Frans Verhagen, Amerika kenner

Gepubliceerd 26 september in De Standaard

Het blijft onwaarschijnlijk dat Donald Trump wordt afgezet maar de Oekraïne-affaire kan wel degelijk het einde van zijn presidentschap betekenen. Ook als impeachment in de senaat door hondstrouwe Republikeinen wordt geblokkeerd kan wat er in een echt onderzoek boven water komt zijn herverkiezing fundamenteel ondermijnen.

De Oekraïne-affaire is een tweeklapper, dubbel impeachmentwaardig: gebruik van het presidentschap voor persoonlijk politiek gewin en het compromitteren van de verkiezingen van 2020. Anders dan de aantijgingen die in het Mueller-rapport werden onderzocht, gaat het niet om wandaden uit het verleden maar probeerde Trump de aanstaande verkiezingen te corrumperen. Dit was de president van Amerika, hier en nu, zich gedragend als een godfather van de maffia: mooi pakket dat daar klaarstaat, jammer als er iets mee zou gebeuren. We zijn goed voor je geweest, tijd voor een personal favor. Praat met mijn mensen.

De president duwde zijn consiglieri, Rudy Giuliani, naar voren en bood zelfs de hulp van zijn minister van Justitie om Joe Biden te onderzoeken. Dit was dezelfde minister die aanvankelijk de klokkenluidersklacht tegenhield, een man die steeds meer als Trumps persoonlijke advocaat optreedt sinds hij met een gekleurde samenvatting van het Mueller-rapport zijn baas onterecht vrijpleitte. Mueller had net voor het gesprek van Trump met de president van Oekraïne in het Congres getuigd over de Russische bemoeienis met de verkiezingen van 2016, door Trump nog steeds gebagatelliseerd. Terwijl Mueller waarschuwde voor buitenlandse bemoeienis in 2020, vroeg de president daar doodleuk om.

De Democraten zouden geen knip voor hun neus waard zijn als ze dit lieten passeren. Het argument dat de uitkomst voorspelbaar is omdat de Republikeinen in de Senaat hun president niet zullen laten vallen is niet relevant. Dat zou elk onderzoek naar de uitvoerende macht bij voorbaat de nek omdraaien. Het punt van een onderzoek is nou juist om zaken boven water te halen die anders verborgen zouden blijven.

De uitkomst van de Watergate-hearings lag niet bij voorbaat vast. Republikeinen die aanvankelijk Richard Nixon steunden konden dat niet volhouden toen ze met echte bewijzen van misdadig gedrag werden geconfronteerd. Ook het argument dat de verkiezingen nu zo dichtbij zijn dat de kiezers maar moeten beslissen snijdt geen hout. Je kunt niet werkeloos toezien hoe een president de rechtstaat corrumpeert, hopend dat de kiezers dat zullen zien en erop zullen reageren.

Tot nu ging Trumps corruptie over moeilijk uit te leggen verhalen, de Oekraïne-affaire laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Elizabeth Warren, de vrouw die inmiddels Joe Biden lijkt te overvleugelen, heeft vanaf het begin af aan aangedrongen op impeachmentprocedures. Haar redenering was solide. Als er reden voor is moet je die procedure instellen ook als dat politiek niet goed uitkomt of als je bang bent dat Trump er politiek garen bij zou spinnen. Voor haar was het probleem glashelder: als je Trump zijn gang laat gaan terwijl er staatsrechtelijke redenen zijn om hem te stoppen, dan maak je jezelf medeplichtig aan zijn regime.

Er waren al zes commissies bezig met onderzoek naar de president. Dat onderzoek gaat gewoon door, nu onder de overkoepelende vlag van een onderzoek naar impeachment. Alles gaat afhangen van de manier waarop de artikelen van impeachment worden opgesteld en de mate waarin de‌ Democraten erin slagen getuigen te krijgen die het functioneren van de overheid daadwerkelijk aan het hart gaat, zoals de klokkenluider en het huidige acting hoofd van de inlichtingendienst, die gedreigd heeft ontslag te nemen toen het Witte Huis hem de mond snoerde.

´High crimes and misdemeanor´ is een formule die de Founding Fathers overnamen uit het Engelse recht. Het betekent wat je wil dat het betekent. Het punt van hoorzittingen is nou precies vast te stellen of dit geval daaronder valt of niet. Het is een inherent politiek proces. Dat bleek bij Andrew Johnson, bij Bill Clinton en in mindere mate omdat hij zo intens crimineel was, bij Richard Nixon. Niemand kan volhouden dat liegen over een affaire een ernstiger zaak is als afpersing van een buitenlands staatshoofd en corrumpering van de verkiezingen.

