Frans Verhagen, Amerika kenner

Rocky Trump leeft naar het plaatje dat hij van zichzelf heeft. Boem, daar gaat Suleimani. De veronderstelde leider in internationaal gedrag vermoordt de tweede man van een land waarmee Amerika al twee jaar economische oorlog voert.  Over de moraliteit van het vermoorden van leiders van andere landen zullen we het maar niet hebben. Dat is een oude Amerikaanse gewoonte, ooit ingeperkt door een senaat met wijze mensen. Deze Republikeinse senaat zal alleen maar juichen. 

De kortzichtigheid is overweldigend. De moord verandert niets aan Irans gedrag, integendeel, het legitimeert (als je dat zo mag noemen) moorden van hoge omes van tegenstanders. Amerikaanse politici en vooral mensen rondom Trump moeten vrezen voor hun leven. Thoughts and prayers.

Strategisch is dit onbehouwen gedrag van een knulligheid die verbijstert. Het verandert niets aan de situatie in de regio, Iran blijft het land dat regionaal de dominante rol zou moeten spelen – zoals Nixon in de jaren zeventig onderkende toen hij probeerde de Shah in een regionale rol te manuoevreren. Nu zijn het Arabische potentaten en een wat Iran betreft gevaarlijk Israel die proberen Iran die rol te ontzeggen. Minister Pompeo, voorstander van regime change, klaagde dat de Europeanen onvoldoende steun uitspraken voor deze moord. Het vertelt alles wat Amerika moet weten over zijn positie in de wereld.

Onder Obama en tot nu toe onder Trump trok Amerika zich terug uit het Midden Oosten. De strategische noodzaak van betrokkenheid is aanzienlijk verminderd, de risico´s na het blunderende Irak-beleid zijn sterk toegenomen. In een klap zet Trump dat beleid op zijn kop. Je kunt niet zo optreden en dan net doen alsof je niet in de regio betrokken wil zijn. Obama was verstandig genoeg om een deal te sluiten en te proberen Iran te engageren. Trumps eerste fout was de Iran-deal, waarvan Suleimani en zijn groep tegenstanders waren, op te zeggen. Deze nieuwe fout maakt een deal zo goed als onmogelijk. De gematigde niet militaire, niet clericale leiders zijn verder ondermijnd. 

Dat betekent dat Iran verder zal gaan met het ontwikkelen van nucleaire wapens en dat Israel, met steun van de zeloten in Amerika, zich gerechtvaardigd zal voelen een aanval uit te voeren. Er is werkelijk niets goeds of verstandigs, of zelfs maar doordachts, te onderkennen in Trumps beleid.

Oorlog is altijd goed voor Amerikaanse leiders – de eerste paar maanden. Het staat te bezien of de Amerikaanse kiezers Trump hiermee laten wegkomen. In november kon de zoveelste eindeloze oorlog (open of niet) wel eens zwaar gaan meetellen. Is het in het voordeel van Joe Biden? Ook dat staat nog te bezien. Biden zat fout in 2003, zoals Hillary fout zat en het feit dat we beide bejaarde politici nog in een adem noemen geeft al aan dat het tijd is voor nieuw bloed aan de Democratische kant, ook op buitenlands terrein. Campagnes lenen zich daar niet voor. Je kunt enkel naar karakter kijken en hopen dat iemand zijn of haar verstand erbij houdt. Trump handelt naar zijn karakter. Iedereen wist dat toen hij werd gekozen. Voor de Democraten in 2020 geldt hetzelfde.

Ondertussen is het spektakel van een Amerika dat tegelijkertijd een impeachment uitvoert van zijn president en van die president die als een idioot omgaat met zijn macht een veelzeggend geheel: het onderstreept dat de Verenigde Staten als leidend land niet meer relevant zijn.

Zien en horen hoe een echte president kan klinken? Pete Buttgieg werd doorgezaagd door de editorial board van de Washington Post. 

Klik hier. Het is een lang verhaal, beter niet in een keer te lezen, maar bijzonder indrukwekkend.

Met op de achtergrond – nou ja, opdringerig naar voren tredend – een snelle versie van jingle bells, de gekte ten top in het aquarium van Osaka:

De catastrofale nederlaag die Labour gisteren leed tegen de Conservatieven van Boris Johnson is vooral ernstig voor de Britten. Er waren twee redenen voor dit resultaat: Corbyn en Corbyn. De eerste Corbyn was de man die weigerde een standpunt in te nemen over Brexit, over de mogelijkheid van een tweede referendum, over een manier om aan Brexit te ontkomen. Omdat hij op dat terrein niets bood, was het gemakkelijk voor kiezers die genoeg hebben van het eindeloze Brexit gezeik om niet voor hem te kiezen.

