In 2007 was de belangrijkste doelstelling van Alexander Pechtold, die net de drie zetels van de partij had gered (met hulp van de Turks-Nederlandse kiezers die op Koser Kaya stemden), en zijn nieuwe voorzitter Ingrid van Engelshoven, de partij te professionaliseren (full disclosure: ik was toen tegenkandidaat voorzitter, met als doel de partij een profiel te geven – en verloor).

Professionalisering betekende ook een strenge selectie van de kandidaat kamerleden. Dat wil zeggen, selectie door de Pechtold groep (kliek, zou ik liever schrijven – allemaal Van Mierlo aanbidders), in de vorm van een klasje. Het resultaat waren lijsten met door Pechtold gekozen kandidaten. Soms pakte dat goed uit, soms minder goed, soms dacht je wat moet Wouter Koolmees, vleesgeworden bestuurder, in de Tweede Kamer? Hij was de tassendrager financiën van Pechtold. Alles ten dienste van de leider.

Zo kwam Wassali Hachchi in de Kamer om zichzelf en de partij te kakken te zetten. Vera Bergkamp was een persoonlijke keuze van Pechtold (die ik overigens niet zo slecht vond, ze had alleen geen kamervoorzitter moeten worden). En zo ging het maar door. Niet altijd pakte het slecht uit, eerlijk is eerlijk. 

Commissies waar over beleid werd gediscussieerd, zoals buitenland, integratie en media waarin ik indertijd actief was, werden opgeheven. Pechtold had geen advies nodig van de leden. Er was geen geld meer voor het huren van een zaaltje, we vergaderden met tien man bij iemand thuis over Afghanistan – enkel om te ontdekken dat Pechtold en Rob de Wijk al hadden besloten dat D66 meedeed met Kunduz.

Anno 2023 runt Pechtold het bureau van rijbewijzen. En heeft de partij zich opnieuw opgebrand in een coalitie waar ze niet thuishoorde, door een daad van pragmatisme van de verder door mij bewonderde Sigrid Kaag (het niet wegsturen van Rutte na zijn zoveelste leugen). Regeren hoeft geen halveren te zijn, maar wordt het wel als je nergens voor staat.

Want die professionalisering laat wel wat te wensen over. Nummer elf op de lijst, Yesim Candan, bleek een voorbeeld van totale wanprestatie van wie er ook maar had moeten kijken wat voor mens dit was. Hoe is het mogelijk? Amateuristisch geklungel, erger dan dat. 

Wouter de Winther de opiniejournalist van de Telegraaf die om onbegrijpelijke redenen mag optreden als ‘deskundige’, altijd op anti-Kaag missie, oreerde eerder deze week ‘de hele Pechtold erfenis naar de gallemiezen’. In zijn Kaag-blindheid zag hij niet dat Pechtold een vergiftigde erfenis had nagelaten voor Kaag. Het was Kaag die de winst binnenhaalde en dat was niet Pechtolds erfenis.

Terwijl ik Jetten afgelopen zondag goed vond optreden bij Buitenhof, blijft het probleem van de partij wat ik in 2007 al aankaartte: een sociaal liberale partij moet een ideologie uitdragen, een programmatische basis hebben. Sterker, iedere partij van enige serieusheid moet een ideologie hebben, zodat je weet waar standpunten vandaan komen en je besluiten kunt relateren aan dieper liggende beginselen. De sociaal democratie bijvoorbeeld. Liberalisme (niet de VVD dus). Ik verloor die verkiezingen. Terecht dus, want de leden wilden er niet aan (met wat hulp van manipulatie door Gerard Schouw, ook al zo’n falend kamerlid). Liever geen ideologie, dat is vloeken in de kerk.

Indertijd hebben we er wel over gepraat. Een beetje. Een hulpje van Pechtold kreeg opdracht om speerpunten op te stellen waarin de basisprincipes van D66 zouden blijken. Het is nooit erg ver gekomen (hij wel, hij werd Eerste Kamerlid) en in de campagnes vielen ze altijd weer terug op ‘het redelijk alternatief’. Pechtold verdween en Kaag kwam, maar van een beginselenprogramma kwam het niet. Congressen waren altijd gezellig maar werden door het bestuur eindeloos gemanipuleerd. Frans van Drimmelen stond altijd ergens in de coulissen en anders Carla Pauw wel, niet weg te branden.

Enfin, het gaat weer op en neer met D66 en als ik terugkijk op de gesprekken bijna twintig jaar geleden, is er geen moer veranderd. Het blijft een ankerpunt voor losgeslagen kiezers en leden die keurig, weldenkend, hoogopgeleid en tevreden zijn. In 2007 was dat het geval en het is in 2023 niet anders. 

Daar gaan we weer. Alweer een impeachment procedure – althans het in gang zetten van een procedure die daartoe kan leiden – die niet is voor het doel waarvoor impeachment is bedoeld. Impeachment voor ‘high crimes and misdemeanors’ is het middel dat de grondwet biedt om een president die de wet aan zijn laars lapt af te zetten. Er is ook een procedure van censure waarbij de president van het congres krijgt te horen dat wat hij heeft gedaan veroordeeld wordt maar niet afzetwaardig is (Andrew Jackson kreeg zo’n procedure aan zijn broek in 1834 over het terugtrekken van fondsen uit de centrale bank van die tijd (ik zal u de details besparen). Jammer genoeg wordt censure niet gebruikt als het wel toepasselijk zou zijn (denk Clinton 1997).

In 1868 kreeg Andrew Johnson als eerste een impeachment aan zijn broek. Hij werd met een stem verschil niet veroordeeld, wat een goede zaak was want het zou van impeachment een politieke procedure hebben gemaakt die de enige politicus met een landelijk mandaat, de president, naar huis kon sturen. Overigens was die ene stem die Johnson redde het gevolg van de overweging dat als hij werd afgezet, bij gebrek aan vicepresident (Johnson was de vermoorde Lincoln opgevolgd), de radicale Republikein Benjamin Wade hem zou opvolgen. Wade had zijn eigen vijanden in het congres.