Sommigen in Washington willen de impeachment procedure beperken tot de‌ Oekraïne-affaire. Ze zijn bang dat te veel aanklachten het hoofddoel zullen verwateren. Dat is onverstandig. Er zijn veel meer aanklachten op te stellen, onder meer die van obstruction of justice zoals speciale onderzoeker Mueller die aanwezig achtte en het niet rapporteren van Russische invloed in zijn campagne van 2016. Die aanklachten niet uitbrengen zou impliceren dat Trump enkel in de Oekraïne affaire over de schreef ging. Belangrijk is juist te laten zien dat dit een president is die met grote regelmaat zijn plicht verzaakt en zijn ambtseed schendt.

Gegeven het gedrag van de Republikeinen de afgelopen dertig jaar, gegeven de verrassende onderdanigheid die Trump zijn partij heeft opgelegd, gegeven de onaangename disfunctionaliteit in Washington moet de kans dat Donald Trump wordt afgezet klein worden geacht. Maar het proces moet plaatsvinden. Staatsrechtelijke hygiëne vereist het. Als het een president van het lage allooi van Donald Trump herverkiezing oplevert, so be it. Dan is dat wat de Amerikanen willen. Politieke opportuniteit, het risico dat de man het proces gebruikt om Amerikanen over te halen hem als slachtoffer te zien en te herkiezen, mag geen reden zijn om het staatsrecht en de rechtstaat opzij te zetten.

Trump kent geen enkele andere loyaliteit dan zichzelf. Hij is bereid elke norm met voeten te treden als het hem zo uitkomt. Hij liegt, spreidt corruptie en ondermijnt het politieke systeem. Als Trump met dit soort gedrag elke vorm van controle of retributie weet te voorkomen dan is hij geslaagd in zijn missie om Amerika naar zijn hand te zetten en al doende het Amerikaanse politieke systeem te vernietigen.‌ Zo gezien is de impeachment procedure niet alleen onvermijdelijk maar ook noodzakelijk. Ongeacht de uitkomst. Het punt is niet impeachment, het is procedure. Het doel is niet Trump afzetten maar het beschermen van de rechtstaat.

Ik verwacht niet dat Trump zal worden afgezet. De Republikeinen in de senaat zouden erg verrassen als ze ineens moraliteit en ruggegraat toonden en de noodzakelijke tweederde meerderheid verschaffen. Wel denk ik dat de hoorzittingen over de articles of impeachment (dat kan een hele lijst worden) als de artikelen goed worden opgesteld en de subpoenas effectief worden gebruikt (en het partijdige Supreme Court niet de uitvoerende macht beschermt) zoveel schade zullen toebrengen dat Trump nog zwakker de verkiezingen in gaat dan al het geval leek.

De Democraten konden inmiddels niet anders dan impeachment instellen. Tot nu toe waren het moeilijk uit te leggen verhalen, de Oekraine affaire laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Trump probeerde zoals altijd de bordjes te verhangen naar een corrupte Biden maar dat gaat niet lukken (overigens is dit een nagel in de doodskist van Biden, wiens kansen op de nominatie toch al aanzienlijk waren geslonken).

Ik denk dat Elizabeth Warren vanaf het begin af aan gelijk had dat impeachment een staatsrechtelijke procedure is die moet worden ingesteld als daar reden voor is. In dat geval mogen korte termijn politieke overwegingen zoals het risico dat Trump er garen bij spint niet leiden tot afzien van wat noodzakelijk is. De Oekraine zaak zou de Democraten medeplichtig maken aan Trump als ze hem lieten passeren.

In het grote verhaal doet het impeachment proces er niet toe. Onder alle omstandigheden moet Donald‌ Trump verliezen om Amerika te redden. Het maakt niet uit welke Democraat aantreedt, met welk programma, als de Amerikanen dit laten passeren en Trump herverkiezen, dan bevestigen ze dat Amerika niet alleen een derde wereld land is, zoals op allerlei terreinen al blijkt, maar ook een deplorabele gepersonaliseerde bananenrepubliek met een gevaarlijke idioot aan de leiding, er neergezet door een bevolking die niet beter verdient dan de resultaten van het bewind van de Republikeinen.

Terug naar impeachment. Het is een inherent politiek proces. Dat bleek bij Andrew Johnson, bij Bill Clinton en in mindere mate omdat hij zo intens crimineel was bij Richard Nixon. Het bleek ook bij Ronald Reagan die afgezet had moeten worden vanwege Iran Contra, maar omdat het al 1987 was en Watergate zo kort geleden, zagen de Democraten daar toen van af. Dergelijke terughoudendheid hadden de Republikeinen natuurlijk niet in 1997. Maar niemand kan volhouden dat liegen over een affaire een ernstiger zaak is als het gebruiken van buitenlandse politiek en de macht van de president om via het buitenland politieke tegenstanders te ondermijnen.

