Ik gun Joe Biden het beste, en vooral nog zes maanden als president, maar zijn toespraak gisteren was onoprecht, wat Amerikanen disingenuous noemen. Hij stapte niet op omdat hij in zijn wijsheid had besloten dat een nieuwe generatie aan bod moest komen. Saving democracy kwam meer in de buurt, want als dat inderdaad de inzet was en is van deze verkiezingen, dan was Biden daartoe niet meer in staat. 

Niettemin gaf hij impliciet een veeg uit de pan aan hem die er niet was, de psycho die probeert het ambt van president te herwinnen om democratie de nek om te draaien. Onoprecht of niet, die boodschap kwam wel door. 

Anyway, hij is nu al verleden tijd. Dit was de eerste stap in de goodbye tour die op de conventie een voorlopig hoogtepunt zal krijgen. Dan kan iedereen juichen voor de man, juist omdat hij van het toneel verdwijnt. 

Harris zat er niet bij toen de oorlogsmaker en Israëlvernietiger Nethanyahu een toespraak hield voor de Republikeinen in het Congres. De bedoeling van de uitnodigers was om Biden klem te zetten: terwijl de president probeerde Nethanyahu te matigen en de oorlogsmisdaden in Gaza te beperken, lieten de Republikeinen blinde steun zien. De bedoeling: kiezers winnen die om Israël geven. Dat gaat niet lukken.

Harris was er niet. Ze had een afspraak, met een sorority, een studentenvereniging van zwarte vrouwen. Ze hield die, verstandig genoeg. Haar toespraak is de stump speech zoals die zich nu heel snel ontwikkelt. Maar wat met opviel was deze riedel:

“Ours is a fight for the future and a fight for freedom. Across our nation, we are witnessing a full-on assault on hard-fought, hard-won freedoms and rights. The freedom to vote. The freedom to be safe from gun violence. The freedom to live without fear of bigotry and hate. The freedom to love who you love openly … the freedom to learn and acknowledge our true and whole history, and the freedom of a woman to make decisions about her own body.”

Briljante echo van Franklin Roosevelts Four Freedoms in zijn State of the Union 1941.

Way to go. Vooralsnog doet Harris het uitstekend. En heeft Trump geen antwoord – omdat hij zich de vraag nooit stelde: zou Biden alsnog opstappen. Het was niet een daad die binnen zijn belevingswereld viel.

Stel u het debat voor tussen de kandidaten voor het vicepresidentschap: J.D. Vance tegenover een nader te bepalen gouverneur (ik denk dat Buttigieg niet in de mix zit). Vance is een voorstander van een uitgesproken populistisch economisch beleid met hoge importheffingen en een mate van industriebeleid. Maar tegelijkertijd wordt hij geconfronteerd met het continueren van de Trump belastingverlagingen voor de rijken die in 2025 aflopen. 

Importheffingen brengen niet genoeg op om de tekorten (meer dan 6 % per jaar) goed te maken. Democraten zullen dus praten over hogere belastingen voor de inkomens boven de 400.000 dollar en nog hoger voor die daarboven – en een serieuze aanpak van alle gaten voor investeerders. Ze zullen ook de vennootschapsbelasting niet verder verlagen (Trump wil nog eens van 21 naar 20, omdat het zo’n mooi rond getal is – laat het maar aan de psycho over om argumenten te geven). De Democraten zullen hem willen verhogen, de verlagingen van 2017 gingen enkel naar het inkopen van eigen aandelen, zodat de koers hoger was – een van de redenen dat Trump zo’n goede beurs kon claimen. De gewone man/vrouw had er niets aan.

Josh Shapiro zal het sociaal economisch beleid van de Democraten kunnen formuleren, dicht bij de electorale doelgroep: mannen (en gezinnen) in het geteisterde Midden Westen. Daar komt bij dat Shapiro de hele campagne beschikbaar zal zijn om namens Harris dat beleid over het voetlicht te brengen. Rolverdeling: Harris die Trump aanklaagt en het Biden beleid verdedigt, Shapiro die de komende vier jaar vorm geeft. Aan de doelgroepen zwarten, vrouwen, jongeren – waarbij het vooral om opkomst draait – voegt Shapiro een deel van de Trump aanhang toe. Spannend!

Als ik me dit debat probeer voor te stellen dan zie ik scherper wie de kandidaat moet zijn als running mate voor Kamala Harris. Senator Mark Kelley kan op buitenlandse politiek gebied wat toevoegen, al heb ik hem daar niet over gehoord de afgelopen jaren en valt er weinig toe te voegen aan Bidens beleid (even afwachten hoezeer Nethanyahu Israëls glazen verder ingooit). Kelley laat een zetel open in Arizona die de gouverneur mag vullen maar die staat in 2026 bij de volgende algemene verkiezingen weer ter discussie. Nu moet Kelley dat jaar sowieso ook naar de kiezers, maar laten we zeggen dat in een tussenjaar, altijd slecht voor zittende presidenten, het belangrijk is als de Democraten als ze in het Witte Huis zitten, die zetel kunnen behouden.