In 1974 werd de criminele president Richard Nixon net niet geimpeached omdat hij op tijd aftrad. Op 7 augustus 1974 kreeg hij te horen dat hij de steun van zijn eigen Republikeinse senatoren had verloren toen het bandje met de ‘smoking gun’ bekend werd, dat duidelijk maakte dat hij deel was geweest van de cover up van de Watergate inbraak. Nixon was in veel opzichten crimineel, maar dit was het directe resultaat van de hoorzittingen over Watergate. Op 9 augustus trad hij af. Omdat Nixons ook criminele vicepresident Agnew in 1973 was afgetreden en daarna vervangen door Gerald Ford (dat moest na het 25e Amendement), was er een goede vervanging. Had Agnew er gezeten, dan was Nixon afzetten nog erger geweest dan hem laten zitten.

In 1868 werd het impeachmentproces puur politiek gevoerd. In 1974 was er wel degelijk inhoudelijk reden voor impeachment, maar kwam het er niet van. In 1987 zou president Reagan geimpeached hebben moeten worden vanwege Iran-Contra (de heroverweging van Reagans presidentschap is een onderwerp voor een andere keer). Een roedel antidemocraten runde zijn eigen operaties vanuit het Witte Huis, al of niet met medeweten van de randje-dementerende president. Hij zou afgezet moeten worden als hij ervan afwist, en afgezet moeten worden als hij zo dim was dat hij het niet wist. Kiest u maar.

‘Mistakes were made’, zei Reagan en daar bleef het bij. De Democraten drukten niet door – het was al bijna 1988 en ze wilden het land zo snel na Watergate geen tweede keer op deze manier belasten. Democraten hebben die neiging (kijk naar 2000 toen ze Bush en zijn juristen Florida lieten stelen).

Dergelijke terughoudendheid konden de Republikeinen niet opbrengen toen ze na een obsceen onderzoek door een speciale aanklager (die ingehuurd was voor iets heel anders) de Lewinsky-affaire boven water kregen. Clinton werd aangeklacht wegens meineed omdat hij over de relatie had gelogen. Big deal, zou u zeggen, maar voldoende voor Newt Gingrich en zijn Republikeinse collega’s, die zo een verdere stap zetten op weg naar de verruwing van de Amerikaanse democratie. Natuurlijk werd Clinton niet door de senaat veroordeeld. De kiezers maakten in 1998 duidelijk dat ze niet gediend waren van de Republikeinse strapatsen en Gingrich trad af (net als zijn opvolger, die, u raadt het, allerlei affaires had net als Newt zelf).

Donald Trump kreeg twee maal een impeachment aan zijn broek, beide keren naar mijn smaak terecht. De eerste voor het gebruiken van zijn macht als president om de Amerikaanse buitenlandse politiek aan te passen om voordeel te verkrijgen in zijn eigen verkiezingsstrijd (overigens ging het ook toen al over Hunter Biden en diens duistere zaken in Oekraïne). De tweede, voor de staatsgreep op 6 januari 2021, zou zo ongeveer het meest gerechtvaardigde impeachment zijn dat je zou kunnen bedenken.

De Republikeinse senatoren vonden van niet, zelfs niet na 6 januari. Of beter gezegd, ze waren te laf om hun overtuiging te volgen. Mitch McConnell dook opzichtig door te zeggen dat er wetten waren om Trumps gedrag te beoordelen – precies al die dingen waarvoor hij nu voor de rechter staat. Dat de Republikeinen nu zitten met een crimineel als leidende politicus is typerend en desastreus voor de partij en voor het land.  Impeachment is een te gemakkelijk middel geworden (althans de oproep ertoe), reden waarom Nanci Pelosi in 2019 haar eigen zeloten zo lang mogelijk in bedwang hield – tot inderdaad Trumps chantage van Oekraïne het onvermijdelijk maakte.

Dat soort terughoudendheid hebben Republikeinen niet. De luidruchtige afgevaardigde Marjorie Taylor Greene, lellebel extraordinaire en u een lieve vriendin van Speaker McCarthy, wilde al een impeachment van Joe Biden voordat hij geïnaugureerd was. Inmiddels staat McCarthy zo onder druk van zijn extreme rechtervleugel dat hij nu het begin van een impeachment onderzoek heeft gelast – iets waarvoor hij eerder, in 2019, een stemming het Huis noodzakelijk achtte. Tot nog toe is er niets strafbaars opgedoken voor president Biden, al laat het gedrag van Hunter en het gebruik van zijn politieke contacten zien dat de moraliteit ver te zoeken was.

Maar familie in de politiek is altijd lastig. Dwight Eisenhower had al last van zijn broer. Jimmy Carter zat met Billy. En Jared Kushner loopt nu financieel binnen door wat hij tijdens de regering-Trump heeft geregeld. Dat doet niets af aan de ongepastheid van Hunters gedrag. Persoonlijk heb ik niets tegen het onderzoek. Als dat inderdaad niets oplevert, levert het niets op. Het is niettemin schadelijk voor Biden want het geeft geloofwaardigheid aan het Republikeins verhaal van de ‘Biden crime family’ maar de enige manier om dat onderuit te halen is te laten zien dat er niets is. Je mag wel vaststellen dat Biden de Hunter problemen grotelijks onderschat heeft (misschien geeft het hem een zetje om te vertrekken). Het zal de media bezighouden, ook als er uiteindelijk niets aan de hand is. Denk Benghazi, de flauwekulhearings die Hillary Clinton grote schade toebrachten.

Terzake: de conclusie lijkt onontkoombaar dat impeachment simpelweg een middel is geworden om een president politiek lastig te vallen. Noch die presidenten noch het grote publiek besteden er veel aandacht aan. Veroordeling in de senaat, waar een tweederde meerderheid nodig is, lijkt onmogelijk. Lock him up zal de crimineel die de Republikeinse Partij leidt wel weer roepen.