De tweede Corbyn reden was dat de man zich totaal ongeschikt had getoond om een land als het Verenigd Koninkrijk te leiden. Hij werd in het zadel gehesen door partijactivisten die de partij overnamen, tegen de zin van de parlementariërs die met hem moesten werken. In zijn hele optreden en zijn doelstelling om socialisme nog maar weer eens uit te proberen liet Corbyn zien dat hij niet geschikt was als premier van een modern land.

De Engelse kiezers konden niet duidelijker zijn in hun verwerping van Corbyn. Het is knap om lager te scoren dan Michael Foot in 1983, maar het lukte hem. Het is knap om de overwinning te geven aan een liegende, zwierende, brallende elitaire non valeur als Boris Johnson, maar hij deed het. De geschiedenisboeken staan vol met useful idiots die hielpen precies datgene te bewerkstelligen wat ze niet wilden.‌‌ Corbyn past in dat rijtje.

Dit is geen monday night quarterbacking, het was een uitkomst die besloten lag in de aankondiging van de verkiezingen. Iedereen wist het, iedereen kon het zien. Johnson zal wel onzeker geweest zijn maar zijn scherpere adviseurs wisten precies wat ze deden. De Engelsen kunnen hun lol op met vijf jaar Johnson, de rest van Europa kan nu ook eindelijk verder, straks met de Schotten die nu alle reden hebben zelfstandigheid te zoeken.

Maar er zijn meer lessen te trekken en geen daarvan is plezierig. Een liegende bralaap – zie hierboven – kan verkiezingen winnen ook als iedereen weet dat hij een liegende bralaap is. Trump weet het. Een partij die het land in de verdoemenis heeft gestort met zijn anti-Europa houding en zijn stupiditeit gepersonifieerd door David Cameron, kan de verkiezingen ruim winnen. De Republikeinen in de VS zullen zich gesterkt voelen: je kunt totale uitverkoop houden van je waarden, je ruggegraat eindeloos flexibel maken, een idioot steunen, een minderheid van de opinie vertegenwoordigen en toch de verkiezingen winnen.

Ik vermoed dat het Engelse resultaat ook door zal werken in de handenwringende Democratische leiding. Dit is slecht voor een progressieve kandidaat, voor een progressief beleid, voor alles waar Amerika behoefte aan heeft. Radicalen worden afgestraft zullen we overal horen, Warren zal er het slachtoffer van worden. We blijven zitten met een middenkandidaat, hetzij de nu al terminaal geschade Biden of Buttigief of Klobutchar. Met die twee laatsten kan ik leven – zelfs met de onwaarschijnlijke kans dat Bloomberg de nominatie krijgt. Hij kan tenminste Trump aan, dat kun je van Biden niet zeggen.

Progressief is uit. Ook PvdA´ers die wel heil zagen in Corbyn zullen hun knopen tellen.‌ Helaas, want progressief is hard nodig. Corbyn heeft heel wat op zijn geweten.

Overigens valt te hopen dat Labour niet zo dom is als D66 en de PvdA, partijen die na een daverende nederlaag degenen die daar verantwoordelijk voor waren de piketpaaltjes voor de volgende jaren lieten zetten, beide gevallen met kwalijke gevolgen. Corbyn heeft enkel gezegd op termijn te vertrekken. Dat moet zijn partij niet accepteren. Hij dient onmiddellijk verwijderd te worden.

Bij de dood van Paul Volcker.

Hij was meer dan twee meter lang, rookte sigaren en was nadrukkelijk aanwezig. In mijn jaren als correspondent in Washington ging ik meer dan eens naar een openbare vergadering van de Federal Reserve bank, waar voorzitter Paul Volcker altijd imponeerde.

Volcker was benoemd in 1979 door Jimmy Carter, met de opdracht de hardnekkige inflatie (tegen de 20 procent) uit de Amerikaanse economie te wringen. President Carter deed dat met de wetenschap dat de recessie die het gevolg zou zijn van Volckers beleid hem problemen op zou leveren in de aanstaande verkiezingsstrijd. Carter was moedig op een manier die andere presidenten (Ford als hij was herkozen in 1976 of Reagan als hij dat jaar al was gekozen) niet zouden zijn geweest.