Alles draait om de articles of impeachment. Ik zie uit naar getuigenissen over het misbruik van macht waarmee de luchtmacht en de zielloze hielenlikker Pence werden gedwongen gebruik te maken van Trumps hotels, en talloze andere mogelijkheden om hem aan te klagen inclusief het gebruik van door het congres toegewezen fondsen voor doeleinden waarvoor ze niet bedoeld waren. Niet alles zal even duidelijk worden maar van de pakweg tien artikelen zullen er zeker vijf relatief gemakkelijk te bewijzen zijn.

Trump werd in 2016 gekozen met hulp van Poetin.‌ Of Trump daar zelf actief aan meewerkte moet nog bewezen worden (een van de voordelen van impeachment is dat de details van Muellers rapport misschien boven water komen) maar dat hij er om vroeg en dat Trump en zijn acolieten bewust de oren lieten hangen naar de Russen, ook na januari 207, is inmiddels overduidelijk. Dat deze slechtste president aller tijden in 2019 zichzelf zo misdraagt met de Oekrainse beleidsvorming geeft aan dat deze man geen staatsrechtelijke grenzen kent en geen moreel kompas heeft.

Niemand kan in dit Amerika voorzien of voorspellen of het systeem dat de Founding Fathers ruim 230 jaar geleden opzetten bestand is tegen de destructieve kracht die Republikeinen en Trump erop loslaten. Wel is zeker dat het Amerika zoals we dat kennen op het spel staat.

Samenvattend denk ik niet dat Trump wordt afgezet (Pence zou dat ook niet verdienen). Wel denk ik dat de kiezers met alles wat er boven water zal komen in november 2020 geen enkele andere keuze hebben dan de man weg te sturen.

Tot 31 maart 2020 ben ik op reis. Ik zal weinig posten, niet over de reis (in Azië, Amerika en Australië), en niet over Amerikaanse politiek. Maar je weet maar nooit. 

Als ik wat doe dan verschijnt de aankondiging vanzelf op twitter. 

Tot later.

Zelfs in Vietnam – of misschien juist in Vietnam – is het ontslag van John Bolton als veiligheidsadviseur niet onopgemerkt voorbij gegaan. In de Amerikaanse media klinkt vooral opluchting. De oorlogszucht van Bolton doet Trump gematigd schijnen. En we moeten het Trump nageven, hij wil geen militaire confrontaties. Dat is zijn enige goede punt want de naive pump and circumstance deals die de president wil zijn minstens zo gevaarlijk.

In de NYT wordt betoogd dat Bolton het National Security Council systeem heeft ontmanteld. Dat lijkt me overdreven, althans dat systeem werd al eerder geruineerd door de Cheney bende die Amerika (onder toejuichingen van Bolton) Irak in loodste. Condoleezza Rice werd onder kleine Bush voortdurend gepasseerd door Cheney en Rumsfeld. De werkelijkheid is dat het NSC systeem zo sterk is als de president het wil laten zijn. Dat betekent dat degene die NSC adviseur is het vertrouwen moet hebben van de president, in elk geval diens impulsen en doelstellingen moet delen en een coordinator moet zijn van beleid tussen de bureaucratische instellingen zodat iedereen op een lijn zit.

Bolton was een bureaucratische vechtjas, zoveel is duidelijk. Hij kon echter alleen maar negatief werken: dingen voorkomen, verdragen ondermijnen. Hij lag voortdurende overhoop, of beter gezegd, had geen contact met Pompeo, die als belangrijkste doelstelling heeft in de goede gunst van Trump te blijven. Een brown noser in goed Amerikaans. Van Pompeo zijn we nog niet af.

Toen ik aan Columbia studeerde volgde ik een seminar Bureaucratic Politics van Mort Halperin, in zijn tijd lid van de NSC onder Kissinger tot hij ontslag nam omdat hij illegaal werd afgeluisterd door zijn baas (Mort ging later de ACLU leiden, die rechten van burgers beschermt). To the point, we bestudeerden hoe Kissinger onder Nixon de NSC naar zijn hand zette, niet als coordinator maar als trechter, beleid masserend naar de wensen van zijn baas.. Nixon maakte zijn eigen buitenlandse politiek, Kissinger was een fenomenale courtier, een lid van de hofhouding die de baas weet te lijmen, onder meer door mee te gaan in diens racisme en antisemitisme, onderwijl aan de marges zijn eigen doelstellingen zettend. Zowel Nixon als Kissinger hielden van back channels, geheime contacten met Russen, Chinezen en anderen die ze nodig hadden om spectaculaire diplomatie tot stand te brengen. Als iemand het NSC systeem, opgezet nadat FDR helemaal alleen beleid voerde, heeft gebroken dan was het Kissinger. De rest van de regering wist niet wat er gaande was in Vietnam, detente, China of wat dan ook. Het geeft ook aan dat het systeem niet echt gebroken is. Zoals alle bureaucratische (of sociale) systemen functioneert het of functioneert het niet. 