Impeachment als middel van de wetgevende macht om de uitvoerende macht te bestraffen voor wangedrag heeft dus veel van zijn kracht verloren. Het lijkt meer op een motie van wantrouwen in een parlementair systeem, maar dan wel een die nooit gevolgen heeft. Zolang de partijgebondenheid van politici en kiezers leidt tot hondentrouw aan de president, moet je concluderen dat impeachment weinig meer voorstelt. 

Heeft het congres andere middelen om een criminele president de pas af te snijden? Nou, nee. Maar als een partij, zoals de Republikeinse Partij, democratie al heeft opgegeven en zich laat koeioneren door een patente crimineel heeft dat congres het uiterste middel niet meer nodig. Ze hebben zich al bij voorbaat overgegeven. McCarthy is een sul, maar symbool van een democratie in de problemen. een gevaarlijke sul.

Wat als president Biden morgen omvalt? Of bij zinnen komt en besluit dat hij te oud is om nog president te zijn? Of in elk geval weinig trek heeft in een campagne die niet alleen belooft keihard te zijn maar ook het risico in zich bergt dat hij verliest en zo zijn historische status kwijtraakt? Hij hoeft niet te wachten tot de Republikeinen zich realiseren dat ze meer macht kunnen behouden met iemand anders dan Trump. Oude mannen die hun hele politieke leven hebben gewacht op de kans om in het Witte Huis te resideren, zijn eigenwijs en hardnekkig, dus ik reken er niet op.

Maar de vaststelling dat er een gejuich zal opgaan in Democratische kring als hij vertrekt, zou hem aan het denken moeten zetten. Misschien onderweg terug uit Hanoi waar hij moeite had de namen van journalisten die vragen mochten stellen van een briefje op te lezen. Ik schreef gisteren over het optreden van Nikki Haley bij CNN. Die uitzending ging over in de persconferentie die Biden gaf in Hanoi. Terwijl hij verstandige dingen zei en goede resultaten bereikte, was het geen reclame voor nog eens vier jaar.

Okay, wat dan? Wanneer is het te laat om nog echte Democratische voorverkiezingen te organiseren? Daarvoor is het nooit te laat, want die komen er, alleen is Biden nu de enige kandidaat – u mag de dorpsidioten Robert Kennedy jr. en Marianne Williamson negeren. De organisatie is er dus al, deadlines voor registratie kunnen worden aangepast, iedereen kan meedoen. Nee, Iowa zal niet de eerste zijn en dat is maar goed ook. South Carolina en New Hampshire zouden een eerste serieuze schifting betekenen.

U denkt misschien: maar ik heb niets over andere Democraten gehoord? Zijn die er wel? Nou, in elk geval Kamala Harris, de vicepresident. Maar mocht Biden zich nog terugtrekken dan vermoed ik dat zij dat ook zal doen, met als vijgeblad dat zij deel is van de regering-Biden en staat of valt met hem. Op eigen houtje heeft ze geen kans – tenzij ze na het doodvallen van Biden alsnog president wordt. Maar dan gaat ze verliezen in november 2024.

Er zijn andere Democraten, maak u niet ongerust. Niet Bernie Sanders, niet Elizabeth Warren. Die zijn net zo oud als Biden. Dat lost niets op.

Zelfs met de dominantie van Republikeinen in de staten is er een aantal gouverneurs die veelbelovend lijken. Zo wordt de volkrijkste staat van Amerika, Californië, geleid door Gavin Newsom. Al twee termijnen. Probleem is dat hij zo glad is als zijn achterovergekamde haar (*en ooit getrouwd was met de geschifte vriendin van Trump junior, Kimberly Guilfoyle) en een paar opzichtige publicitaire blunders heeft begaan. Zo ging hij op een prive dineetje uit eten in een dure tent in Sonoma tijdens de coronaverboden. Hij ging op vakantie naar Montana terwijl hij staatsfunctionarissen verbood in officiële hoedanigheid te reizen naar staten die het recht op abortus hebben afgeschaft. En, laten we zeggen, Californië is niet langer het ideaal van de zonnige, vrolijke en altijd groeiende staat.

Andere gouverneurs dan. Er is Gretchen Whitmer van Michigan, misschien wel de meest aantrekkelijke kandidaat als het erop aankomt. Er is Phil Murphy in New Jersey, J. B. Pritzner in Illinois en Jared Polis in Colorado. Een kandidaat die de laatste weken aandacht trekt is gouverneur Andy Beshear van Kentucky, gekozen en populair in een staat die voor het overige diep Republikeins is. Een zuidelijke politicus op het Democratische ticket? Carter en Clinton wonnen ermee. 

Andere kandidaten. Er is Pete Buttigieg, inhoudelijk bijzonder aantrekkelijk, maar waarschijnlijk eerder kandidaat voor de senaat in Michigan, of misschien als opvolger van gouverneur Whitmer. Een oude bekende (niet zo oud, ze is 52) is Gina Riamondo, oud-gouverneur van Rhode Island en nu minister van Commerce.

In de senaat lopen ook oud kandidaten rond die in 2024 een kans zouden maken. Senator Amy Klobushar van Minnesota en Cory Brooker van New Jersey (de enige zwarte kandidaat). Ook senator Chris Murphy van Connecticut  zou ik meenemen in de mix, hij heeft zich sterk gemaakt voor wapenwetgeving naar de moordpartij op de lagere school in Sandy Hook (en ook na de massamoord in Texas).

Kortom, er is keuze genoeg na Biden. Als hij maar weggaat. Het is ongemakkelijk als je, zoals ik, iedere ochtend even checkt of de man nog leeft en ietwat teleurgesteld ziet dat hij het nieuws niet gehaald heeft. Er is nog hoop voor Amerika, maar niet met Biden en Trump.

In de meest recente CNN peiling zou Nikki Haley de enige Republikein zijn die Joe Biden kan verslaan, met zes procentpunten maar liefst, meer dan de marges van meting. Overigens zouden alle anderen in de buurt van Biden komen, wat Democraten zorgen zou moeten baren.