De recessie kwam er en Carter verloor de verkiezingen – Reagans sound bite: ´als u vindt dat u beter af bent dan vier jaar geleden, stem dan op hem, zo niet stem dan op mij´. De recessie zou duren tot begin 1983, met Reagan voortdurend klagend dat Volcker niet deed wat hij wilde (een Republikeinse gewoonte over FED voorzitters). We zijn inmiddels vergeten dat Reagan in 1982 de tussentijdse verkiezingen verloor en dat hij razend onpopulair was. Zijn geluk (en geen president had meer geluk dan Reagan) was dat de opleving precies op tijd kwam voor zijn herverkiezing.

Volcker bleef voorzitter tot 1987 toen de desastreuze economie van de jaren zeventig (hoge olieprijzen, hoge inflatie en hoge werkloosheid) onder controle was gebracht. Niet de heilige Reagan en zijn marktbeleid waarvan we nu de negatieve effecten ervaren waren de reden dat het goedkwam met Amerika maar Paul Volcker. Hij bleef de rest van zijn leven waarschuwen voor belastingverlagende, begrotingstekorten veroorzakende Republikeinen en nog onlangs schreef hij over de plutocratie die de VS is geworden.

Volckers opvolger, benoemd in 1987 nadat Reagan had geweigerd Volcker te herbenoemen, was Alan Greenspan. Die zou in de jaren 2000 verantwoordelijk worden voor de crash van 2008, waarvan de gevolgen nog steeds doorwerken. Volcker was de verstandigste voorzitter die de FED ooit had. En, tussen haakjes want Volckers overlijden zal binnenkort gevolgd worden door dat van de man die hem benoemde, het was een typische Jimmy Carter beslissing: moedig onder moeilijke omstandigheden, wetend dat het hem politiek zou kosten. Dat soort presidenten zijn zeldzaam. 

Nog een aanrader: het verhaal in de Washington Post over de misleiding en wishful thinking die plaatsvonden wat betreft de oorlog in Afghanistan, inmiddels de langste oorlog waarin Amerika ooit betrokken was. 

Op zich niet verrassend dat de VS niet wist wat ze in Afghanistan deed toen Bin Laden eenmaal ontsnapt was (door incompetent Amerikaanse optreden in de Tota Bora bergen – weet u nog?).

Het hart van het probleem was dat de Taliban tot vijand werd verklaard, werd weggejaagd en vervangen door een coterie van warlords en andere eigen belangenbehartigers – helemaal in stijl van de manier waarop Afghanistan altijd bestuurd werd, maar totaal ongeschikt om Amerikaans miljarden te besteden op een zinnige manier.

Toen kleine Bush de meest destrastreuze oorlog in de Amerikaanse geschiedenis begon, in Irak, verflauwde de aandacht voor Afghanistan en elke kans op wat voor succes dan ook verdween. 

Barack Obama deed het niet beter. Ik heb het altijd zijn grootste beleidsfout gevonden: hij verklaarde dat Afghanistan de echte oorlog was, niet Irak. Daarmee nam hij de onzalige erfenis van Bush over. De militairen voorzagen hem van het geijkte advies, namelijk dat er gerede mogelijkheden waren voor succes, terwijl dat met militaire factoren helemaal niets te maken had. Obama zette een surge in stuurde tienduizenden extra soldaten, met de kanttekening dat ze na 18 maanden weer zouden worden teruggetrokken. 

Het onderstreepte alleen nog maar eens het Taliban-motto: zij hebben de middelen, wij hebben de tijd. Afghaanse militialeiders hadden het allemaal al meegemaakt. De Sovjets hadden zich er ook op verkeken. Voor mij was het onbegrijpelijk dat een verstandig iemand als Obama zich zo liet misleiden of beter gezegd, zichzelf zo misleidde.

Terwijl hij elders Amerika voorbereidde op een terugtrekking uit het Midden Oosten, bleef hij zitten in het moeras van Afghanistan. Een vlek op zijn conto.

Trump heeft enkele gutfeelings die wel degelijk goed zijn. Een daarvan is wegwezen uit Afghanistan. Dat is niet zijn enige reden om met de Taliban te onderhandelen (hij heeft een buitenlandse politiek succes nodig na vier jaar klungelen) maar als het Amerika losweekt van de kliek daar zou dat winst zijn.