Het leuke bij Kissinger is dat toen hij in de dronkemansdagen van Nixon ook minister van Buitenlandse Zaken werd (en in Europese ogen de man die je kon vertrouwen) het slachtoffer werd van zijn eigen ondermijning van het systeem. Als minister kon hij niet meer de achtergrondrol van NSC adviseur spelen maar door het te blijven zette hij de bijl aan de voet van eigen beleid. Onder Ford zou het spectaculair crashen. Bureaucratic politics als een manier om naar beleidsvorming te kijken is altijd mijn modus gebleven. Kijk wat er op de achtergrond gebeurt, welke belangen door wie gediend worden. 

De beste NSC adviseur was Brent Scowcroft, daar is vrijwel iedereen het over eens. Scowcroft speelde de rol die een dergelijke adviseur was toebedacht en had het vertrouwen van Ford en later Bush-41, en daardoor ook van de rest van de bureaucratie. De adviseurs daarna kennen we minder goed van naam, wat gegeven de positie geheel terecht is. Reagan versleet er een stuk of vijf, ook al weer omdat hij ideologen de kans gaf. Onder Clinton en Obama zaten er kundige mensen die niet hun eigen agenda pushten.

Terug naar Bolton. Deze crash was natuurlijk geheel voorspelbaar. Het is mooi om een dissident geluid in je omgeving te hebben maar die moet niet op een coordinerende positie zitten. Het is mooi om uitgesproken en zo overduidelijk gemene, keiharde lui te hebben als de snor, die moeten niet als spin in het web zitten. Trump maakte een fout door de man erneer te zetten. Trump deed er goed aan de meeste van zijn impulsen niet te volgen (al denk ik dat Bolton over Noord-Korea realistischer was dan de psycho). Hij deed er ook goed aan de man te ontslaan.

Gaat er wat veranderen? Het lijkt inmiddels onwaarschijnlijk. Trump wil grote deals, veel publiciteit en plaatjes voor televisie. Dat heeft tot nu toe helemaal niets opgeleverd. Het is goed om dat te onthouden: niets. De man heeft werkelijk niets tot stand gebracht. Dat komt vooral omdat hij niet diplomatiek kan denken, geen principes heeft (en gelukkig ook geen ideologie behalve een krampachtig soort van isolationisme) en alleen naar televisie kijkt – zowel passief als actief.

Ik vermoed dat er nu een soort van coordinator komt maar zo laat in de regering, met Trump zo zelfverzekerd en Pompeo in de hoofdrol, verwacht ik daar niet veel van. Trump wil deals voor de verkiezingen. We zullen dus nog wel een paar rare initiatieven zien om zo´n made for tv deal te krijgen. De beste kandidaat is een akkoord met China dat met veel bombarie zal worden gepresenteerd zonder inhoudelijk iets te betekenen. 

Wat Vietnam betreft: ik heb gisteren het oorlogsmuseum bezocht en het onafhankelijkheidspaleis waar op 30 april 1975 tank 930 de poorten omver reed. Het was een deprimerende ervaring. De nutteloosheid van de oorlog (ik lees ondertussen het boek van Hastings) springt eruit. En dan zie je die bekende gezichten van, jazeker, Kissinger en Nixon die de oorlog minstens vier jaar langer lieten duren dan nodig of nuttig was. Peace with honor, lachwekkend. De afgelopen jaren dacht ik over wat te moeten schrijven als Kissinger het loodje legt. Het is moeilijk zijn reputatie als gezaghebbend staatsman los te maken van die als organisator en hulpje van massamoord. En wat de oorlog betreft, het blijft ongelooflijk dat Amerika in Irak alles fout deed wat het in Vietnam had moeten leren: ze kenden de cultuur niet, hadden geen plan, konden alleen militair denken en maakten een land kapot.

En zo zijn we terug bij Bolton. Als medeverantwoordelijke voor Irak en als pleitbezorger van de haviken die Iran willen bombarderen, is het goed dat hij is weggestuurd, met de staart tussen de benen. Tegelijk geeft het feit dat hij er zat aan dat Amerika nog steeds niet wil leren.

Another one hits the dust. Kirsten Gillibrand accepteert het onvermijdelijke: haar campagne voor het presidentschap kreeg nooit enige dynamiek. Verkeerd jaar, helaas voor haar. Ik vermoed dat ze in 2016 een betere kans had gehad als Hillary niet alles om haar heen dood had gemaakt. Toen Gillibrand voorop lopen als iemand die seksisme in het leger aan de kaak had gesteld, nu was Gillibrand de Al Franken moordenaar.