Een astronaut? Een voorstander van stevige gun control? Zijn echtgenote is indertijd neergeschoten. Geloofwaardig maar dat voegt aan het Democratische kiezersbestand niets toe. Integendeel. Brengt Kelley Arizona mee? Ik denk, de peilingen ten spijt, dat Arizona relatief gemakkelijk is te winnen voor de Democraten. Er is een open senaatszetel en de Republikeinen kunnen heel goed Kari Lake, een geschifte verkiezingsleugenaar, als kandidaat kiezen. de andere kandidaat is een Trumpiaanse sheriff. Voorverkiezingen in augustus. De Democratische kiezers komen echt wel opdagen. Ergo: Kelley voegt weinig toe.

Roy Cooper brengt een zuidelijke staat in het spel, North Carolina. Hij is term limited, heeft acht jaar ervaring, is wijs en ouder. De Democraten in North Carolina zijn al wakker, want de Republikeinse kandidaat daar is Mark Robinson, een zwarte racist die vindt dat er wel wat doden kunnen vallen (maakt niet uit waar en waarvoor). Robinson is nu lt governor, maar als Cooper running mate zou worden, dan blijft hij gewoon gouverneur tot de nieuwe termijn begint. Inhoudelijk zal Cooper gedegen zijn maar hij heeft niet echt veel mee te brengen, lijkt.

I rest my case. Ik zie uit naar een debat tussen Ohio en Pennsylvania, tussen J.D. Vance en Josh Shapiro. Vooropgesteld dat het klikt met Harris, natuurlijk.

Ik zie pas net de badinerende domheid van Victor Vlam, een babyface die zich inbeeldt dat hij iets van Amerika weet. Nooit langere tijd gewoond, nooit correspondent, nooit een boek of zelfs maar een spraakmakend artikel geschreven.

In een van de ouwehoerprogramma’s (ik zag ook Jack van Gelder zitten, nou dan weet je het wel) ging hij tekeer tegen Charles Groenhuijsen. Het maakt mij niet veel uit wat de substantie van zijn boutade was, als die er was, maar het was van een oncollegiale domheid en door mij niet traceerbare villeinheid die straf verdient. In alle eerlijkheid, zelfs de ouwehoergasten en gastvrouwen vonden dat Vlam vervelend uit zijn nek lulde. Maar ja, ze hadden hem er wel om gevraagd.

Victor Vlam moet gecancelled worden. Hij is een vervelend mens en een gemankeerde Amerika kenner. Wat een fluim. 

Zo, dat ging lekker snel. Niemand heeft zich gekandideerd en de gedelegeerden scharen zich allemaal achter Kamala Harris. Er komt enthouisasme los. Vergelijk het maar eens met de saaie vertoning van J.D. Vance, zowel op de conventie als bij zijn eerste solo optreden, gisteren. Heeft weinig te bieden.

Alle verhalen over hoe het precies zou moeten, dat nomineren, waren verspilde moeite. Volgdende ronde: wie wordt de running mate? Tel alles op en af, en er zijn maar twee kandidaten die alles toevoegen wat nodig is: Roy Cooper van North Carolina en Josh Shapiro van Pennsylvania. Bestuurservaring, rijpheid en een belangrijke staat. Ik had een zwak voor Andy Beshear van Kentucky, maar afgezien van zijn persoonlijkheid, voegt hij weinig toe.

Ondertussen is het handicappen van Harris begonnen. Ik geloof er niets van dat Harris’ vermeende conservatieve beleid in Californië als attorney general tegen haar gaat werken. Zouden zwarte Amerikanen werkelijk tegen Harris stemmen omdat ze te conservatief zou zijn? Koen Petersen, de vaste Republikein in het Nederlandse mediaspectrum, meende van wel. Tegelijkertijd gaf hij haar geen kans omdat ze te progressief is. Tja, zo kun je alle kanten op. Ik denk dat we deze week al zullen zien dat ze, heel voorzichtig, wat afstand neemt van Bidens halsstarrige Israël beleid. 

Inmiddels irriteer ik me niet enkel aan de grafschriften voor Biden en aan de oproepen om maar meteen ontslag te nemen – toch al dement – die de Republikeinen natuurlijk oplepelen. Dat is een politiek spelletje, want als Biden het zou doen, zouden de Democraten het verwijt krijgen dat ze Harris een step up geven. Is hij dement genoeg om het 25ste Amendement in te roepen? Dat kunnen wij niet beoordelen. Tijdens de regering Trump is minstens twee keer gepraat over zijn ongeschiktheid en een 25ste Amendement procedure, maar daar zou Pence altijd voor hebben gelegen.

Zoals ik eerder schreef creert een aftreden problemen. Dan wordt Harris president en heeft niet genoeg tijd meer om campagne te voeren. Of dat wordt gecompenseerd door de statuur van een presidentschap staat te bezien. Ik denk het niet. Je moet je dan inhouden. Bovendien moet het Congres een vicepresident voordragen en met een verdeeld Congres kan dat nooit iemand zijn die voor de Democraten aantrekkelijk is (er zijn geen Gerald Fords in de aanbieding). Bovendien kan die persoon heel goed, heel waarschijnlijk zelfs, een ander zijn dan Harris wil als running mate. Laat Biden maar gewoon tot 20 januari zitten.

