Vandaag op de opiniepagina NRC, trouwe lezers hebben de argumenten eerder gehoord.

Is Donald Trump werkelijk zo onaantastbaar als Republikeinse kandidaat? Ik geloof er niets van. Zijn traject richting nominatie is veel minder vanzelfsprekend dan het wel lijkt. De kans op een nieuwe termijn voor de staatsgreeppleger is kleiner dan ons wordt verteld (zoals vorige week woensdag op de opiniepagina’s van NRC).

Eerst maar zijn positie in de opiniepeilingen. Trump zou kunnen beschikken over pakweg de helft van de Republikeinse kiezers. Goed beschouwd is dat een behoorlijk laag percentage. We hebben het hier over een oud-president die ogenschijnlijk zijn partij met huid en haar heeft kunnen opslokken en toch slechts de steun krijgt van de helft van deze partij. Iemand die wegloopt met de nominatie zou op meer moeten kunnen rekenen.

Kijk ook naar de peilingen in Iowa en New Hampshire, de twee eerste staten waar op respectievelijk 15 en 23 januari voorverkiezingen worden gehouden (in Iowa caucuses, maar dat komt bij de Republikeinen op hetzelfde neer). In Iowa heeft Trump weliswaar een grote voorsprong op gouverneur Ron DeSantis van Florida, maar die heeft wat hij aan kruit had al lang verschoten. Oud-gouverneur van South Carolina Nikki Haley zit DeSantis op de hielen. In New Hampshire bezet Haley intussen een stevige tweede plaats, achter Trump. Haley heeft het momentum. Ze deed het stukken beter in de debatten dan de houterige, rechts-radicale DeSantis. Ze snoept nog niet veel van Trump af, maar rolt wel de andere kandidaten op. Kiezers in New Hampshire houden van verrassingen. Reken daar maar op.

Ook andere ontwikkelingen duiden erop dat Trump helemaal zo sterk niet is. De voorbije maanden is hij in toenemende mate unhinged geraakt, Amerikaans voor de manier waarop hij wild om zich heen slaat en maar doorratelt in monologen waarin hij steeds meer onzin verkondigt en zijn tegenstanders wegzet als „vermin”, ‘ongedierte’, een term die past bij nazi-Duitsland. De man toont zijn leeftijd (77), een verschijnsel dat vanwege Bidens hoge bejaardheid (81) vaak wordt genegeerd.

Dan zijn er de vier processen waarin Trump is aangeklaagd. Trump denkt dat hij er baat bij heeft om die zoveel mogelijk uit te melken. Maar zijn optredens in de processen, direct of via zijn juristen, zijn eerder tenenkrommend. Het is waar dat dit niet veel van zijn kiezers zal storen, maar het betekent wel dat zijn juridische positie nog zwakker wordt dan hij al was. Het zou me niet verbazen als de nu loskomende getuigenissen en een steeds grotere kans op veroordeling hem toch steun zullen kosten.

Ten slotte is er het programma voor 2025 dat de Trump-campagne heeft geopenbaard. Opmerkelijk, omdat het voor het overhalen van kiezers niet nodig is te vertellen dat je 50.000 ambtenaren gaat ontslaan en vervangen door hielenlikkers, dat je voormalige medewerkers gaat vervolgen die je niet met voldoende egards behandelen, en dat je de hele overheid zal gaan inzetten om wraak te nemen. Trumps energie – ook al wat minder dan voorheen – haalt hij uit wraak, verongelijktheid en een vreemd soort messias-vertoon: „I am your retribution”, „I am indicted for you”. De Republikeinse politici die Trump niet durfden af te zetten na zijn staatsgreep, zijn te laf om zich openlijk uit te spreken (al schijnen ze volgens diverse memoires Trump achter zijn rug uit te lachen). Maar de traditionele Republikeinse achterban – Wall Street, zakenlui, ondernemers en gewone conservatieven – schrikken zich rot. Ze realiseren zich dat Trump een gevaar is voor Amerika . Kijk ook naar belangrijke gouverneurs zoals Chris Sununu in New Hampshire, Brian Kemp in Georgia en Mike DeWine in Ohio: zij zijn geen Trump-fans en anders dan de Washingtonse meelopers verbergen ze dat niet.