Ik zag vandaag het interview van Jake Tapper met Haley en was onder de indruk. Haley straalde zelfvertrouwen uit, was goed gebriefd, ontliep antwoorden die haar niet uitkwamen en maakte een aantal interessante punten.

Een weinig belangrijk maar veelzeggend punt: ze praatte over Biden niet als president Biden maar altijd gewoon Biden. Dat is niet beleefd, zeker niet als Tapper je nog steeds aanspreekt als Ambassador (Haley was ambassadeur van Trump bij de VN). Flauw en erger was dat ze vicepresident Kamala Harris aansprak als Kamala. Het kindmeisje dat ergerns in de wildernis rondloopt. Flauw maar effectief, want reken maar dat in de campagne Harris het doelwit wordt – dat krijg je als de presidentskandidaat superbejaard is.

Wat Haley ook effectief deed en wat, denk ik, ook een campagne onderwerp zal worden is dat ze zowat alle problemen bij het Congres neerlegde – nadat ze eerst Biden onderhanden had genomen. Tapper liet haar met te veel wegkomen. Het congres moet immigratiebeleid maken, zijn werk doen. Ja, duh. Kleine Bush stelde dat voor in 2006, het Republikeinse congres wilde er niet van weten. Een brede groep senatoren, inclusief McCain en de windvaan Marco Rubio, kwamen met een voorstel in 2013. Het Republikeinse congres weigerde dienst. Trump stelde niets voor.

Het congres moet zijn werk doen. Herhaal. Herhaal. 

Tapper liet haar te veel ruimte bij haar antwoord op de vraag wat ze vond van die maffe senator Tubberville die 300 militaire benoemingen tegenhoudt omdat het Pentagon reiskkosten vergoedt voor wie in militaire dienst in een staat terecht komt waar abortus is verboden. Ze leek de voorkeur te geven aan 300 individuele stemmingen wat inderdaad, zoals Tapper stelde, bijzonder onverstandig is. Zo worden generaals en majoors politieke speelballen. De traditie is dat zo’n groep in zijn geheel door de senaat zonder debat wordt benoemd.

Bent u er ook voor, vroeg Tapper, net als Trumps schoothondje Ramaswamy, om in Amerika geboren kinderen van illegalen die volgens het veertiende Amendement automatisch Amerikaan worden, het land uit te gooien? Ze antwoordde niet en Tapper drukte niet door. Ze had gewoon nee moeten zeggen. De grondwet kun je niet naar believen aanpassen.

Over de misdaden van Trump zei Haley dat in een rechtsstaat er eerst een veroordeling plaats moet vinden voordat iemand schuldig is. Ze schopte de bal dus vooruit, maar Tapper drong niet aan waarom ze zelfs een veroordeelde Trump geschikt achtte voor het presidentschap. Haar laffe stellingname werd niet bevraagd.

Over China sloeg Haley te veel havikachtige taal uit. Ze wil van het land een vijand maken. Zover is het nog niet. Ze viel Biden aan voor praten met Xi, wat me onzinnig lijkt (en dat gelooft ze ook niet echt). Ze zou Taiwan helpen maar zei niet ronduit dat een aanval op Taiwan een aanval op de VS zou zijn.

En zo door. Het was een bravoure stukje van vijftien minuten waarin Haley de ruimte pakte die ze kreeg van Tapper. Ik weet het nog uit de tijd dat ik zelf mediatrainingen gaf: als je doorgaat met praten, ook als het met de oorspronkelijke vraag niets te maken heeft, kun je je eigen punt scoren. We noemden het de Wiegel methode: ‘heel interessante vraag die u stelt, maar wat de mensen in het land echt willen weten is ….’ Vul het VVD programma maar in.

Ik blijf erbij dat elke andere Republikein dan Trump Biden kan verslaan en dat Trump niet de Republikeinse kandidaat wordt. Ergo …

Ook goed was Jetten bij Buitenhof.

Nikki Haley is goed uit het debat gekomen. Ze zou zelfs met vliegende vaandels de tweede plek hebben ingenomen bij Republikeinse kiezers als ze het lef had gehad om haar arm omlaag te houden toen gevraagd werd of ze ook op een veroordeelde crimineel zou stemmen. Ja, ook dan zou ze Trump steunen. Dom, dom, dom, Nikki.

Volgens The Guadian zou ze dit weekend haar kiezers hebben voorgehouden dat zij de beste kandidaat is omdat de Amerikanen niet voor een veroordeelde crimineel zouden stemmen. Huh? Waarom heeft ze dan in vredesnaam haar hand opgestoken? Stem op mij omdat de andere kandidaat een crimineel is, maar als ik verlies, dan stem ik zelf wel op hem. Leg het maar eens uit.

In dezelfde performance heeft Haley ronduit gezegd dat de bejaarden die de Amerikaanse politiek domineren, weg moeten wezen. Ze noemde senator Feinstein van Californië die zichzelf voor gek zet door zich door een hulpje te laten vertellen hoe ze moet stemmen, senator McConnell die nu al twee keer in het openbaar (wie weet hoe vaak elders) een halve minuut stilviel en door assistenten naar zijn kamer gebracht moest worden, en, natuurlijk, president Joe Biden, de oudste man ooit in het Witte Huis, die senior momenten aaneen rijgt. Niet genoemd door deze kritische dame: Donald Trump, die crimineel op wie niemand zou gaan stemmen, ook al 77 jaar oud. Toegegeven, Trump heeft geen nieuwe tekenen van problemen laten zien wegens zijn leeftijd maar zijn psychologische ontwikkeling de afgelopen jaren maakt hem rijp voor de psychiater. En hij is natuurlijk gewoon ook bejaard. Haley zweeg.

Ik denk dat we hier de reden zien waarom Haley uiteindelijk niet de kandidaat zal worden. Ze is hypocriet, heeft niet het lef van haar overtuigingen. Daarmee past ze geweldig in de Republikeinse Partij maar is ze tegelijkertijd ook ongeschikt voor de nominatie, laat staan voor het presidentschap. Ze heeft haar doorbraakpunt gemist in het debat, waar ze Trump verantwoordelijk stelde voor de enorme tekorten en Ramaswary, Trumps poedel, voor idioot isolationisme. Als ze ook haar arm omlaag had gehouden, was ze een heldin geworden.