Ook irriteren me (ik heb daar wel last van, veel irritatie) de lofuitingen aan het adres van Biden. Staatsman, redder van het land, opofferingsgezind, bla bla. Wat mijn betreft is dat onzin. Biden was een dwarse, stuurse, koppige en ijdele man die twee jaar te laat inzag dat hij zijn partij en daarmee het land naar de afgrond leidde. Je kunt niet in dezelfde adem zijn besluit van zondag hoogstaand en bewonderenswaardig noemen en tegelijk zeggen dat hij het minstens een jaar eerder had moeten doen. Zeg gewoon waar het op staat: een goede, uitstekende president, die moeite had om afscheid te nemen van de macht.

Dat het voor echte samenzweerders ondertussen allemaal doorgestoken kaart lijkt, spreekt voor zich. Biden heeft expres gewacht tot Trump na een ‘succesvolle’ conventie en de moordaanslag het momentum had, om pas dan, meteen na die conventie, de nieuwscyclus te gaan beheersen en Harris naar voren te schuiven. Ik gun ze hun theorieën, maar zo verstandig is Biden niet. 

Het is wat vreemd om nu in alle media het levensverhaal van Biden te lezen. Overal zijn de grafschriften, de orbituaries, uit de kast gerukt om zijn terugtreden te begeleiden. Hij is een van de meest succesvolle presidenten van de afgelopen vijftig jaar. Breder succesvol dan Barack Obama, hoewel diens Obamacare langer en dieper invloed heeft dan wat Biden tot stand heeft gebracht.

Dat kan immers allemaal weer worden teruggedraaid, behalve de infrastructuurwet die broodnodig was en die de chaotische Trump nooit zelfs maar op tafel kon krijgen.

Als het geen grafschiften zijn voor Biden dan zijn de opiniestukken verhalen van respect voor zijn beslissing, bla bla bla. Ondanks zijn weigering te vertrekken, tot gisteren, lijkt de man over een reservoir aan goodwill te beschikken. Of zou het allemaal wegpraten zijn door deze zelfde opinieschrijvers die te lang bleven volhouden dat de Democraten het met Biden zouden moeten doen?

Ik heb goede hoop dat de Democraten nu eindelijk een programma voor de toekomst gaan ontwikkelen en duidelijk maken waarom iedereen met lage en lage middeninkomens beter af is met de Democraten. Dat betekent dat de belastingverlagingen van Trump, waarvan de inkomstenbelastingverlagingen in 2025 aflopen, gewoon teruggedraaid moeten worden. De vennootschapsbelasting, die niet afloopt maar ook werd verlaagd en die Trump nog verder wel verlagen (naar 20 procent, van 21, omdat hij houdt van ‘ronde getallen’), gewoon weer omhoog moet.

De importheffingen moeten beperkt worden, al was het maar omdat ze voor iedereen tot hogere prijzen leiden. De Republikeinen hopen begrotingstekorten te kunnen opvangen met deze heffingen wat een reactionaire draai terug betekent naar de negentiende eeuw toen de inkomstenbelasting nog niet bestond (het Supreme Court achtte die toen ongrondwettelijk, er moest een amendement aan te pas komen om dat te verhelpen) en importheffingen de bron van inkomsten waren van de VS.

Vorige week nog publiceerde het IMF een rapport over de begrotingstekorten van de VS en de tot 100 % van het BNP opgelopen schuldenlast (hoger dan Frankrijk en Italië) met een traject naar een onhoudbare 130 %. Er moet simpelweg wat gebeuren aan de inkomstenkant. De Republikeinen negeren het probleem en komen weer met lagere belastingen. Begrotingstekorten waren onder Trump toch al secundair geworden (eigenlijk altijd als Republikeinen regeren) en spelen nu geen rol. De populistische economie die Vance voorstaat past totaal niet bij de klassieke Republikeinen.

Ik begon met de grafschiften voor Biden. Het kan zomaar gebeuren dat Harris nog president wordt voordat er gekozen wordt. De oude man is fragiel.

Her en der wordt gezegd dat een vicepresident zelden erin slaagt om zijn/haar baas op te volgen. Maar zo vaak is het ook niet aan de orde. In 1960 kon Nixon net niet winnen als vicepresident. Maar in 1988 won oude Bush gewoon als vicepresident van Reagan, ondanks zijn betrokkenheid bij het Iran-Contra schandaal. En Gore verloor in 2000 niet als vicepresident van Clinton maar vooral omdat hij dom campagne voerde (overigens een Democratische specialiteit). 