Al Franken was haar grootste probleem. Gillibrand was de eerste die de senator van Minnesota opriep om af te treden na klachten over zijn gedrag – niet onterecht maar Frankens gedrag was lachwekkend onschuldig vergeleken met dat van de pussy grabber in chief. 

Gillibrands andere probleem was typisch dat van een senator. Ze klom op van afgevaardigde van een district in het noorden van New York waar wapens heilig verklaard zijn. Daar ging zij dus niet tegen in. Overigens is het goed te onthouden dat Gillibrand haar zetel kreeg toen Caroline Kennedy zich terugtrok wegens niet geschiktheid. Toen ze eenmaal senator was, nam Gillibrand de normale New Yorkse afkeer van wapens aan. Opportunistisch? Misschien maar niet bijzonder. FDR vertegenwoordigde in 1910 een landelijk district, dat was te horen.

Ik vond Gillibrand een interessante kandidaat, interessanter dan Klobuchar bijvoorbeeld, die evenmin Iowa gaat halen. 

Het verhaal blijft hetzelfde. Warren heeft het momentum, Harris is de enige die daar nog op kan inbreken, denk ik. Voor Booker geldt evenzeer verkeerd jaar, dit is geen verkiezing voor een zwarte senator met ruime ervaring in een treurige stad in New Jersey. Klinkt lullig maar het is niet anders. O’Rourke blijft ook niet lang meer, de vraag is wie het eerste afhaakt om de senaatsrace in Texas te gaan doen: O’Rourke of Castro.

Een mogelijke verrassing blijft Mayor Pete, Buttigieg, de enige, afgezien van Warren, die wat losmaakt. Mijn huidige voorspelling: Warren/Butigieg in november 2020.

Er wordt veel ach en wee geroepen over het vooralsnog ontbreken van een Democratische vaandeldrager in de strijd tegen Donald Trump. Daarbij klinkt vaak de zorg dat de Democraten te ver naar links zouden gaan, het midden van zich zouden vervreemden. In de volgende adem wordt dan het fossiel Joe Biden, 76 jaar oud, opgevoerd als redder in de nood. Zijn echtgenote Jill roept op om niet naar programma’s te kijken maar naar wie Trump zou kunnen verslaan. Joe zou de enige zijn. Wat er daarna moet gebeuren is minder duidelijk, want afgezien van Trump verslaan heeft Biden weinig plannen.

Helaas is hier sprake van een treurig stemmende verkeerde analyse. Wat heb je er aan om Trump te verslaan als je de kans en de noodzaak om grote groepen kiezers te mobiliseren niet gebruikt om Amerika op een ander spoor te zetten? De Democraten doen er beter aan te onderkennen dat dit een buitenkans is, de enige kans misschien, om een fundamenteel ander Amerika tot stand te brengen, meer New Deal en Great Society dan lage belastingen en kleine overheid. Ze moeten niet alleen Trump verslaan maar dat doen met flinke cijfers en met een programma waarmee je verder kunt, zodat ze een mandaat voor verandering hebben.

Eerst Biden. De gedachte dat hij een krachtig leider zou zijn die Trump alle hoeken van de kamer zou laten zien wordt al gelogenstraft door zijn slappe campagne. Biden staat bekend om zijn domme uitspraken, anders bedoeld dan ze eruit komen. Het kostten hem twee keer zijn campagne (in 1988 en 2008) en ook nu bouwt hij een beangstigend repertoire op. Hij blijkt energiearm als een bijeenkomst of toespraak wat langer duurt – de jaren gaan tellen. Biden mag voorop liggen in de peilingen, voor iemand die zo overtuigd is van zijn kracht en bovendien de bekendste kandidaat is, zijn percentages van hoog in de twintig of laag in de dertig nou niet direct geruststellend. Diverse artikelen melden dat Biden nauwelijks enthousiasme losmaakt. Wel respect en sympathie, maar niet de steun die een kandidaat nodig heeft.

Biden gaat het niet worden en dat is maar goed ook. De toekomst van de Democraten, de toekomst van een post-Trump Amerika mag niet opgehangen worden aan een politicus van gisteren die denkt dat voor Trump de Amerikaanse politiek beschaafd was. Hij zou beter moeten weten. Hij was erbij toen de conservatieve rechter Robert Bork werd getorpedeerd, hij was de aanvoerder toen Anita Hill door zijn juridische commissie werd gemaltraiteerd. Toen de Republikeinen Clinton stukje bij beetje kapot maakten, toen Obama werd dwarsgezeten. Er is geen Amerika dat great was voor Trump en nu niet meer. Er is alleen het Amerika van nu, binnenlands verdeeld en buitenlands zijn rol zoekend op het wereldtoneel.