Het trieste is dat Afghanistan voor wat het dekken van Bin Laden betreft een simpele zaak was: zorg dat dat niet meer gebeurt en je bent klaar. Je hoeft niet een functionerende democratie te maken van een land dat dat niet wil, niet kan en bereid is bloed te spillen om het te voorkomen. De Afghanen hadden zelf de Taliban moeten verwijderen, als ze dat wilden en als ze daartoe in staat waren. Nu is het resultaat valse hoop, veel doden, weggegooid geld (waarvoor kleine Bush nooit enige bijdrage in belastingen voor vroeg – het ging allemaal op de grote Republikeinse tekorten hoop) en een ondermijning van de Amerikaanse rol in de wereld. 

Opnieuw ging een machtig rijk ten onder in de woestenij van Afghanistan. Het is goed te realiseren dat de Eerste Anglo-Afghaanse oorlog, door de Engelsen Disaster in Afghanistan genoemd, werd gevoerd tussen 1839 en 1842. Voor Amerika zou het ook goed zijn om te realiseren dat het land na de Tweede Wereldoorlog geen enkele grote oorlog heeft gevoerd die het ook heeft kunnen winnen. De zon is aan het ondergaan voor het Amerikaanse imperium, Afghanistan droeg daaraan bij. 

Ik had niet gedacht dat ik in Kyoto verdiept zou raken in de Amerikaanse grondwet. Trump nodigt daartoe uit. Ik kan iedereen aanraden het rapport van de Juridische Commissie van het Huis te lezen. Een geconcentreerd verhaal over impeachment.

Lijkt een hele haal maar het leest snel en biedt de noodzakelijke achtergrond voor wat zich de komende weken gaat afspelen.

Het rapport ligt embeded in onderstaand artikel: 

https://www.politico.com/news/2019/12/07/house-judiciary-report-impeachment-077701

Het is waarlijk tijd voor een ´war on Christmas´.

Wandelend door Kyoto wordt je geteisterd door alle mogelijke varianten van de klassieke kerstliedjes. Rudolf the Red Nosed Rendeer gaat als vanzelf door je hoofd spoken.

Vanaf half november zagen we de kerstattributen al opgehangen worden. Ik ken het fenomeen van Amerika, waar elke shopping mall ballen, bomen en kerstmannen heeft, plus de terreur van de muziek, en waar zelfs Xmas winkels bestaan die het hele jaar nets anders doen, maar ik moet zeggen dat het me enigszins verbaasd heeft om het in Japan te ondergaan.

Het zal wel een verloren strijd worden maar wat mij betreft moet de oorlog tegen de verrotsooing van Kerstmis met alle middelen gevoerd worden. Je zou mogen hopen dat mensen die werkelijk iets over Kerstmis vinden dat met geloof te maken heeft – ik behoor niet tot hen – zich zouden inzetten om het een serieus feest te laten blijven. Reken er maar niet op.

Zoals in elke presidentiële campagne brengt december duidelijkheid. De weken tussen Halloween en Thanksgiving kunnen wreed zijn. Vorige week trok Steve Bullock, gouverneur van Montana, zich terug, deze week is het de beurt aan Kamala Harris. Van Bullock heeft u waarschijnlijk nooit gehoord, Harris was veelbelovend tot ze, nou ja, niet meer veelbelovend was. Zo dunt het veld lekker uit. Juan Castro en Cory Booker zullen snel volgen, de miljardair Tom Styer doet alleen nog mee omdat hij zichzelf financiert.

Zoals zo vaak ook in campagnes, wisselen de frontrunners elkaar af. De bejaarde oud-vicepresident Joe Biden leek sterk totdat zijn leeftijd en fantasieloosheid hem deden wankelen. Elizabeth Warren nam de leiding tot ze verstrikt raakte in het onderwerp dat Democraten altijd problemen oplevert: verzekering voor ziektekosten. Warren schaarde zich achter Bernie Sanders met zijn ziekenfondsvoorstellen. Opnieuw bleek dat Amerikanen die al een verzekering hebben – deels door de overheid gesubsidieerd via hun bedrijven – die niet graag opgeven. Warren viel eind vorige maand terug. Pete Buttigieg, ´burgemeester Pete´, voert de uitgedunde groep aan in Iowa en New Hampshire, maar zou volgens critici de zwarte kiezers niet kunnen aanspreken. Als de geschiedenis een les is, zal de leiding nog wel een paar keer veranderen voordat er duidelijkheid is. Uiteindelijke kandidaten Gore, Kerry en McCain gingen door een vergelijkbaar proces.