Vandaag in de Standaard

Ijdel, koppig en ook bozig over het hem aangedane onrecht heeft president Joe Biden dan toch eindelijk besloten dat zijn verdere kandidatuur voor de verkiezingen van november gedoemd was. Zijn terugtrekking komt, in alle eerlijkheid, veel te laat. Sterker, Biden schond zijn impliciete belofte uit 2020 om een eentermijn president te worden. Hij had beter verdiend dan deze ongracieuze verwijdering als kandidaat, want dat is het. Maar door zijn eigen halsstarrigheid kon het niet anders meer. Het leek er immers op dat de Democraten niet alleen het presidentschap maar ook beide huizen van de Congres zouden verliezen als Biden niet vertrok.

Deze epische verkiezingsstrijd krijgt zo een onverwachte en opwindende dynamiek, waarin de Democraten nu een betere kans hebben Trumps partij af te stoppen. Een weinig genoemd voordeel van Bidens treuzelen is dat de Democraten geen voorverkiezingen hebben gehad waarbij ze elkaar de tent zouden uitvechten.

Biden heeft vicepresident Kamala Harris aanbevolen als opvolger en het lijdt geen twijfel dat zij dat ook gaat worden. Niet omdat ze als zwarte vrouw niet gepasseerd kan worden, zoals vaak wordt gezegd, maar simpelweg omdat ze de beste kans heeft om Trump te verslaan. Er zijn pagina’s volgeschreven over hoe de Democraten alsnog iemand zouden kunnen kiezen, maar ik verwacht een eenvoudig scenario. Er zal officieel een open voorverkiezing of zelfs open conventie worden aangekondigd, maar niemand anders zal zich kandidaat stellen. Zo ligt de keuze al vast en is het toch democratisch.

De timing pakt ondertussen behoorlijk goed uit. Na de aanslag op Trump en de min of meer succesvolle Trump-conventie, ondanks de ongedisciplineerde kandidaat zelf, hoorden we al te vaak dat het nu een gelopen race was. Zeker met ‘de foto’, de vuist die Trump omhoog stak en zeker met hun favoriete tegenstander, Joe Biden. Het onmiskenbare momentum van de Republikeinen kon dit weekend wel eens zijn hoogtepunt gekend hebben. Ze hebben te vroeg gepiekt.

De Democraten kunnen nu met een aantrekkelijke kandidaat en onverwacht verenigd aan hun conventie beginnen. Op 19 augustus in Chicago kunnen ze dan enthousiast en feestelijk Harris op het schild heffen. Ze heeft de keuze uit een rijk arsenaal aan Democratische gouverneurs als running mate: Josh Shapiro van Pennsylvania of Roy Cooper van North Carolina, populaire leiders van swing states. Ze voegen allemaal meer aan het ticket toe dan J.D. Vance vorige week bij de Republikeinen deed.

De conventie zal een spektakel worden en reken er maar op dat veel mensen zullen kijken. Zelfs de kans dat boze critici van de Gaza oorlog de conventie zouden verstoren is minder geworden nu de overdreven Israël-vriendelijke Biden niet meer de kandidaat is.

Enthousiasme is wat de Democraten nodig hebben. Ze kunnen Trump enkel verslaan als belangrijke groepen van hun achterban komen opdagen. Zwarte kiezers, progressieven, jongeren en vrouwen in de suburbs zullen gemotiveerder zijn om voor Harris naar de stembus te komen dan voor Biden.

De kwaliteiten van Harris zijn de afgelopen vier jaar stelselmatig omlaag geschreven, maar ze zal veel beter blijken dan haar reputatie doet vermoeden. Harris was in Californië attorney general, de top openbare aanklager. Als senator was ze uitzonderlijk goed in doorvragen bij hoorzittingen. En de campagne tegen Trump heeft een aanklager nodig, iemand die stelselmatig de gevaren van de oud-president over het voetlicht brengt. Er is niets opjuinend aan het verwijzen naar 6 januari, naar Trumps racisme, naar zijn opruiende woorden en dreigingen om iedereen die hem niet aanstaat in het gevang te gooien als hij wordt gekozen.

Het is nodig het 2025- plan van de superconservatieve Heritage Foundation tegen te houden en te waarschuwen voor nog meer conservatieve rechtens in het Hooggerechtshof. Sinds het hof twee jaar geleden het recht van vrouwen om over abortus te beslissen wegnam, heeft Harris zich ontpopt als een eloquente woordvoerder op dit terrein.Net als in 2022 zal abortus een belangrijk, misschien wel doorslaggevend onderwerp blijken.

Maar enkel de aanval is niet voldoende. Beter dan Biden zelf zal Harris in staat zijn de successen van zijn presidentschap te verdedigen, zowel op binnenlands gebied als in het buitenland. Niet omdat Biden niet zou weten wat hij goed heeft gedaan, maar omdat hij bij het ‘debat’ liet zien niet in staat zijn een samenhangend verhaal daarover te houden. Harris moet dat wel kunnen.

Ze kan dan meteen ook een enorm gat invullen in de Democratische campagne tot nu toe: een programma aanbieden voor de komende vier jaar. Kiezers moeten niet alleen stemmen over het verleden, of alleen maar tegen de gevaarlijke man bij de tegenpartij. Ze moeten iets hebben om werkelijk voor te gaan. De Democratische conventie wordt nu een gelegenheid bij uitstek om dat te presenteren.