Ik blijf bij mijn overtuiging dat geen van de huidige kandidaten voldoende zal doorbreken om de nominatie te verwerven (DeSantis werd uitgejouwd door zijn toehoorders toen hij sprak na de moord op zwarte burgers van Florida door een racist met wapens die hij van DeSantis overal mag dragen, en de gouverneur durfde zich niet te vertonen toen Biden de schade van de orkaan kwam bekijken). Evenzo denk ik nog steeds dat Trump gaat schuiven in de loop van het najaar, leidend tot problemen in Iowa en New Hampshire. 

Ik raad u aan om goed te letten op de staat Georgia. Daar verloor Trump in 2020, fameus met de 11.711 stemmen die hij van de Republikeinse verkiezingsverantwoordelijke opeiste. Trumps leugens kostten de Republikeinen op 5 januari 2020 twee senaatszetels en in november 2022 kostte het de partij opnieuw een Republikeinse senaatszetel omdat de Trump-kandidaat oerdom was. 

Wie wel werd herkozen, met solide cijfers, was Brian Kemp, de zittende gouverneur, een uitgesproken criticus van Trump. Alle aandacht ging in november 2020 naar DeSantis die ook flink won in Florida (tegen een waardeloze kandidaat), maar het is verstandiger om Georgia te bekijken.

Als de Republikeinen in 2024 het Witte Huis willen, dan moeten ze Georgia winnen. Dat gaat de crimineel, veroordeeld of niet, niet lukken. 

Georgia was ooit een Republikeinse staat waar alleen de Democraat Jimmy Carter, als oud gouverneur, potten kon breken. Geleidelijk aan is het een Democratische staat geworden maar de overwinning van Kemp in 2020 laat zien dat een goede Republikein de staat naar zich toe kan halen.

Vandaar dat ik rekening blijf houden met een dark horse met de naam Brian Kemp. Voor die rol lenen zich ook Greg Youngkin in Virginia en Chris Sununu in New Hampshire. Youngkin zou Virginia meebrengen, een niet gering voordeel met 13 kiesmannen. Maar Georgia heeft er 15. Zet ze allebei op het ticket en je hebt een winnaar (Youngkin kan in 2025 niet worden herkozen als gouverneur).

Maar vooral: let op Brian Kemp. Hij zal binnenkort onder druk komen om beschikbaar te zijn op een brokered convention. Zie mijn eerdere post daarover.

Ach , die Joost. Kamerlid Eerdmans, nu eenmansfractie JA21, maakte altijd net even de verkeerde move. In 2006 haakte hij zijn karretje aan EenNL, de partij van toenmalig Rotterdams wethouder Marco Pastors. Hij wilde weer kamerlid worden na zijn kortstondige ervaring bij de ruzieclub van Fortuyn. Eerdmans kwam uit de LPF chaos met een redelijke reputatie. Maar hij wilde meer, hij wilde niet enkel de aanbidder zijn van Pim maar liever nog diens erfgenaam en opvolger.

Maar ja, EenNL was de verkeerde club. Pastors haalde met zijn partij geen enkele zetel in het jaar dat Geert Wilders met zijn concurrerende one man show doorbrak. Verkeerd gegokt. Joost had bij Wilders moeten zitten.

Eerdmans werd wethouder in Capelle en later in Rotterdam, maar wilde toch altijd terugkomen op landelijk niveau.

Aanhaken bij Baudet was zijn move. Hij kwam op de lijst, maar, ach, wat ongelukkig: hij ontdekte dat FvD een narcistische tent was waarin de grote baas soms wild tekeer ging. Antisemitische onzin uitkramend – de uil van Minerva was allang vertrokken. Baudet ging voorspelbaar op in vlammen, Eerdmans ontsnapte.

Eerdmans liet Forum achter zich en vertrok van de lijst, samen met de Nederlandse Republikein en multipartijlid Derk Jan Eppink, die rare columnist van de Volkskrant nadat hij was weggestuurd door de NRC (of omgekeerd – hij was van het niveau Leon de Winter), en wat ander opportunistisch Forum volk, inclusief de zwaargewicht van Amsterdam. Ze wonnen drie zetels in 2021. Had hij eindelijk zijn eigen partijtje, JA 21. Met maar liefst drie kamerleden.

Ach, dat noodlot. De andere twee liepen weg. Nu zit Joost weer helemaal op zijn eentje in de kamer. Thema: migratie. Jammer dat dit ook het thema is van de afkalvende VVD, van de eindelijk weer regeringsmacht naderende Wilderspartij, Forum, klein en groeispurtend rechts en de SP. Ik vermoed dat Joost niet zal opvallen.

Ondertussen laat boerin Carolien wel haar kaarten zien. Eppink en dat andere kamerlid van JA21 wier naam ik niet kan onthouden, hebben zich aangesloten bij de Boerinnenbond. Of moet ik zeggen: proberen hun kamerlidmaatschap te verlengen via de BBB. Die ook al weer wordt bedreigd door de programloze en lijstloze Omtzigt. 

Daarmee laat Caroline (moet dat echt, op zijn Engels) wel haar kaarten zien. Wat is BBB anders dan JA21 met een vleugje CDA maar dan de katholieke vleugel, niet uit Limburg maar uit Volendam? Ze moet het partijprogramma nog bestuderen.

Het leek wel een ouderwets kinderfeest. Met stoelendans. En Joost was de verliezer. 

Trump werd geboekt in de Fulton County Jail. Twintig minuten, tops. Hij hoefde niet eens recht in de camera te kijken en het nummer stond niet bij het plaatje dat de politie publiceerde – vluchtgevaar, weet u. Ik vond het eerder een mislukte pasfoto. En ik miste de oranje kleding die een gevaarlijke crimineel meestal draagt – het zou zo mooi kleuren bij zijn bleekwortel haar.