Wordt Pete Buttigieg de Howard Dean van 2020?‌ Dean, een criticus van de oorlog in Irak, leek onstuitbaar in december 2003, maar struikelde over overmoed en scepsis van de kiezers in Iowa die op het laatste moment toch voor de betrouwbare keuze stemden, in dat geval John Kerry. Reken maar dat Joe Biden, flink op achterstand in Iowa en New Hampshire, op hetzelfde scenario hoopt.

Het is gekkenwerk om voorspellingen te doen over wie de uiteindelijke kandidaat zal zijn. Persoonlijk, dat weet u, zie ik Biden graag zo snel mogelijk verdwijnen. Bejaarden bieden geen toekomst, sorry to say. Sanders acht ik niet relevant, hij is enkel aanwezig om de progressieve agenda te bewaken. Warren heeft de capaciteiten om haar terugval om te keren, maar het zal lastig zijn. Alles hangt af van Buttigieg, niet zozeer mijn persoonlijke favoriet op inhoudelijk gebied (dat is Warren), maar de gedachte van een president met de leeftijd van Teddy Roosevelt is uitzonderlijk aantrekkelijk.

Twee kandidaten kunnen voor verrassingen zorgen. Gegeven de ontwikkelingen sluit ik bepaald niet uit dat Amy‌ Klobutchar doorbreekt, zeker als Warren onder vuur blijft – het zou verrassend zijn als niet alleen enkel blanke kandidaten maar ook enkel mannen de nominatie betwisten. En er is Deval Patrick, als die in staat is zijn late entree (zie mijn stukje vier weken geleden) goed te maken met een verrassende doorbraak in New Hampshire of/en South Carolina.

Mike Bloomfield, nog bejaarder dan Biden zij het minder krakkemikkig en eerder een silk stocking Republikein dan een Democraat, lijkt me kansloos. Maar zijn onbeperkte financiële mogelijkheden stellen hem in staat een effectieve campagne tegen Trump te voeren en dat is goed voor alle Democraten. Maar het is moeilijk voor te stellen dat op de Democratische conventie handen op elkaar komen voor de oud-burgemeester van New York.

Alles is nog open, kortom. En dat is de normale situatie in een campagne.

Gepubliceerd in De Standaard, 30 november 2019

Misschien vergt het hogere psychiatrie om te duiden wat president Trump bedoelde met zijn Rocky-tweet. Hoe ridicuul dat hoofd van een 73-jarige oranjekleurige man, zwaarlijvig en gespeend van spiermassa, op het door anabole steroide vormgegeven lichaam van Sylvester Stallone ook is, zo lijkt Trump zichzelf te zien. Zijn badkamers hebben gouden kranen, zijn handtekening is een dikke zwarte egotrip, zijn retoriek is gezwollen en zijn wereldbeeld draait enkel en alleen om hemzelf, dus waarom zou hij zich niet vereenzelvigen met Rocky Balbao?

Misschien is de meest eenvoudige verklaring de meest logische: de man is geschift. Dat we er nauwelijks van opkijken dat de president van Amerika dit soort onzin rondstuurt, dat zijn omgeving er het zwijgen toe doet en de gemiddelde Amerikaan de schouders ophaalt, geeft aan hoezeer we gewoon zijn geraakt aan de idioterie van Donald J. Trump, aan de degeneratie van het presidentschap. Dat we het inmiddels accepteren als de norm geeft aan in wat voor gevaarlijk vaarwater we terecht zijn gekomen. Ieder ander zou kierewiet verklaard worden en voor iedere andere president zou het 25ste Amendement over ongeschiktheid te voorschijn gehaald worden.

Andere verklaringen zijn mogelijk. Rocky is een grapje. Maar Trump maakt geen grapjes. De man is humorloos, zoals alleen een pathologische narcist dat kan zijn. Alles aan Trump is serieus, wat hij doet is het grootste, belangrijkste, historisch meest betekenisvolle en zo maar voort. Humor behoort niet tot zijn repertoire.

Tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Florida waar Trump zijn 225ste ronde golf speelde als president, vertelde hij zijn gehoor dat de artsen die hem anderhalve week geleden onderzochten zowat in katzwijm vielen toen ze zijn welgevormde torso zagen. Hartaanval? Bestaat niet. De Rocky´s van deze wereld krijgen geen hartaanvallen, ze bezorgen hartverzakkingen aan hun tegenstanders.