Het gaat niet enkel om het presidentschap. Ook het Congres staat op het spel. De Democraten hebben een kans het Huis terug te winnen en hoewel veel zetels op het spel staan, kunnen ze misschien ook de Senaat behouden. Met Biden was dat een probleem geworden.

Misschien helpt Trump. Een onzekere factor is altijd in hoeverre diens slechtste instincten komen bovendrijven. Hij liet op de conventie al horen dat hij onveranderd vrij associërend kan babbelen en dan dingen kan zeggen die laten zien wie hij werkelijk is. Hij deed het donderdagavond op de conventie, hij deed het gisteren op zijn eerste campagnebijeenkomst met J.D. Vance. Een vrouw als tegenstander, en nog een vrouw van kleur ook, kan bij Trump bekende racistische en misogyne sentimenten losmaken die hij anders onder de dekens zou kunnen houden. In een debat met Harris moet ik nog maar zien dat Trump zich kan beheersen. Zij is in principe de betere debater.

Joe Biden heeft zichzelf maar vooral Amerika, en zelfs de wereld, een dienst bewezen door als succesvolle eentermijn president de geschiedenisboeken in te willen gaan, en niet als verliezer van de belangrijkste verkiezingen sinds 1968. Dat hij onwillig was en geduwd moest worden zal straks minder belangrijk blijken dan dat hij uiteindelijk van het toneel verdween. Het is jammer dat het zo moest gaan, maar het was het beste dat Biden nog had te bieden.

Ik geef toe, de boodschap blijft steeds dezelfde. Inmiddels begin ik me kwaad te maken. Advies van Hunter, wachten tot Nethanyahu voor de Republikeinen in het Congres heeft gesproken (dat vind ik nog het meest ongelooflijk, dat die vreselijke Nethanyahu de timing van Biden bepaalt en daarmee opnieuw en nog steeds de Amerikaanse politieke). De oude man gaat van kwaad tot erger. Weg ermee.

Daarom herpubliceer ik hier het stukje dat ik in april 2023 (!) plaatste (en dat was al een herhaling van een eerdere boodschap) – een aantal argumenten is veranderd, maar de situatie is er niet beter op geworden nu Trump ver voor ligt in de peilingen:

Het lijkt erop dat president Biden morgen, de dag dat hij vier jaar geleden zijn kandidatuur aankondigde, bekend zal maken dat hij nog eens vier jaar in het Witte Huis wil. Ik heb al eerder betoogd dat ik dat onverstandig vind, hieronder de lange versie van mijn argumenten daarvoor.

Don’t do it, Joe.

Bidens wens om herverkozen te worden is een buitengewoon slecht idee. Het gaat eindigen in tranen. Voor Biden, voor de Democraten en voor Amerika. Joe Biden is een goede president geweest, zo goed als je had mogen verwachten, misschien iets beter. Gemiddeld en dat is na het desastreuze presidentschap van Donald Trump zo gek nog niet. Maar een heel behoorlijke eerste termijn wil nog niet zeggen dat het verstandig is om het Witte Huis te willen blijven bezetten.

Er zijn minstens vijf redenen waarom Biden ten sterkste moet worden afgeraden om dit pad op te gaan.

1) Te oud

Om te beginnen, en vergeet Bernie Sanders’ geneuzel over leeftijdsdiscriminatie: tachtig is een gezegende leeftijd maar wel een waarop niemand zo scherp is als hij of zij eerder was. Beter wordt het niet meer. In 2020 kon Biden vanwege corona campagne voeren vanuit zijn kelder, maar de campagne van 2024 zal hem zwaar vallen. Fysiek maar ook psychisch, als hij de onvermijdelijke fouten maakt, onzin debiteert en er door de tegenstanders mee om de oren wordt geslagen. Het wordt geen fijn spektakel.

Al zijn hele presidentschap produceert Fox News filmpjes met bloopers, versprekingen, afdwalen en ander klein ongemak. Vorige week in Ierland verwarde Biden nog de fameuze Ierse rugbyspelers die actief zijn onder vlag ‘All Blacks’ met de ‘Black and Tans’, een militaire eenheid in de Ierse onafhankelijkheidsoorlog. Niet een mix up waarvan je als burger wakker hoeft te liggen maar wel een voorbeeld van Bidens fuzzy mind.

Geen schijn van kans dat de media, rechts of links, Biden veel ruimte zullen geven om fouten te maken in zijn campagne. En niet onterecht. De kiezer heeft er recht op te zien of de dan 81-jarige kandidaat nog wel goed bij de les is. Ronald Reagan was in zijn tweede termijn herhaaldelijk de weg kwijt (en in het Iran Contra schandaal runde zijn staf het presidentschap) en menigeen dacht nog terug aan het eerste debat in 1984, toen de president in zijn afsluitende oratie vrolijk over Route One in Californië motorde, met onbekende bestemming. Reagan wist het in het tweede debat met een kwinkslag onschadelijk te maken, maar toch, het was een eerste indicatie. Al te vaak zagen we Nancy hem influisteren wat hij moest zeggen, als ze al niet afspraken had afgezegd omdat de sterren verkeerd stonden.