Het is zeker dat dit zogenoemde watershed elections worden, breukverkiezingen waarbij een einde komt aan een tijdperk en iets nieuws begint. Eerdere varianten zagen we in 1800, 1828, 1860, 1896, 1932 en 1980: eens in de pak weg veertig jaar en meestal aangejaagd door een zekere mate van crisis. Wint Donald Trump in 2020 dan kunnen we achteromkijkend de verkiezingen van 2016 tot breukverkiezing verklaren. Amerika koos toen voor het type Trump als president en voor de Republikeinen en hun agenda als dominante partij. Als dat in 2020 weer gebeurt dan bevestigt dat de ontwikkeling van de afgelopen vier jaar en dan is die keuze permanent.

Als daarentegen de Democraten winnen, en ruim winnen, dan willen de kiezers een einde maken aan de langdurige Republikeinse dominantie, de partij afstraffen die Trump en zijn bezoedeling van het presidentschap steunde. Een grote overwinning levert ook een Democratisch Congres op. Dan kan een nieuwe president met een solide meerderheid regeren en doen wat al jaren nodig is, en Amerika weer een vorm van samenleven geven.

Zo’n breukverkiezing moet je niet verspillen door een bejaarde politicus zonder toekomstvisie naar voren te schuiven. De Democraten moeten stoutmoedig zijn, gedurfd optreden en onderkennen dat het land veel progressiever is dan wel lijkt, vooral op terreinen waar de Democraten een geschiedenis hebben waar ze trots op kunnen zijn. Denk aan vrouwenrechten en vrouwenzorg, ziektekosten, ongelijkheid, armoede, onderwijs en controle van de meest asociale elementen in de Amerikaanse zakenwereld. Denk wapenbeheersing en klimaat, breed gesteund in het land. Een serieus immigratiebeleid zou mogelijk zijn.

De ontwikkeling van de afgelopen maanden is dat de meest progressieve verkiesbare kandidaat, senator Elizabeth Warren van Massachusetts, de sterkste en best georganiseerde campagne blijkt te voeren. Ik laat de andere progressief, Bernie Sanders, hier bewust buiten. Zijn aanhang is onvoldoende om hem de rol van 2016 te geven, zijn programma wordt door anderen, inclusief Warren, gedeeld. Hij is, sorry to say, overbodig.

Warren voert campagne als een professor, in de beste zin van die kwalificatie. Ze weet hoe ze groepen moet bezig houden, ze is een goede publieke spreker, enthousiasmeert en, belangrijker, ze heeft plannen. Sterker, als ze zegt, ‘I have a plan for that’, dan wordt ze niet weggelachen maar legt ze een serieus, inventief en begrijpelijk initiatief voor. En ze trekt veel toehoorders, veel meer dan Biden of andere kandidaten.

Warren weet waar ze het over heeft. Ze is arm geweest, heeft zichzelf door de universiteit gewerkt, werd professor aan Harvard, deed voorstellen om Wall Street in te tomen die werkten en heeft als senator verstandige dingen gedaan. Een interessant fenomeen is dat Wall Street Warren respecteert. De financiële wereld zit niet te wachten op een progressieve Democraat, maar weet dat Warren geen gekke streken uit gaat halen. Zij kent hun wereld en, vreemd genoeg, die wereld vertrouwt haar meer dan je zou verwachten.

De weg naar de Democratische conventie is nog lang maar voorlopig kunnen we drie dingen vaststellen. Joe Biden heeft het niet, krijgt het niet en wordt het niet. De steun voor Bernie Sanders is zo beperkt dat hij er niet aan te pas zal komen. Hij weet nu al dat ‘the Bern’ is uitgedoofd, de kiezers zullen dat snel duidelijk maken. De derde vaststelling is dat Elizabeth Warren op dit moment de sterkste én de meest aantrekkelijke kandidaat is. Als de Democraten met haar een breukverkiezing winnen dan gaan we nog eens wat meemaken.

Ik geloof dat de Democraten in 2020 niet enkel Trump moeten verslaan, maar hem en de Republikeinen zo klop moeten geven dat ze eindelijk het land kunnen hervormen. Vandaar dat ik de redenering van Jill Biden (vrouw van) dat je niet naar programma moet kijken maar naar electability volstrekte onzin.

Op twee niveaus: wat heb je aan een overwinning als je er niets mee kunt of wilt doen? Dit is de enige kans in pak weg twintig, dertig jaar om wat te doen. Die moet je niet weggooien om enkel tevreden te zijn met het verwijderen van Trump.

Tweedens, Joe Biden is een fossiel. Zijn verkiesbaarheid valt zeer te betwijfelen. 

Voor mij is Elizabeth Warren nog steeds de beste kandidaat: energie, plannen, capaciteiten, en jazeker, vrouw. Kijk hier hoe de analist van de Washington Post haar optredens waardeert.  