Een bewijs voor deze ontwikkeling biedt een artikel in The New York Times, dat meldt dat de grote geldschieters van de Republikeinse Partij zich massaal richting Nikki Haley bewegen. Dat is een significante ontwikkeling. Het laat zien dat het deel van de Republikeinse Partij dat niet oprecht en onwrikbaar Trump-aanhanger is, of lafhartig achter de populist aanhobbelt, het gevaar onder ogen ziet. Zij realiseren zich dat Trumps kandidatuur de kans op een tweede termijn voor Joe Biden aanzienlijk vergroot.

Belangrijker nog: ze beginnen door te krijgen dat iedere andere Republikein Joe Biden kan verslaan. In dat geval zouden de Republikeinen het Witte Huis, het Congres en het Hooggerechtshof beheersen. Een gouden gelegenheid om Amerika flink te veranderen, die deze Republikeinen niet graag zouden laten lopen. Zodra Trumps percentages in de peilingen gaan dalen (misschien al voor Iowa en New Hampshire), zullen zij de reeds geslepen messen in zijn rug steken.

Trumps schijnbaar onaantastbare status is een optische illusie. Hij is een keizer zonder kleren, een kleingeestige narcist die geen loyaliteit schenkt en geen loyaliteit krijgt. Het kan zijn dat Nikki Haley de ballon lek prikt en iedereen zich achter haar schaart. Het kan zijn dat de op macht gerichte Republikeinen een andere dark horse vinden, maar ik blijf het onwaarschijnlijk vinden dat Donald Trump de Republikeinse kandidaat wordt.

Dat is een vooruitzicht dat iedereen die de democratie een warm hart toedraagt moet plezieren, maar voor Democraten met een hoofdletter zal het een ramp zijn. Ieder ander dan Trump zal Biden verslaan. De onwil of het gebrek aan durf om president Biden opzij te zetten, met dank voor verleende diensten, zal kostbaar blijken.

Ik ben benieuwd hoe lang Yesilgoz nog leider van de VVD blijft. Na alle tactisch gehakkel en strategische geblunder in de verkiezingsstrijd, nu enkel willen gedogen: het is een opeenstapeling van foute beslissingen. Ze springt niet over haar schaduw heen, maar gaat erin op. Overigens net zo nietszeggend, dat springen en die schaduw, als bestaanszekerheid.

Natuurlijk gaat dit niet gebeuren. De VVD gaat gewoon meeregeren. Ik zag op de verkiezingsavond de eerste reacties van de met paarlenketting getooide dame op de uitslag. Eerst een hand voor de mond bij het verlies van de VVD, vervolgens een brede lach, bijna gejuich voor de winst van Wilders. Eindelijk echt rechts, dacht die dame.

Wilders gaat dit ook niet laten gebeuren. Een kabinet zonder VVD ministers betekent dat de partij geen ‘stake’ heeft in Wilders I en het naar believen kan laten vallen. Hij weet hoe dat werkt. 

De Telegraaf heeft via haar eigen omroep WNL (leuk dat Wilders daar het mes in wil zetten) al lang ontdekt wie de schuld is van de winst van Wilders: het is Timmermans. Na wekenlang de krant te openen met ruzie binnen PvdA/GL en de baard en de kleding van Timmermans, gaan de zogenaamde journalisten als De Winther en nu ook Trump-fluisteraar Mens, nu wild tekeer tegen de oppositieleider. Erg gemakkelijk. Maar lang zal het niet duren, want let maar op, de messen worden geslepen tegen Yesilgoz. 

Er is nu ook meer aandacht voor de diepte van de PVV, de partij zonder leden, zonder bijeenkomsten. Op de lijst stonden 45 mensen, maar van hen zijn er maar een paar geschikt als minister, dus ik denk niet dat daar voorlopig het tekort zit (en er zitten vermoedelijk minder brievenbusplassers tussen als op de eerdere lijsten van populisten). Maar toch, maar acht reserves en dan blijven de zetels leeg.

