betere claim op succes dan Schultz of Trump – maar hij is te bejaard om überhaupt nog mee te spelen) komt de kandidatuur van biljonairs inhoudelijk neer op een Republikeins lite agenda.

Desgevraagd was Schultz helemaal tegen hogere belastingen voor de absurde inkomens, op giga vermogens en op successie naar tweede generatie. Een ziektekostenverzekering voor alle Amerikanen vond hij ‘onamerikaans’. Het kwam er op neer dat hij een ‘gewone’ Republikeinse agenda oplepelde die enkel omdat de McConnell Republikeinen zo ver zijn afgedwaald nog ‘midden’ klinkt.

De werkelijkheid is dat Amerika behoefte heeft aan een progressieve agenda en dat de Democraten die gaan neerzetten. Evenzeer heeft Amerika behoefte aan iemand die in staat is breed aan te spreken en door kracht van persoonlijkheid de polarisatie te overbruggen. 

Howard Schultz heeft dat niet te bieden. Het enige dat hij kan doen op eigen houtje met vele miljarden zichzelf in de strijd gooien als super plutocraat die de feitelijke macht weggeeft aan de gebroken Republikeinse Partij.

Het zou goed zijn als mensen als Schultz (en Bloomberg) en die andere plutocraten die denken dat ze zelf het land beter konden runnen zo snel mogelijk politiek een kopje kleiner gemaakt worden. Schultz deed dat al door gewoon maar veel op te treden. Moet hij vooral mee doorgaan, des te sneller zijn we van hem af. 

Het is verleidelijk om veel lawaai te maken over de analyse van de wel functionerende delen van de Amerikaanse overheid (de intelligence community en de CIA) die duidelijk maken dat Donald Trump niet haar hen luistert en er maar wat op los ouwehoert.

Noord Korea is niet van plan kernwapens op te geven en Trumps gekraai dat Noord Korea als dreiging was verdwenen na zijn love affaire met Kim is onzin. 

Iran is niet bezig met het maken van kernwapens en houdt zich aan de afspraken in de Iran deal.

Isis is nog lang niet verslagen.

En, oh ja, misschien is het niet verstandig om uit Afghanistan weg te gaan voordat je afspraken heb over terrorismebestrijding.

Maar ja, wat horen we hier eigenlijk aan nieuws? Trump en zijn oorlogshitser John Bolton draaien de feiten zoals het hen het beste uitkomt (Bolton heeft ervaring, zo rommelden de neocons onder president Dick Cheney Amerika de Irak oorlog in). 

Is het nieuws dat Dan Coates (director intelligence) en Gina Haspel (CIA) deze meningen zijn toegedaan? Nee, dat is het nieuws niet. Nieuws is dat ze recht voor zijn raap in senaatshoorzittingen vertellen dat Trump onzin verkoopt en dat minister Pompeo als zijn luidspreker fungeert, blijkbaar ook zonder te weten hoe de feiten erbij liggen.

De Afghanistan opmerking werd gemaakt door … Mitch McConnell. De belangrijkste politicus in Washington (nou ja, tegenwoordig na Nancy Pelosi) voelt zich blijkbaar niet meer verplicht om mee te huilen met de Trumpistani’s. Zou de shut down (die McConnell blijkbaar niet beviel maar waaraan hij medeplichtig was door niets te doen) hem nieuwe moed gegeven hebben om iets te zeggen dat hij ook echt in het belang van het land acht?

Ja, inderdaad, dat is nieuws. Republikeinen die Trump het vuur aan de schenen leggen, de leden van zijn eigen regering die vertellen dat hij uit zijn nek lult. Nieuws. Aangeschoten wild. De jackhalzen, de McConnells van deze wereld, zijn uit op de kreupele leider van het roedel. Stay tuned. Het begint leuk te worden.

Donderdag a.s. houd ik een lezing in Vught. Kasteel Maurick, 19 h.

Wel aanmelden. 

http://www.rotarydbwest.nl/agenda/ 

Sinds 6 november, sinds de verkiezingsnederlaag van zijn Republikeinse Partij, zit Donald Trump in een funk. De zaken gaan niet goed voor hem en hij weet het. Sinds vorige week is funk een te zwak woord. Niet goed gaan is een understatement. Depressie lijkt meer op zijn plaats. Crash and burn.

Zijn door hemzelf veelgeprezen gut feelings hebben hem in de steek gelaten of misschien moeten we zeggen dat zijn overmoed en arrogantie hun natuurlijke Waterloo hebben gevonden. Natuurlijk had Trump zich nooit moeten laten opjuinen door de rechtse roeptoeters tot een gevecht over de muur. Maar zeg dat maar eens tegen een zelfverklaard ‘stabiel genie’, die alles beter weet. Natuurlijk had zich moeten realiseren dat Speaker Nancy Pelosi een maatje te groot was. Zoals het satirisch programma Saturday Night Live het formuleerde: Trump denkt dat hij lastige vrouwen met 130.000 dollar kan afkopen. Na de aanklachten tegen Trump-loopjongen Roger Stone komt het Mueller-onderzoek akelig dicht in de buurt. Trumps ‘juridisch adviseur’ Rudolph Giuliani lijkt rijpt voor een dwangbuis.