Het is natuurlijk ook mogelijk dat iemand anders dit op Trumps twitter account heeft gezet. Je weet maar nooit wat er gebeurt in dit chaotische Witte Huis. Dat zou tamelijk verontrustend zijn omdat Trump beleid maakt en beslissingen aankondigt via Twitter, vorige week nog zijn eis dat een marinier die zich had gedragen als Rambo (Stallones andere underdogheld) niet werd gestraft voor wangedrag. Of zouden de Russen Trumps twitter hebben gehackt? Over Russen gesproken, misschien was hij geïnspireerd door Poetins blote bast foto´s – een uiting van hetzelfde soort machismo narcisme dat bewonderaars blijkbaar aanspreekt, al had Poetin photoshop niet nodig.

Maar alle gekheid op een stokje: het zou goed kunnen dat Trumps Rocky-adaptatie correct weergeeft hoe de 45ste president zich voelt. We hebben al eerder opgemerkt dat Trump in zijn derde jaar zelfverzekerder is dan ooit. Hij heeft de lijnen uitgezet, de mensen die hem niet bevallen overboord gezet en wordt nu omringd door medewerkers die soepel met hem meebewegen, niet gehinderd door kritisch vermogen of moreel besef. Zelfs een zeperd als het Syrië-beleid wordt door Trump als succes ervaren. De economie draait als een tierelier en ook al dreigen op allerlei plaatsen in de wereld grote en kleine branden, de man is in staat zichzelf wijs te maken dat hij succesvoller is dan welke andere president dan ook.

Wie dacht het impeachment proces in wording daar wat aan zou veranderen, miskent dat in het Amerika van nu meningen bevroren zijn, feiten irrelevant zijn en iedereen die Trump in de weg zit besmeurd wordt, van carrière-diplomaten tot dragers van militaire medailles. Tot nu toe lijkt Trump immuun en zal hij door zijn Republikeinse acolieten in de senaat worden vrijgesproken.

Want dit is onmiskenbaar: Donald Trump domineert zijn partij op een manier die historisch geen precedent kent. Neem het de man maar eens kwalijk dat hij barst van het zelfvertrouwen: serieuze politici nemen zijn samenzweringsnonsens serieus, negeren of ontkennen feiten, en doen braaf wat de baas zegt, ze accepteren zijn machtsmisbruik, praten het goed of bagatelliseren het.

Hier is meer aan de hand. De Oekraine-affaire is enkel het meest duidelijke voorbeeld van een presidentschap dat zichzelf oppompt tot een ambt zonder beperkingen. Toen oud-president Richard Nixon in 1977 uitsprak dat ´als de president het doet, het altijd legaal [is]´ werd dat, terecht, als dictatoriale onzin terzijde geschoven. Inmiddels zitten we met een president en een minister van Justitie, officieel de handhaver van de constitutionele orde, die nog veel verder gaan. Presidentiële macht kent in hun ogen geen beperkingen. In de campagne zei‌‌ Trump dat hij ongestraft iemand zou kunnen neerschieten op Fifth Avenue. We lachten maar hij had gelijk, hij voert nu het politieke equivalent van die actie uit.

Wat we er ook van vinden, Trump domineert de Amerikaanse politiek, zoal niet de wereldpolitiek en in elk geval de berichtgeving. De Republikeinen kussen zijn voeten, zijn kiezersaanhang aanbidt hem, zijn evangelische kiezers zien Trump als ´the chosen one´, een bijbelse profeet die al zijn menselijk falen ten spijt, de wereld zal hervormen. Zelfs de Democraten zijn alleen maar met Trump bezig. Wie kan hem verslaan? Het maakt niet uit met wat voor programma, als deze man maar verdwijnt. Handen wringen en slapeloze nachten zijn hun deel.

Na twee weken van getuigenissen die lieten zien hoe deze man zijn macht misbruikt, lijkt het alsof er niets is gebeurd. Getuigen worden besmeurd, feiten genegeerd, onzin opgelepeld. En als we de opiniepeilingen mogen geloven zijn niet alleen de Republikeinse politici maar ook de kiezers bereid Trump nog eens vier jaar wild om zich heen te laten slaan. Geen wonder dat Trump een Rocky-gevoel heeft, geen wonder dat zijn aanhang hem ziet als een éénmans-leger dat de geminachte gevestigde orde omver werpt. Je hoeft geen psychiater te zijn omdat politieke gevoel te begrijpen.