Agema gaat zeker besturen, het zal mij benieuwen of Wilders voldoende maatschappelijke diepte heeft om goede ministers te vinden die bereid zijn voor hem hun nek uit te steken. Zou Wilders in de kamer blijven om van daaruit zijn regering te bestieren? Het is moeilijk voor te stellen in het Nederlandse systeem, maar ik sluit het niet uit. Weet ook niet of hij een goede vervangende fractieleider heeft. De inmiddels befaamde poffertjesbakker op plek drie is dat waarschijnlijk niet. Wel kudo’s voor de echte vertegenwoordigers: meer verschillende beroepen en regio’s dan bij andere partijen. Roept de aloude vraag op of ‘gewone mensen’ meer kunnen zijn dan volksvertegenwoordigers en ook goede kamerleden kunnen zijn.

Ik moet Yesilgoz meegeven dat ze een mooie draai heeft gegeven aan het spel dat zich nu gaat ontrollen. Nou ja, mooi in de zin van onvoorspelbaar, vreemd, onbegrijpelijk. Ik neem aan dat haar uitlatingen gedekt werden door de fractie, maar die wil, net als de paarlen dame, graag met de PVV regeren – net als Yesilgoz een paar dagen geleden nog. Ik zie een kop rollen.

Wilders is veel, onder meer een haatzaaier, maar vooral ook een bekwaam politicus. Hij wil premier worden. De VVD wil over rechts. Omtzigt weet niet wat hij wil. Dus is de formatie gemakkelijker dan je zou denken.

PVV, VVD en NSC, met eventueel de BBB erbij om die idiote Eerste Kamer erbij te houden. Eitje. 

De VVD gaat wat omtrekkende bewegingen maken, tut tutten, maar krijgt van Wilders wegen en auto-cadeautjes. Wat strooigoed voor de middenstand en snacks voor de rijken. Omtzigt vertelt met veel omhaal van woorden dat nieuw bestuur nodig is. Hij blijft in de kamer maar gaat vrolijk met rechts regeren.

De BBB mag een minister leveren en doet er verder het zwijgen toe. Niemand geeft wat om die boeren maar voor PVV en VVD is milieu geen probleempunt. Immigratie is de deal. Voor Wilders is zorg een veel belangrijker onderwerp. Fleur Agema wordt zijn voorvrouw. 

Die combinatie is stabieler dan veel mensen denken. Over rechts met de kleinst mogelijke meerderheid (daarvoor is de BBB niet nodig, maar waarom zou je ze niet compromitteren?), dat is het vaste patroon in de Nederlandse politiek. Denk Van Agt-Wiegel. 

Wilders gaat zijn Venlose sociale vaardigheden aanspreken. Het wordt een korte formatie.

Dit is het land dat Rutte achterlaat. Tactisch breken op immigratie, campagne voeren op immigratie en dan verliezen op immigratie. De VVD verdient het, al verdient Nederland het niet. Yesilgoz kan het schudden. Zij en Rutte hebben Wilders in het zadel geholpen.

Vooruit dan maar, een keer Nederlandse politiek omdat we woensdag allemaal voor een keuze staan.

Een aantal observaties.

Ik had al een hekel aan Rutte – vanwege nooit een standpunt innemen, regeren met de PVV, weglopen etc. – en die is alleen maar groter geworden omdat hij bewust het kabinet liet vallen en vervolgens in een een/tweetje met Yesilgoz berouwvol liet weten dat hij te lang was gebleven. En toen ineens weer wel naar de NAVO wilde (Ko Colijn maakt vandaag in de NRC gehakt van zijn geschiktheid daarvoor).

Ik heb nu ook een hekel aan Yesilgoz, ook vanwege het laten vallen van het kabinet en het een/tweetje. En, met hulp van Rutte, immigratie een zeuronderwerp maken zonder ook maar enige oplossing te bieden. Maar vooral stoorde me het weglopen van dertien jaar VVD beleid en de resultaten daarvan. Logisch dat ze het doet en het valt de andere partijen te verwijten dat ze haar niet harder aanpakken. En de deur openen naar Wilders, natuurlijk. De VVD snakt al jaren naar veel rechtser en gaat er nu voor.

Haatzaaier Geert Wilders profiteert. Omtzigt heeft gelijk (net als alle anderen behalve Yesilgoz): als in je partijprogramma grondwetschennende voorstellen staan dan kun je dat niet accepteren. Wilders kent het terrein als geen ander: hij is de langst zittende (nep)parlementariër, leider van een partij zonder leden, zonder inspraak, een eenmanszaak. Behendig speelt hij het spel. Hij wil regeren voordat hij met pensioen moet. Je kunt hem feliciteren met een slimme campagne, zo ongeveer als je Trump kunt feliciteren met zijn optreden.