Trump gebruikt het plaatje om in de Elon Musk mallemolen mee te draaien. Hij verkoopt er T shirts en koffiekoppen mee. Hij haalt suckers weer over om geld te storten voor zijn advocaten. Maar wie is daar nu verbaasd over? Even zijspoor: waarom noemen alle media X, de zielloze naam van Musks speeltje, steeds ‘X, voorheen twitter’? Moeten we hem echt helpen om X in de markt te zetten? Noem het gewoon X, zodat mensen zich afvragen, waar hebben ze het over.

Terug naar de zaak. Het idee dat het mugshot per se Trump nog meer volgers zou opleveren lijkt me complete onzin. De bovengenoemde suckers en de hielenlikkers hoeven niet meer overgehaald te halen en het lijkt me sterk dat iemand die Trump tot eergisteren niet steunde dat nu wel doet. Eerder lijkt me dat geleidelijk aan gaat doordringen wat hier op het spel staat: de rechtsstaat en jury rechtspraak. 

Ruth Marcus zette het in de Washington Post goed op een rijtje. Ze citeerde John Adams, uit 1774 (te ver weg voor Vivek): “Representative government and trial by jury are the heart and lungs of liberty”. En Alexander Hamilton in 1788 toen de grondwet werd bediscussieerd: “The friends and adversaries of the plan of the convention, if they agree in nothing else, concur at least in the value they set upon trial by jury.” De Republikeinse Partij is nu het hele Amerikaanse politieke systeem vijandig gezind, en ontkent de Amerikaanse geschiedenis. Lincoln, de eerste Republikeinse president, zou zich met schaamte afwenden. Come to think of it, misschien moeten de Republikeinen het Lincoln Memorial op de Mall sluiten. Hardstikke woke, die Lincoln.

Het grootste probleem blijft dat Trump alle aandacht opzuigt en dat de media, inclusief onze Europese media, daarin meegaan. Net als in 2016 krijgt hij elke keer dat hij weer wat absurds doet en zijn land te schande maakt enorme aandacht. Kunnen we daar niet mee ophouden? NRC? Volkskrant?

De conclusie die steeds getrokken wordt, ook in de NRC, dat Trump de nominatie al op zak heeft, lijkt me voorbarig, zoals ik al een paar keer beargumenteerd heb – ik hoop dat het nog niet gaat vervelen. Frontrunners kunnen alleen maar struikelen. Het is nog ver tot Iowa, nog verder tot de conventie. De man is nog niet gekroond.

Toegegeven, de Republikeinen doen weer precies wat Trump van hen verlangt. Springen, zegt hij, en zes van de acht uitdagers (!) vragen: ‘hoe hoog?’. Wat is dat toch met die partij dat er niemand opstaat die met gezag stelt dat de keizer geen kleren heeft? Ik denk dat Nikki Haley, ondanks een redelijke debat prestatie, hier een boot gemist heeft. Wie Trump onderuit wil halen in de voorverkiezingen zal hem wel moeten aanvallen.

Ander klein vuil: die voorzitter van de Spaanse voetbalbond is in de aanval gegaan. Zijn maatjes steunen hem. U weet hoe dit gaat aflopen, toch? Voetbal was ooit een leuk spelletje, nu is het een macho geldgedreven machine. Die wint altijd.

We kunnen nu, een paar dagen later, de balans opmaken van het eerste debat tussen de Republikeinen. Laten we even terzijde schuiven dat zes van de acht de crimineel in Georgia zouden steunen als hij de kandidaat was – en dat ze tegen hem in het strijdperk staan, ook al putten ze zich uit in omtrekkende bewegingen. De publiekswinnaar was de meest onbekende, Vivek Ramaswamy. Makkie, hij was een soort enthousiaste puppy, opspringend tegen de broek van het baasje. Hij kreeg alleen niet de vraag die hij verdiende: waarom in vredesnaam tegen Trump in het strijdperk als de psycho de beste president is van de 21ste eeuw (verder terug gaat Ramaswamy’s geheugen niet)?

Terzake. Ik denk dat we nu kunnen zeggen dat Nikki Haley het best te voorschijn is gekomen uit de strijd, such as it was. Ze ontmantelde Ramaswamy’s buitenlandse politiek nonsens en, samen met Christie, gaf hem een standje voor zijn amateurisme. U kunt de stijgingen in de peilingen voor Ramaswamy negeren. Hij gaat nergens heen.

Daarnaast zette Haley twee belangrijke agendapunten neer. Het eerste was abortus. De Republikeinen zijn uitzonderlijk kwetsbaar daar, met hun wrede en onhoudbare (en niet door de meerderheid in het land gesteunde) korte termijnen). DeSantis heeft zich hier lelijk in de hoek geschilderd met zijn zes weken grens in Florida. Zelfs de evangelische kwezel Mike Pence is bereid tot een federale regelgeving tot vijftien weken (een punt waarop een consensus mogelijk is). Haley riep haar partij van lafaards op om een moedig standpunt in te nemen dat door het Congres kon komen. Good luck with that.

Ook belangrijk was dat Haley zonder omwegen Donald Trump verantwoordelijk stelde voor de enorm gestegen begrotingstekorten. Ze kon nog wel verder teruggaan, naar het desastreuze presidentschap van kleine Bush. De belastingverlagingen voor de rijken en de ondermijning van de belastingdienst door de GOP heeft de inkomenskant van de overheid aangetast. Maar pleiten voor hogere belastingen is nog een brug te ver, ook voor Haley. Wat dan wel? Dat zei ze niet.

Ook Mike Pence lijkt beter uit het debat te komen dan we in eerste instantie dachten. Maar niemand raakt opgewonden van deze man, zelfs niet gematigd enthousiast, en de ballast van vier jaar tassendrager van Trump (en daarna volgens de psycho zelf ‘verrader’) zal het hem moeilijk maken door te breken.