Presidenten lijden bijna zonder uitzondering aan het ik-ben-onmisbaar-virus (ook bekend bij Nederlandse premiers) en het vergt blijkbaar bovenmenselijke kracht om jezelf terug te trekken als dat de verstandigste weg is. Zelfs een van de beste presidenten aller tijden, Franklin Delano Roosevelt, kandideerde voor de vierde keer in 1944, ook al wist hij dat hij die termijn niet zou overleven. Drie maanden na zijn inauguratie was hij dood. Dat zijn opvolger Harry Truman goed uitpakte, zij het met hindernissen, was lang niet gegarandeerd. De kiezers werden voor het lapje gehouden.

2) Electoraal risico

Het lijdt geen twijfel dat Biden ook strompelend, kreunend of anderszins gehandicapt in 2024 Donald Trump zal verslaan (inmiddels is dat niet meer zo, waarmee het argument om Biden te dumpen des te groter wordt). Dat is echter vooral te danken aan Trump, een fenomeen waarvan de kiezer duidelijk genoeg hoeft, ook als zijn eigen partij hem maar niet kan loslaten. Donald Trump is de gewenste opponent voor de Democraten en ik vermoed dat tegen de staatsgreeppleger welke Democraat dan ook kan winnen. De afgelopen weken van Trumpmanie en exces, enkel leidend tot nog hogere populariteit onder zijn eigen aanhang, is door het Witte Huis (en het partijhoofdkwartier) grijnzend gadegeslagen. Trump is hun favoriet.

Maar mochten de Republikeinen bijtijds bij zinnen komen (of Trump om wat voor reden dan ook, rechtszaken, racisme, antisemitisme of gewoon, dagelijkse idioterie, zichzelf buitenspel zetten) en iemand anders nomineren dan heeft Biden een serieus probleem. Elke andere mogelijke kandidaat is jonger dan Biden, soms veel jonger, waardoor het contrast tussen de kandidaten nog groter wordt. Zien we Biden al massabijeenkomsten bewerken, of handen schudden tot hij een ons weegt?

Een dergelijke andere kandidaat, en ik zou persoonlijk niet mijn geld zetten op gouverneur DeSantis, zal zich kunnen presenteren als een nieuw geluid, open voor delen van de Trump-agenda en vooral voor betrouwbaar klassiek conservatisme. Reken maar dat de afkeer van Biden de traditionele Republikeinen zal verlokken weer keurig op hun genomineerde te stemmen. En reken er maar op dat wie het ook wordt, de running mate Niki Haley is, de oud-ambassadeur en oud-gouverneur van South Carolina. Een vrouw op het ticket, bij een min of meer beschaafde Republikein: de kansen stijgen aanzienlijk.

Kortom, ieder ander dan Trump wordt een risico voor de Democraten als ze zich zonder nadenken achter Joe Biden scharen. Dan zullen niet zij maar de Republikeinen er juist uitzien als de partij die de ellende van Trump kan wegsluizen. Want denk maar niet dat de Republikeinse Partij als partij gestraft zal worden voor zijn obstructie, Trump steun en algehele lafheid in het handhaven van beschaafde normen in de Amerikaanse democratie.

3) Generationele constipatie

Er zijn veel te veel bejaarden in de top van de Amerikaanse politiek. Ze willen maar niet weggaan. Het probleem is dat ze de jongere politici wegjagen of die dwingen die tot stilstand, waarna ze uit beeld verdwenen.

In de Senaat is het duidelijk te zien. Senator Diane Feinstein, 89 jaar oud en al jaren sukkelend en nu ook fysiek in de lappenmand, had in 2018 al moeten verdwijnen. Chuck Grassley van Iowa is ook 89 en net herkozen. Hij zit er al 49 jaar. Mitch McConnell, de Republikeinse leider in de Senaat, als hij niet gestruikeld is en een hersenschudding heeft, is 81. Democratisch leider Chuck Schumer is een jonkie met zijn 72 jaar. Bernie Sanders zelf is 81. Tien procent van de Senaat is ouder dan 75.

Deze blokkade van een nieuwe lichting gebeurt in beide partijen. Hillary Clinton, toen 69, dwarsboomde al vroeg in 2015 een groep jongere vrouwen die zich door haar gezag en geldmachine lieten afschrikken. Het kostte ons kandidaturen van Elizabeth Warren, Kirsten Gillibrand, Amy Klobuchar en anderen die na Obama een frisse wind hadden kunnen laten waaien. Nodeloos te zeggen dat Hillary een ramp werd. Nu doet Biden hetzelfde. En weer zullen de jongere Democraten minstens vier jaar moeten wachten. Te lang voor menigeen, weer een generatie verloren.