Het CDA heb je niet meer nodig nu je NSC hebt. De C hadden die lui allang moeten afschudden (zoals de PvdA ook een andere vlag had moeten kiezen, maar dat terzijde). Wat moet je met Bontenbal van de club Verhagen/Camiel als je Omtzigt hebt?

Omtzigt is een eenpersoonswinkel. De makke van het Nederlandse kiessysteem is dat je door het lijstenstelsel een hele kluit ‘volks’ vertegenwoordigers kiest, die hun plaats danken aan de lijsttrekker want die is degene die alle aandacht krijgt. Ik zou willen dat D66 zijn referendum zucht liet vallen (zie Californië hoe slecht dat uitpakt) en weer terugging naar wat het ooit wilde: een gemengd districtenstelsel. Ik geloof dat Omtzigt ook die kant op wil, ik zou zeggen: ga ervoor.

Maar laat u niets wijsmaken: hij gaat gewoon over rechts regeren. Zoals Van Agt ons al voorhield: we buigen naar links, we buigen naar rechts, en we regeren gewoon met rechts.

De boerin, ach, ja, zij ploegde verder. Geheel voorspelbare implosie, begonnen toen ze Mona uit Volendam haalde en Ja 21 dissidenten omarmde. De burgers hebben helemaal geen solidariteit met de boeren, haar winst bij de provinciale staten verkiezingen was niet meer dan een protest stem (zoals dat ook gold voor Forum, vier jaar tevoren – overigens fijn om Baudet niet te hebben gezien deze campagne). Het ging deze campagne toch nog veel te veel over boeren. 

D66? Ach, D66. Weer geregeerd en weer alles verkeerd gedaan. Ik bewonder Kaag en kan niet tolereren dat de haatkrant van Nederland, inclusief zijn eigen omroep WNL, zonder schade wegkomt met zijn campagne ‘journalistiek’. Het is niet anders, Fox News ligt om de hoek.

Maar ja, Kaag liet Rutte niet vallen toen het kon en toen het moest. En liet zich vervolgens de GL/PvdA combi die ze nodig had om de VVD te kunnen intomen afnemen door Rutte’s veto bij de formatie. De prijs is hoog. Kudo’s voor Rutte als zelfzuchtige partijbaas, pijnlijk falen van Kaag. Jetten heeft het goed opgepakt, maar voor mij is D66 nog steeds de partij zonder ideologie, zonder grondprogramma, zwaaiend en zwabberend. 

Ten slotte PvdA/Groen Links, de partij die mijn stem krijgt. Ik was geen voorstander van het halen van oude mannen en Timmermans bleek in veel opzichten de verkeerde keuze om een frisse campagne te voeren. Marjolein Moorman, de grote belofte uit Amsterdam, werd ook gefnuikt door Rutte’s moord op het kabinet. Twee jaar later had zij mooi een nieuwe combi kunnen aanvoeren, nu was het te vroeg. Timmermans werd natuurlijk dag na dag aangevallen (en vaak op de persoon) door de Telegraaf en zijn roedel onderwerploze (en kompasloze) columnisten. 

Ik stem PvdA omdat de sociaal democratie een solide ideologie is, een fundament op basis waarvan je concrete besluiten kunt nemen. Timmermans is daarvan een goede vertegenwoordiger maar dat is niet eens zo belangrijk. Je weet dat de fractie ergens voor staat, ongeacht de leider in de kamer (want van Timmermans vaardigheden als potentieel fractieleider ben ik niet onmiddellijk overtuigd).

Ik vrees dat we na woensdag met een grote uiterst rechtse combinatie zitten – de trend in andere landen volgend. Wilt u dat voorkomen dan heeft u weinig keuze: alleen D66 en PvdA/GL kunnen een alternatief bieden – hoe sympathiek misschien een stem voor SP, Volt of PVDD ook mag zijn.

Kortom: stem woensdag PvdA/Groen Links. Ik stem op Jesse Klaver. Ik heb hem gemist deze campagne.

Nikki Haley is steeds populairder bij Republikeinse grootgeldschieters, meldt de Financial Times. Ik ben niet verbaasd. Wel bezorgd. Ze maakt een goede kans en kan gemakkelijk winnen van Biden.