Kan Haley de rest opzij schuiven en het Trump alternatief worden? Ik vind het vooralsnog moeilijk voor te stellen, maar de partij wil af van Trump en dat biedt haar een uitgelezen kans. Kan een vrouw winnen bij de Republikeinen? Natuurlijk, het gaat om macht en het maakt niet uit wie er in het Witte Huis zit, als zij of hij maar Republikeins is. Kan zij van Biden winnen? Zeker wel.

Interessant is overigens dat, voor zover ik het kan volgen, het interview van Trump met Carlson nauwelijks aandacht krijgt. Alleen Trumps aankondiging van meer geweld (want dat was het) zorgde voor enige reactie. Voor de rest was het nogal stil.

Klein vuil: Paul Jansen heeft zichzelf gepromoveerd tot correspondent voor de Trump krant van Nederland, de Telegraaf van Leon de Winter en co. Zijn verlichte oordeel nadat Trump zich bij jusitie gemeld heeft: de tweespalt in de VS groeit. Nee? Echt? Ik kan nooit aanbevelen om deze vreselijke krant te lezen maar het is interessant te zien wat Jansen schrijft. Kort samengevat: wat Fox News belangrijk vindt in Amerika. Zwarte burgemeesters die overal de steden naar de mallemoer helpen, Antifa die rellen organiseert. Als een goede De Winter imitator haalt Jansen er ook nog Hilary bij die in 2016 toch ook de uitslag betwijfelde (nee, ze vroeg om twee legitieme hertellingen en hield daarna haar mond). Het is ronduit beangstigend om te zien hoe de grootste Nederlandse krant dit soort onzin reproduceert.

Okay, Vivek Ramaswamy (sorrry, ik moet steeds een naamcheck doen), is in elk geval als luidruchtigste en meest enthousiaste Trump hielenlikker uit het debat gekomen. Dat is niet helemaal verrassend, wat wel opmerkelijk was hoe weinig de anderen produceerden.

Ik moet bekennen dat ik niet alle twee uur heb zitten kijken. Maar ik heb niets gezien/gelezen over Hutchinson en Tim Scott. En oh ja, Doug Burgum die de kwaliteiten van een kleine staatsgouverneur opspeelde, maar niet kon verhullen dat hij er alleen stond omdat hij zijn plek had gekocht (hij bood je 20 dollar als je 1 dollar steun aanhem overmaakte – precies het soort screw you plan dat boze Trump stemmers hebben ondergaan: gekochte steun en dan de belasting voor de rijken verlagen). Scotts stilte verrast wel een beetje, maar ja, hij staat er alleen maar voor het vicepresidentschap.

Niki Haley’s prestaties amendeer ik in de latere analyses. Ze was de enige die serieus Ramaswamy’s idiote isolationisme aanviel en, bless her heart, Trump, en blij implicatie haar eigen partij, verweet dat hij voor gigantische begrotingstekorten had gezorgd. Niet dat zij er iets aan ging doen, zeker niet met belastingverhogingen voor de absurde onderbelaste rijken.

Chris Christie deed wat hij moest doen, minder krachtig dan ik zou hebben gehoopt, maar hij moest weer over een pro-Trump Fox publiek heenpraten. Dat was ook al een probleem bij het Trump interview. Helpt niet.

DeSantis was zichzelf en leverde dus opnieuw helemaal niets. Zijn manier van werken werd duidelijk bij de vraag over klimaatverandering (door iedereen grotendeels ontdoken), waar hij een boze, autoritaire en weinig overtuigende boutade afstak. In de NYT vandaag een mooi artikel van  Thomas Edsall over DeSantis. Analisten maken brandhout van zijn ongeloofwaardigheid. Een quote omdat hij zo mooi is: 

“Everything about DeSantis,

by contrast, seems calculated. He’s the Yale and Harvard guy now complaining about intellectuals and elites. He’s talking about wokism and critical race theory, when no one knows what those are (even Trump noted no one can define woke, though he yells against it himself). When he tries to be as visceral as Trump, he just comes off as weird. DeSantis saying he’s going to start “slitting throats” reminded me of Romney’s “severely conservative.” While DeSantis’s is a dangerous escalation of violent imagery, they both sound bizarre and unnatural.”

En deze, op de vraag of hij vrij mocht associëren op beide heren – een mooie beschrijving van wat Trump populair maakt (en tegelijk zo ineffectief als president, maar dat terzijde):

“David O. Sears, a professor of psychology at U.C.L.A., wrote by email that he “was inspired by your inquiry to do a free association test” on himself to see what he linked with both Trump and DeSantis.

The result for Trump was:

Archie Bunker, trash-talking, insulting people, entertaining, male, white, older, angry, impolite on purpose, Roller Derby, raucous, uninhibited, tell it like it is, high school locker room, dirty socks thrown in a corner, telling his locker room buddies that he threw his mom the finger when she told him to clean up his room for the millionth time (but of course didn’t dare).

For DeSantis:

Serious, boring, no sense of humor, Wimbledon, ladies’ tea party, PBS/NPR, civics class, lecture, Ivy League, expensive suit neatly pressed hanging in the closet. “Yes, Mom.” “

Op Hutchinson na zouden ze allemaal Trump opnieuw steunen en daarmee maakten ze alle zes duidelijk dat voor dit kiezerssegment het inderdaad niet nodig was voor de psycho om op te draven. Vijf kandidaten die Trump omhoogsteken (Pence wat minder) en die allemaal de Trump-kiezers willen overhalen. Leg me maar eens uit hoe dat moet werken. Ik moest dit veranderen omdat ik het laag geheven handje van Christie niet had gezien. Hij ondermijnde zijn eigen verhaal door de veroordeelde crimineel wel als kandidaat te accepteren. DeSantis keek eerst naar links en naar rechts wat de anderen deden.

Ik moet dan ook zeggen dat Christie misschien wel de grootste teleurstelling was, gisteravond. Wat had hem verhinderd te zeggen: okay, Trump mag nooit meer in de buurt van het Witte Huis komen. Ik zal hem nooit steunen. Maar ik zal u vertellen wat ik als goede Republikein zou doen als ik er wel zat…. Hij kwam niet eens in de buurt.