Ook de Republikeinen weten er weg mee. Bob Dole was bejaard in 1996, maar hij was ‘aan de beurt’. Hij oogde breekbaar toen hij van een podium viel. John McCain, die fris en interessant was in 2000, stommelde in 2008 rond als de oude man die hij was. Mitt Romney had een betere kans gehad als hij in 2008 kandidaat was geweest in plaats van in 2012. En, geef ze wat krediet, de Republikeinen laten zich dit keer tenminste niet door de bejaarde Trump weerhouden om zich kandidaat te stellen. Ze buitelen al dartel over elkaar heen, hopend dat Trump onderuit gaat.

4) Het belang van de vicepresidentskandidaat

De kans dat Biden omvalt tijdens een tweede termijn zal enorme aandacht geven aan wie hij meeneemt voor het vicepresidentschap, er vanuit gaand dat hij niet al eerder omkukelt en Harris president is, want dan wordt alles anders. Wie wordt Bidens running mate? Vrijwel niemand is officieel enthousiast over Kamala Harris. Ik denk dat dit onterecht is, of in elk geval al te gemakzuchtig, maar het is niet anders. Wisselen van kandidaat door Biden is gevaarlijk want disloyaal, en wie garandeert dat een andere kandidaat niet evenveel vragen oproept? Hoewel, wie kan er bezwaar hebben tegen gouverneur Gretchen Whitmer van Michigan?

Ik sluit niet uit dat Biden Harris alsnog van het ticket verwijdert. Misschien dat Harris zich in een opzichtige daad van zelfopoffering en met een ferme duw terugtrekt. Maar laten we ervan uitgaan dat zij de kandidaat is voor het vicepresidentschap en we weten zeker dat er een stortvloed van kritische Harris artikelen zal verschijnen, meestal gecombineerd met reden 1 hierboven, de kans dat Biden het niet overleeft.

5) Tweede termijnen zijn zelden succesvol

Okay, stel dat Biden wint. Gefeliciteerd en dan? Het valt te vrezen dat de historische rol die Biden graag voor zichzelf wil weinig te winnen heeft bij nog eens vier jaar in het Witte Huis.

Ga maar na. De kans dat de Senaat in 2024 Democratisch blijft, is vrij klein. De Democraten moeten, na hun succes zes jaar geleden, nu veel zetels verdedigen. Te vrezen valt dat de Republikeinen van Mitch McConnell nog een ronde benoemingen en obstructie mogen voeren.

Het Huis is moeilijker te voorspellen gezien de totale disfunctionaliteit waarin dat nu terecht is gekomen onder de ruggengraatloze Speaker Kevin McCarthy en zijn maatje Marjorie Taylor Greene, samenzweringsidioot par excellence. Het is mogelijk dat de aanstaande overreach van al die commissie die de Republikeinen hebben ingesteld om wraak te nemen, zal werken als boemerang. Een flink aantal van hen loopt rond als bloeddorstige maar hersenloze types. De kiezer kon er wel eens genoeg van krijgen.

Wie weet, maar feit is dat de kans op een Democratische meerderheid in beide huizen van het Congres miniem is. Daarmee is de kans op serieuze wetgeving door de president beperkt. De waterval aan wetsontwerpen en uitgaven die Biden in zijn eerste twee jaar erdoor kon jassen en die hem premature vergelijkingen met illustere voorgangers opleverde, zal uniek blijken. Hij zal niets gedaan krijgen.

Het is waar dat onder die omstandigheden de veto-macht van de president nieuw belang krijgt, maar je kunt toch bezwaarlijk vier jaar lang Republikeinse wetgeving blokkeren en dat een succes noemen. Een tweede termijn om tegen te houden wat de meerderheid in het Congres wil? Daarmee ga je niet de geschiedenisboeken in. Of op de verkeerde manier.

Ook dit is een oud verhaal, maar het wordt te weinig beseft: presidenten die een tweede termijn wonnen, konden zichzelf op de schouder kloppen dat de kiezers hen beloond hadden voor verleende diensten, maar verder leverde het weinig op. Tweede termijnpresidenten breken geen potten. Wilson, Franklin Roosevelt (geen goede tweede termijn), Truman, Nixon, Reagan, Clinton, Obama: allemaal stukken minder dan in hun eerste termijn, soms ronduit rampzalig. Alleen Eisenhower kon redelijk tevreden zijn.

De beste één termijn president die op tijd vertrok was James Polk (1845-1849). Hij had vijf agendapunten – waaronder overigens een oorlog met Mexico – die hij allemaal realiseerde. Hij vond dat wel mooi geweest en ging met pensioen. Ook één termijn presidenten die verloren, staan er niet altijd slecht op: Jimmy Carter, die verloor in 1980, zal bij zijn overlijden de eer krijgen die hij verdient; oude Bush, die in 1992 de eer moest laten, was zo slecht nog niet.

Zet alle redenen tegen en die ene voor op een rijtje, en de scepsis over een Biden-kandidatuur groeit. Bij mij althans. Het kiezen voor een frisse, jonge Democraat die in staat moet kunnen zijn om de verkiezingen te winnen het presidentschap het aanzien en de frisheid te geven die het ambt en het land nodig hebben, lijkt mij veruit de betere optie. Amerika verdient Bidens pensioen.