Mijn zorg is en blijft dat Trump dit voorjaar buitenspel raakt en Biden moet aantreden tegen iemand die wel bij haar verstand is. Zijn uitspraken de afgelopen weken laten zien dat hij behoorlijk van het padje is en openlijk taal uitslaat die bij de verkiezingen van 1932 in Duitsland heel gewoon was. En dat is nog los van zijn processen. Alles bij elkaar heeft de psycho zo’n dikke veertig procent steun van Republikeinse kiezers. Dat is niet geweldig, als je het goed beschouwt. Maar voldoende zolang er nog meer dan een kandidaat tegen hem in de Republikeinse voorverkiezingen rondloopt.

Mijn zorg is dan ook niet Trump maar de Republikeinse Partij. Die is inmiddels met huid en haar opgevroten door Trump lakeien. De Speaker van het Huis is een verkiezingsontkenner en christelijk nationalist die zijn manier van leven wil opdringen aan heel Amerika. Veel Republikeinse congresleden zijn verkiezingsontkenners en/of opportunisten die geen boodschap hebben aan democratie. In Ohio, waar vorige week een grote meerderheid van de kiezers voor het recht om zelf te beslissen over abortus in de grondwet wilde, proberen de Republikeinen alles om de implementatie ervan te dwarsbomen.

Het zou me niet verbazen als Haley uitbreekt. Ze is niet zo maf als Trump maar wel gezellig meebewegend met zijn anti-democratische partij. En ja, alles is beter dan Trump, maar nog beter is het om niet een Republikein in het Witte Huis te hebben.

Want ga maar na: als Haley zou winnen dan winnen de Republikeinen zeker de Senaat en hoogstwaarschijnlijk ook het Huis. Aangezien het Supreme Court al hebben (gestolen, maar dat doet er niet toe) kunnen we dan de implementatie van de extreem rechtse agenda zien. 

En alles is beter dan dat, inclusief een reprise van de rollator man. Hopelijk komt er nog een Democraat op die tegen Haley in het strijdperk kan treden, maar ik vrees dat Democaten als lemmingen op de afgrond afrennen – nou ja, struikelen, achter hun rollator man. 

Hoe radicaal rechts is de nieuwe Speaker van het Huis van Afgevaardigden? Net zo rechts als de meest extreme types in Europa. Speaker Johnson, zo meldt The New Republic, haastte zich naar Parijs – de dreiging van een sluiting van de overheid op 17 november latend voor wat hij was.

In Parijs bezocht hij een bijeenkomst van het World Wide Freedom Initiative, een soort jamboree van de meest onfrisse types die er vandaag de dag in de politiek rondlopen. Denk de zoon van Orban, die natuurlijk, in goed autoritaire traditie, werkt voor zijn pappa. Denk de campagne managers van Trump, druk bezig zich voor te bereiden op het uitmesten van de Washingtonse stal. Denk Kristi Noem van South Carolina, sucker up to Trump en vice-president kandidaat voor de psycho.

Verder aanwezig: natuurlijk, de man die Groot Brittannië kapot maakte, Nigel Farage; Eric Zemmour, de radicale praat verkopende zeer tijdelijke front runner bij de meest recente Frans verkiezingen; Devin Nunes, oud afgevaardigde met een reputatie voor de dolste samenzweringen. Maar ook, let op, Hollands trots:

SIETA VAN KEIMPEMA, SECRETARY OF THE BOARD AND SPOKESPERSON OF FARMERS DEFENCE FORCE (FDF) AND PRESIDENT OF THE DUTCH DAIRYMEN BOARD (DDB)

Marine LePen zag net op tijd dat ze in dit gezelschap moeilijk afstand zou kunnen nemen van de meest extreme kanten van haar partij, net nu ze die zo netjes heeft opgeborgen tot na 2027. Nee, de uilenvanger van Forum was niet uitgenodigd. 

Ik heb weinig zin om me veel met de Nederlandse verkiezingen bezig te houden maar even dit. We kiezen geen minister president. Die optie werd ooit door vernieuwers voorgesteld maar altijd afgewezen door de zittende machten. Er is ook geen partij die dit nog in zijn programma heeft (zelfs Omtzigt niet met zijn staatsrechtelijke vernieuwingen).