Er lijkt nu definitief iets gebroken en dat iets is de schijnbare onaantastbaarheid van president Trump. Hij moest zijn nederlaag erkennen nadat de Republikeinse senatoren die tot dan toe keurig deden wat hun baas, Mitch McConnell, hun opdroeg. Het was de cumulatie van weken waarin Trump steeds bizarder overkwam, complete nonsens uitsloeg, en, pijnlijk voor iemand die leeft bij peilingen, zelfs zijn matige populariteit verder omlaag zag gaan. Dat is niet omdat de gepeilden niet voor een muur zouden zijn, of niet trouwe Republikeinen zouden zijn, maar simpelweg omdat ze Trump een incompetente klungel vinden. Dat zijn niet kiezers die je zomaar terugwint. Een nieuwe flirt met Kim Jung-Il is daarvoor zeker niet voldoende.

De essentiële kwaliteit van aangeschoten wild is dat het snelheid verliest, voort hobbelt en door mindere jagers van alle kanten wordt bedreigd. Als een dier gewond is, kreupel raakt, achterblijft, storten de hyena’s zich erop. Dat gaan we nu zien. Was er tot nu toe steeds het idee dat Republikeinen het zouden aandurven om in 2020 Trump uit te dagen, dat wordt nu ineens een niet zo heel ondenkbaar perspectief. De gouverneur van Maryland, Larry Hogan, krijgt ineens aandacht. Iedereen lijkt zich te herinneren dat John Kasich, de inmiddels oud-gouverneur van Ohio, al in 2016 de enige echte tegenstander was van Trump. In de coulissen houdt Nikki Haley zich op.

De keizer heeft geen kleren, dat is wat de afgelopen weken lieten zien. Trump heeft een enorme gok genomen en laten zien dat hij afgetroefd kan worden, kan verliezen, domme beslissingen neemt en, voor zijn laffe Republikeinse partijgenoten, dat hij gedwarsboomd kan worden.

De artikelen over zijn kwetsbaarheid in de verkiezingen van 2020 buitelen over elkaar heen. Uitdagers in de voorrondes krijgen ineens wat geloofwaardigheid.

Het kan allemaal snel gaan nu. Mueller kan een doodsklap uitdelen.

Grosso modo zie ik vijf mogelijkheden hoe dit gaat aflopen:

1. Trump moet aftreden wegens Mueller, Stone, whatever. Een impeachment of totale desintegratie – zie optie 2.
2. Trump treedt af, misschien zo laat als diep in 2020. Hij geeft kwezel Pence het presidentschap met de afspraak dat hij niet vervolgd zal worden. Het Ford-Nixon scenario. Het zal Pence de kop kosten maar die heeft toch geen kans, onder welke omstandigheden dan ook. Hij is al lang tevreden met zijn onverdiende historische status als POTUS 46 en kan dan Trump gezelschap houden onder in de presidenten top 46.
3. Trump is een ziek man, een psychopaat met een narcisme syndroom. Bovendien is hij in slechte gezondheid en leeft super ongezond. De tegenslag en de druk bezorgen hem een hartaanval. Iedereen haalt opgelucht adem, inclusief Melania.
4. Trump gaat gewoon door, stelt zich kandidaat in 2020.
5. Als 4 maar dan met een aantal andere Republikeinen die zichzelf een kans geven: John Kasich, Larry Hogan (gouverneur van Maryland). Onder omstandigheden ook Nikki Haley.

Ik weet niet welk scenario het meest waarschijnlijk is, maar ze zien er geen van alle goed uit. Ik heb nooit goed begrepen waarom mensen er zo zeker van zijn dat hij in 2020 zou worden herkozen – zijn steun is nooit boven de 40 procent gelovigen uitgekomen. Misschien is het een omgekeerde reactie op de zekerheid dat Hillary in 2016 niet kon verliezen. 

Voorspellen is altijd lastig, zeker in de toekomst. Maar ik durf wel te zeggen dat er op 20 januari 2021 iemand anders dan Donald Trump geïnaugureerd gaat worden.

De langste, grootste, meest schadelijke, domste, alle records slaande shut down, geleid door de beste, A++, meest historische psychopaat in het Witte Huis is ten einde. De oogst: niets. Nou ja, behalve schade dan.

Het goede nieuws is dat de schade vooral aan Trump is. Hij liet zich opnaaien door zijn rechtse roeptoeters, negeerde advies, luisterde naar Stephen Miller, nam het krediet en liet blijken weinig voeling te hebben met wat er omgaat in de samenleving. Zijn kabinet deed er nog een schepje op. De miljonairs om Trump heen hebben geen idee wat het betekent om afhankelijk te zijn van een (magere) pay check en lieten dat blijken.

Nancy Pelosi heeft de psycho afgetroefd. Mitch McConnell verloor zijn eigen Republikeinse senatoren. Trump zakte door het ijs – of gaat door het stof, kies uw eigen metafoor voor zijn Werdegang.

Oh ja, extraatje, bonus: die kwezel van een hielenlikker, Mike Pence, zakte mee.

Zelden leverde zoveel schadelijk beleid zo weinig op.

Pelosi moet de psycho uitnodigen voor een State of the Union, komende week. Kijken hoe dat uitpakt.