Okay, dat weten we nu: Trump kan zo’n vijftien minuten contemplatief een eenheidsboodschap verkondigen, om vervolgens vijf kwartier te razen in zijn standaard show. De Republikeinen hebben een enorme kans gemist om van hun conventie inderdaad een ‘eenheids’ festijn te maken. Het lukte maar niet.

Van deze conventie blijven mij, als oppervlakkige beschouwer, toegegeven, maar twee dingen bij. Dat is wat ik hierboven zei, dat Trump niet in staat was boven zichzelf uit te stijgen. De chaos van zijn speech, inclusief Hannibal Lecter en een parade aan leugens, was precies wat zijn presidentschap kenmerkte. Het zal ook het kenmerk zijn van Trump 2.0 als het daartoe komt, met slechte types om hem heen die zijn onvermogen zullen uitbuiten.

Geef hem krediet: hij presenteerde zichzelf zoals hij is. Misschien iets minder kras in zijn stem maar de toonzetting was hetzelfde. Ik vroeg me na de moordaanslag meteen af of dit iets in zijn psyche zou veranderen. Het schijnt dat mensen die aan de dood ontsnappen dat overkomt. Het leek wel het geval te zijn, maar uiteindelijk kregen de instincten van 78 jaar bullshitten de overhand.

We weten nu ook dat de gebalde vuist vooral was bedoeld om de mensen te laten weten dat hij niet dood was, minder een reflexmatige oorlogsdaad. En als u het gelooft, dan is Trump diep bewogen door de barmhartigheid van het opperwezen, die hem spaarde om het land te redden. Ik heb weinig geduld met dit soort geloofsonzin, maar het is part and parcell van het Amerikaanse publieke discours. Wat me altijd verbaasd is dat echte gelovigen accepteren dat er zo met hun diepste gevoelens gesold wordt. Waar is Tijs van den Brink als je hem nodig hebt? 

Enfin. Het andere wat me bijbleef waren de ogen van J.D. Vance. Of beter gezegd, het gezicht tijdens zijn toespraak (die overigens niet uitblonk door dictie of enthousiasme). Die ogen. Het gezicht van Vance wordt bepaald door de beharing. Zwarte pluk haar, zwarte stevige baard van het populaire type, zie D. Trump Jr. Maar de ogen, diep in dat donkere gezicht, die vielen me op. Waterig blauw, ergens in de verte van zijn oogkassen. Het deed me denken aan een wolf.

De conventie is voorbij en al zullen de Republikeinse officials officieel tevreden terugkijken, ze zullen zich realiseren dat ze een kans gemist hebben. Geen clips met Trump die eenheid predikt of ook maar iets inhoudelijks zegt dat de indruk kon geven dat hij alle Amerikanen probeert te bereiken.

De ‘eenheidsconventie’ zal snel vergeten zijn nu het Biden-drama zijn ontknoping krijgt. De Democraten, verdeeld maar binnenkort verenigd als nooit tevoren, zullen de nieuwscyclus dit weekend beheersen. De coronapatient die weer, net als in 2020, in zijn kelder in Delaware zit, moet zo snel mogelijk bevestigen wat onvermijdelijk is: die kelder, dat buitenhuis in Delaware, is zijn voorland. Dan hij nadenken over wie ook maar weer zijn minister van Defensie was. Bij een interview in Las Vegas kon hij niet op de naam komen, maar refereerde aan hem als that ‘Black man’.

Laten we hopen dat we Biden snel kunnen vergeten. Dan kunnen de Democraten een conventie houden waar de energie van afspat, met een kandidaat die een toespraak kan houden die enige samenhang en belofte vertoont. Waar niet de persoon Biden maar de erfenis van Biden de boventoon voert.

Wees voorbereid op het terugtreden van Biden dit weekend. Hij zal een toespraak, nou ja, voordacht, houden uit het Oval Office om het aan te kondigen. Dat is niet de juiste plek om Kamala Harris naar voren te schuiven, dus misschien gebruikt hij een andere gelegenheid, maar de kogel lijkt door de kerk.

Hogere machten redden het leven van de heilige Trump, althans dat denken de gelovigen. Hogere machten hebben Biden opgezadeld met corona, juist op dit moment. Ik denk dat hij toch wel zou zijn verdwenen, maar dit is een goed moment en een goed excuus.

De timing is twee jaar te laat, maar gegeven de omstandigheden betekent het dat de toespraak van Trump vannacht niet lang in het nieuws zal resoneren. 

Voor Biden heeft dit hele verhaal geen goede uitkomsten. Als Kamala Harris wint in november dan is duidelijk dat zij beter was dan Biden. Verliest ze, dan krijgt Biden de schuld. Te laat, te lang gewacht waardoor andere kandidaten niet in aanmerking kwamen.

Als Harris een sluwe keuze maakt voor vice-president, Andy Beshear van Kentucky of Josh Shapiro van Pennsylvania, dan zien we in een klap de gemiddelde leeftijd van de uitvoerende macht flink dalen en is die bejaarde Trump de enige nog die duidelijk met pensioen had gemoeten. Zoals Harold Wilson zei, een week is een lange tijd in de politiek.