Het is daarom in toenemende mate irritant en absurd dat de lijsttrekkers bij parlementaire verkiezingen zichzelf als premier in de dop presenteren (Timmermans en Yesilgoz) of door de media in de positie gedwongen worden, in het geval van Omtzigt. Door de voorspelde val in zetels van de boerin, zijn zij en haar Mona al niet meer relevant (wordt nog leuk hoe ze daar straks mee omgaan).

Kort en goed: Omtzigt heeft groot gelijk dat hij zich dat niet laat opdringen. Eerst maar eens een parlement kiezen en dan zien we wel verder. Ik zal niet op hem stemmen maar bewonder zijn gezond verstand (en zelfkennis) om zichzelf uit deze strijd te halen. Er is een heel arsenaal van oud-CDA staatsmannen die straks uit de hoge hoed getoverd kunnen worden, nadat Johan Remkes (wie anders ?) de informatieronde heeft voltooid. En als ze met de PVV gaan regeren (of die als minderheid meenemen) dan staat er iemand in Limburg in de coulissen. Nee, niet Camieleke, maar Maxime Verhagen! U bent gewaarschuwd. 

Joe Manchin, de 76-jarige kolenondernemer die ook senator is voor de Democraten, voor West Virginia, een van de meest achtergebleven staten van het land, zal in 2024 niet kandidaat zijn voor herverkiezing. De Democraten reageren met treurnis op het nieuws, niet omdat ze Manchin zullen missen, maar omdat zijn zeteld vrijwel zeker naar een Republikein gaat.

Manchin heeft er mooie holle woorden over, maar de kans dat hij zou verliezen werd steeds groter. Hij wordt uitgedaagd door de huidige gouverneur van deze staat, Jim Justice, een kolen- en landbouwmagnaat, die na een leven als Democraat ontdekte dat de Republikeinen meer toekomst boden in de politiek van dog whistle en populisme. In West Viriginia zijn ze dol op Trump. Niet zo gek dat de oude man Manchin met welverdiend pensioen zou gaan.

Het ongeluk wil dat de Wall Street Journal en een clubje never-Trumpers Machin het hoofd op hol gebracht hebben. Ze zien hem wil zitten als derde partij kandidaat zowel om Trump en de anti-democratische Republikeinse Partij af te stoppen, als Biden en de vermeend extreem progressieven te blokkeren. De conservatieven van de Wall Street Journal, anti-overheid, anti-belasting en als het erop aankomt, gewoon op Trump stemmend, hebben er vaker een handje van om alternatieven op te gooien. Vorige week kwamen ze, uit het totale niets, met minister van Defensie Lloyd Austin op de proppen.

Het is allemaal Spielerei. Er komt geen derde partij kandidaat, afgezien van Liz Cheney (als Trump de nominatie zou krijgen) die het de Republikeinen nog knap lastig kan maken. Maar niet Manchin. Een oude lul om tegen twee oude lullen kandidaat te zijn? Geen kans. Manchin heeft het wat hoog in de bol gekregen nadat hij als beslissende senator, met de kleine meerderheid van de Democraten, ineens een hoofdrol kon spelen als onderhandelaar over Biden Build Back Better. Hij speelde die rol met genoegen, de fossiele industrie die hem financiert, van harte steunend.

Ondertussen wordt het steeds duidelijker, althans voor ondergetekende, die al langer heeft geschreven over Trumps ondergang, dat de psychopaat uit Florida steeds kwetsbaarder wordt. De man is 76 en al bibbert hij minder dan Biden, het is te merken. Zijn standaard verhalen bij politieke bijeenkomsten lopen steeds vaker uit op het wild berijden van stokpaardjes. Hij misdroeg zich voor de rechter in New York. Nou ja, zult zeggen, dat is allemaal standaard procedure voor de man, maar ik zie het als een teken van zwakte. De ironie is dat zijn sterke positie in de peilingen hem steeds onvoorzichtiger en roeptoerteriger maakt.