Hickenlooper en Inslee zijn inmiddels vertrokken, wat het aantal gouverneurs flink terugbrengt. Ik had meer van hen verwacht maar ze hebben het gewoon niet. Hopelijk kan Hickenlooper zich nog positioneren voor de senaatszetel van Colorado, want, in het bovenstaande scenario, hebben we alle Senaatszetels nodig die we maar kunnen krijgen. Moscow Mitch moet terug in zijn hok. 

Vandaag in De Standaard:

Het is een bekend fenomeen dat presidenten in de loop van hun eerste termijn groeiend zelfvertrouwen krijgen. Donald Trump loopt ervan over. Hij weet alles, voelt alles aan, heeft geen hulp nodig: Trumps gutfeeling regeert. Zijn omgeving beweegt soepel mee, andersluidend advies wordt ingeslikt. Er is geen toezicht, elementaire beschaving is overboord gezet.

De net zo agressieve als idiote aankondiging Groenland te willen kopen is enkel het meest recente exces van de lompe onroerend goed boer die Trump uiteindelijk is. Alles is te koop. Je moet het als een eer beschouwen dat ik geïnteresseerd ben. Toch niet? Dan kom ik niet op bezoek. Hoe haalt een president het in zijn hoofd?

Er is sprake van een patroon. Dit is dezelfde president die een Amerikaanse vazalstaat opdracht geeft democratisch gekozen leden van dat Congres te boycotten. Dezelfde president die antisemitische neonazi’s en blanke superioriteitsgroepen goedpraat en legitimiteit verschaft en dan het lef heeft zijn politieke tegenstanders van antisemitisme te beschuldigen. Die premier Nethanyahu laat dansen als een trekpop en van een breed gesteund Amerikaans Israël-beleid een Republikeins feestje maakt.

Het is dezelfde president die een economische oorlog met Iran begon enkel en alleen omdat hij niet kon aanvaarden dat zijn persoonlijke obsessie, Barack Obama, een akkoord met dat land had gesloten. Die de vijf andere ondertekenaars niet eens raadpleegde en bondgenoten dwingt om zijn beleid te volgen ook als ze er niet mee eens zijn. Een president die, mocht er ooit werkelijk iets aan de hand zijn, moeite zal hebben mensen te overtuigen dat hij niet zijn 12.532ste leugen vertelt.

Het is dezelfde president die een samenzwering ziet achter de wankelende economie: het zijn enkel mijn vijanden die de economie omlaag praten, inclusief de door mijzelf benoemde president van de Federal Reserve. Die zijn hulpjes langs stuurt bij de televisiestations om te vertellen dat er geen sprake was van een mogelijke recessie en ondertussen beleid voorbereidt om die blamerende recessie in een verkiezingsjaar te voorkomen.

Het is dezelfde president die na de moordpartijen in El Paso en Dayton (en al eerder na Las Vegas en Parkland) beloofde werk te maken van strengere controles op wapenaankopen. Drie dagen en een telefoontje van de moord- en wapenlobby later borrelden uit Trumps gut de talking points op die de NRA aanreikte. Altijd dezelfde: niet wapens doden maar mensen doden, er zijn voldoende controles maar die worden niet gebruikt en het is allemaal gevolg van psychische problemen. Overigens is het lang niet zeker dat Trumps gut hier de juiste richting aangeeft. Als de Democraten van wapenbeperking nu nog geen campagneonderwerp kunnen maken dan zal het nooit meer gebeuren.

Het is dezelfde president die autoritaire regimes, zelfs moorddadige regimes, omarmt. Dezelfde die vindt dat de volksopstand in Hong Kong een interne Chinese aangelegenheid is, suggererend dat een mogelijk militair ingrijpen hem niet zal weerhouden van een handelsdeal. Dezelfde president die tegen de zin van het Congres voor miljarden wapens verkoopt aan Saoedi Arabië en de betrokkenheid van de leiding van dat land bij de moord op journalist Adnan Khashoggi vrijpleit. Die de Brexit-klungels opjuint.

Dit is dezelfde president die ‘grappige’ tweets stuurt over zijn aftreden over vier of misschien tien jaar. Die in juni tweette: ‘denk je dat de mensen zouden vragen dat ik langer blijf?’ Die de maand daarvoor suggereerde dat hij wel twintig jaar in het Witte Huis wilde wonen, en eerder stelde jaloers te zijn op president Xi van China die onbeperkt mag blijven. En, Trump is nou eenmaal Trump en alles moet het grootste, langste, diepste zijn: hij wilde langer president blijven dan Franklin Roosevelt, die vier keer werd gekozen. Misschien is Trump ons enkel aan het ‘trollen’ maar evenzogoed stookt hij onaangename vuurtjes op.