Ramaswamy stal een uitspraak van Obama en werd door Christie terecht gewezen. Hij mag de ‘winnaar’ zijn van dit debat dat niet ging over inhoud maar waar hij toch serieuze inhoudelijke problemen creëerde met zijn standpunten over Oekraïne en gratieverlening aan de supercrimineel. Winnaar, maar waarvan precies?

De Republikeinen die Ramaswamy lijmde zitten bij Trump. Hij heeft een groepje die Trump kwijt wil maar eigenlijk niet misschien overgehaald om naar hem te kijken. Maar ik denk niet dat hij degene is die kiezers van Trump zelf gaat weghalen.

Wat me opviel in de analyses van de pundits, mensen die poltiiek bekijken voor hun dagelijks brood, was hoe irritant zij Ramaswamy vonden. Een performer, maar niet zo goed als Trump (zie hierboven) met extreme standpunten. En inderdaad, de vraag werd niet gesteld, maar waarom is zo’n hielenlikker eigenlijk kandidaat in een campagne waarin zijn idool de front runner is?

Nieuwe peilingen, denk ik: Trump onveranderd, Ramaswamy up, Scott en Haley down. Out for the game: Hutchinson, Burgum en, vermoed ik, ook DeSantis al zal die nog napruttelen.

Het blijft een raadsel waarom mensen zo verknocht zijn aan de psychopaat uit Mar a Lago. Vaak is gesuggereerd dat het gaat om een cult. Gail Collins en Breth Stephens doen dat in hun wekelijkse opinie uitwisseling in the New York Times (en ze zijn niet de enigen). Ze vergelijken overigens ook DeSantis met ‘a cornered lizard’, te mooi om hier niet te reproduceren.

Natuurlijk, Trump verkondigde in 2015 dat hij iemand kon neerschieten op Fifth Avenue en ermee weg kon komen, dat wil zeggen dat zijn basisaanhang hem zou blijven volgen. Je moet toegeven dat hij een behoorlijk eind gekomen is die stelling te bewijzen. Bijna kwam hij weg zelfs zonder vervolging, met dank aan de lafaards. Gelukkig zijn er moedige mensen die de rechtsstaat respecteren.

Maar die aanhang. Die blijft eeuwig trouw. Je moet een cult bestuderen, zegt Stephens, en in een cult is de leider altijd tegelijk en tegelijkertijd de redder van zijn volk en een slachtoffer van een enorme en duistere samenzwering. De vervolgingen in de rechtsstaat die Trump omver wil werpen versterken zijn aanhangers enkel in die overtuiging. Alleen een enorme nederlaag kan die ban breken, zegt Stephens. Overigens geloof ik niet dat dit zo is, enkel een nederlaag die ertoe leidt dat de GOP, de Republikeinen dat doen, kan hem verslaan.

Ik heb zelf al langer geleden geschreven over de vraag wat Trump aanhangers zo volgzaam en trouw maakt en hoe hij daarin lijkt op eerdere populistische rechtsstaat ondermijners.

In de New York Times stond vandaag een interessant item waarin elf Trump volgelingen werd gevraagd hoe ze tegen hem aankeken. What comes to mind when you hear the name ‘Donald Trump’, is de basisvraag. Het is goed de woorden die ze gebruiken te bekijken, dat geeft enig inzicht en verklaart iets van hun blindheid.

Train wreck; ga eens zitten; getroebleerd; arrogant; onschuldig tot schuld is bewezen; covid, dat is alles wat ik me van hem herinner; gedreven; leider van de groep; gekwalificeerd; luid.

Niet direct de juichende termen die je zou verwachten, maar het weerhoudt niemand van uitgesproken steun. 

Wat missen ze uit Trumps tijd? De economie, alles, de bouw van de muur, de groei van zijn pensioenfondsen. Nee, de tweets worden niet gemist. Het enige dat zijn volgelingen hem kwalijk lijken te nemen is dat hij zijn mond niet kan houden.

Waarom hem volgen? Unfinished business. Make America Great door vier jaar terug te gaan. Hij is de enige serieuze kandidaat.

Waarom is hij ‘de enige die het kan doen’?
Omdat hij zo gekwalificeerd is, zoveel beter dan alle anderen. Hij is zo zelfverzekerd….

Er is een cult-persoon die alles opgevreten heeft dat de psycho aanbiedt: ‘Hij is bereid om het offerlam te zijn. Niemand gaat zover. De andere kandidaten, denkt deze man, zullen jouw leven, jouw geld, jouw vrijheid en jouw welzijn niet verdedigen. Ze zullen buigen. Maar ‘Trump is bereid zich op te offeren, zijn reputatie (!), zijn leven om de veranderingen tot stand te brengen die nodig zijn’. Niet verrassend dat deze man denkt dat de processen enkel pogingen zijn hem te stoppen.

Een ander vindt dat we Trump nu nodig hebben. ‘It is do or die. We’re right on that edge. It’s no good.’ En Kamala Harris als Biden omvalt: ‘Oh my God’.

Maar ze zullen op hem stemmen, maar niet iedereen als hij veroordeeld wordt. Een aantal van hen is overigens weinig enthousiast van het gezelschap dat hij om zich heen verzameld en de groepen die hem steunen. Ze verbinden daar geen consequenties aan.

Zoals alle Republikeinen gaan ze ervan uit dat de economie het slechter doet dan onder psycho en zijn ze de inflatie van afgelopen twee jaar nog lang niet vergeten. Over overheidsinvesteringen en infrastructuur heeft niemand het. 

Vanavond begint de officiële verkiezingsstrijd bij de Republikeinen. Deze mensen geven er weinig om. De enige in wie ze behalve Trump geïnteresseerd zijn is Vivek Ramaswamy, een mini-Trump a la DeSantis maar met een plezieriger persoonlijkheid, zij het even autoritaire tendensen als Trump en DeSantis. Iemand anders noemt Elon Musk als held. Dat soort mensen.

The man to watch, mocht u een junkie zijn die hiervoor opblijft: Chris Christie.