En dan hebben we het nog niet gehad over Trumps diep in de gut genestelde racisme en xenofobie en zijn bereidheid om zijn hondstrouwe aanhang op te stoken tegen immigranten, de vrije pers en de andere partij, om niet te spreken over de demonisering van Democratische afgevaardigden met een kleurtje. Of over het wegwerken van eerlijke bureaucraten die over klimaat, gezondheidszorg of bedreigde diersoorten weigeren in de Trump-pas te lopen.

Nee, triviaal als hij is, de vijandige overnamepoging van Groenland kwam niet uit de lucht vallen. Hij past in Trumps recente optreden, in zijn negeren van normen voor diplomatiek en algemeen beschaafd gedrag. De wereld haalt zijn schouders op, doet net of ze de gekke oom die het belangrijkste land van de wereld leidt, kunnen negeren, en struikelen verder naar het volgende debacle.

Het zou enigermate geruststellend zijn, of minder verontrustend, als dit enkel de opwellingen waren van een uit de rails lopende roeptoeter met meer macht dan goed voor hem is. Het echte probleem is dat president Trump in al de bovenstaande excessen trouwhartig wordt gesteund door de Republikeinse Partij waarvan de leiding zijn verstand heeft ingeruild voor Trumps gut. Het is inmiddels duidelijk dat van de Republikeinen, ooit een trotse conservatieve partij, de partij van Lincoln, geen soelaas valt te verwachten.

Met de dag wordt duidelijker dat een herverkiezing van Trump en zijn acolieten het einde betekent van Amerika zoals we dat kennen. Duidelijk is dat het niet moet uitmaken of de Democratische Partij te links, te midden, te bejaard of te etnisch gevarieerd is maar de enige kans is om de macht van Trumps gut te breken en te laten zien dat Amerika beter kan. De enige hoop voor Amerika en een wereld die Amerika nodig heeft is dat op 3 november 2020 deze man én zijn partij vernietigend worden verslagen.

De president die het meest heeft gedaan om antisemitisch nationalistisch uiterst rechts in Amerika, neonazi’s en ander tuig, te helpen en legitimiteit te geven, wordt door verdwaasde Israël fans in Amerika gezien als de beste president ooit voor Israël.

Hmm. Ik vermoed dat hier terugkijkend nog wel eens historische fouten geconstateerd zullen worden. Ik heb het eerder geschreven: Nethanyahu is het slechtste dat Israël ooit is overkomen. Steun voor Israël is nu een partij-onderwerp. Rekening volgt.

Terwijl de psycho loopt te kakelen dat er geen sprake is van een economische recessie, en als dat wel zo zou zijn, dat het, u raadt het, een samenzwering is, bereiden de handlangers in het Witte Huis een remedie voor. De oplossing voor een recessie die er niet is: natuurlijk, belasting verlagen. Tekorten verhogen. Zelfs als hij dit gedaan zou krijgen van een onwillig congres dan zal de recessie niet stoppen.

En dan is wapenwetgeving. Zoals viel te verwachten heeft Trump na raadpleging van de zakkenvullers van de NRA alles wat hij toezegde (en al eerder heeft toegezegd) weer teruggedraaid. Zijn ruggegraatloze partij onder leiding van Moscow Mitch zal keurig volgen en dus gebeurt er weer niets. Als de Democraten er nu geen verkiezingsonderwerp van kunnen maken dan gaat het nooit meer gebeuren.

Je kunt niet overal op reageren. Vandaar dat ik de schandelijke Telegraaf campagne tegen Halsema liet rusten en niet inging op de column van Paul Scheffer over het boerkaverbod.

Maar ik verwijs wel graag naar twee artikelen over deze onderwerpen. De onvolprezen Frits Abrahams haalde vrijdag mooi en compact de Telegraaf campagne tegen Groen Links onderuit. De krant trad weer schandelijk op, journalistiek broddelwerk, maar wel passend in de Telegraaf traditie van actiekrant. Ik had zelf de verleiding weerstaan om er over te schrijven. Het enige dat ik nog toe wil voegen is dat Halsema een elementaire fout maakte door niet zelf het bericht de dag na de arrestatie naar buiten te brengen. Als je dat niet doet verlies je de regie en neemt het riool het over.  

De ombudsman van de NRC analyseerde op voorbeeldige wijze alle geneuzel rondom het boerkaverbod en verweet zijn eigen columnist Scheffer dat ‘afgepeigerde paard’ van het cultuurrelativisme nog eens te berijden. Het was wat mij betreft de tweede column op rij (na het America First verhaal, een oppervlakkig heropwarmen van Het land van aankomst) van Scheffer die niet deugde, overigens niet de eerste keer dat ik hem planken zag misslaan.