Neem zijn verhaal eind vorige week, dat hij een lijst van mensen heeft klaarliggen waarop hij straks wraak gaat nemen. Niet per se politieke tegenstanders, hoewel de Biden crime family natuurlijk flink aangepakt gaat worden, maar vooral mensen die zijn kwetbare ego geschaad hebben door uit de school te klappen over zijn excessen als president. John Kelly, bijvoorbeeld, Trumps tweede chef staf, die verteld heeft hoe Trump te werk gaat. Generaal Milley bijvoorbeeld die uitgebreid geschreven heeft over de gevaren van Trump in de laatste maanden van zijn presidentschap op buitenlands terrein. Hij kon zomaar een oorlog beginnen of het leger inzetten tijdens de Black Lives Matter betogingen.

In zijn verhaal werd ook duidelijk dat Trump dit keer meteen al bij zijn inauguratie de noodtoestand zal afkondigen en het leger zal inzetten om wat er ook maar een onrust zou zijn de kop in te drukken. Of misschien laat hij het leger opdraven op de Mall om dit keer wel meer toeschouwers van zijn rede te hebben dan Obama in 2008. Alle gekheid op een stokje, wat Trump in zijn wraakzuchtige verhaal liet weten is dat hier een kleine Hitler staat, met de persoonlijke eigenschappen van een gefrustreerde egomaniak. Hillary Clinton is misschien niet de juiste persoon om te verwijzen naar het democratisch aan de macht komen van Hitler – maar ach, waarom niet eigenlijk? Geen Republikein doet het – maar ze had wel gelijk.

Dat het Huis nu wordt geleid door een Trumpist, dat wil zeggen een verkiezingsontkenner en putsch loopjongen, met onfrisse ideeën over hoe de christelijke nationalisten het land hun wil op moeten leggen, leidt ietwat af. Feit is dat de Republikeinse Partij, de partij van Abraham Lincoln, is een partij, de democratische normen en waarden heeft verlaten. Het is een partij die gerund wordt door een gevaarlijke opportunist, een putschist die zijn straf ontliep, geholpen door elite types die dachten dat ze hem wel konden controleren. Die elite begint in paniek te raken, niet enkel omdat ze door een wraakzuchtige Trump vervolgd zullen gaan worden, maar ook omdat een zwak en isolationistisch Amerika niet goed is voor business. 

Ik blijf volhouden dat Trump in november niet de Republikeinse kandidaat zal zijn (en dat het me niets zou verbazen als Biden niet de Democratische kandidaat is). De opgetaste ballast van al die processen, de getuigen en medeplichtigen die inmiddels schuld hebben verklaard, Trumps toenemende idioterie: de peilingen zullen gaan schuiven. Nikki Haley, de enige andere Republikein die nog serieus genomen kan worden, spint er garen bij. Maar ik blijf het moeilijk vinden haar als Republikeinse genomineerde te zien. Stephen Miller, de white supremacy loopjongen van Trump, zou er natuurlijk een rolberoerte van krijgen. Een indiaas-Amerikaanse vrouw? De great replacement nonsens zal niet van de lucht zijn.

Senator Rice zal, nu hij zijn vriendin aan den volke heeft getoond, al snel van het toneel verdwijnen, om bij ieder ander dan Haley vice-president kandidaat te zijn (ze komen uit dezelfde staat, dat mag niet). En Chris Christie, de enige van het stel die in potentie de kwaliteiten heeft die een president nodig heeft, gaat ook afhaken. Zijn belangrijkste doel had moeten zijn om alle andere op te hangen aan hun lafheid tegenover Trump en de staatsgreep van 6 januari. Daarin heeft hij gefaald. Nu moet hij gewoon de senaatszeteld in New Jersey van de corrupte Democraat Mendenez zien op te pikken.

Wie dan wel? Nu Greg Youngkin als dark horse is afgevoerd na de zeperd in zijn Virginia (hij is net als Joe Manchin in zijn eigen fantastischeid gaan geloven), moeten we kijken bij andere gouverneurs die snel in de bres kunnen springen als Trump instort. Ik blijf bij Brian Kemp van Viriginia, al zou ik liever Chris Sununu van New Hampshire zien. Ook Mike DeVine van Ohio is een optie. Bij de Democraten hoop en verwacht ik dat Gavin Newson klaarstaat.

Het verhaal dat u hoort dat het niet meer mogelijk is voor een Democraat om in te stappen, is onzin. Inderdaad komen de deadlines voor New Hampshire en andere staten in de buurt (in december) maar het is altijd mogelijk om via een write in campagne te scoren als Biden zich alsnog zou terugtrekken of als Amerika inderdaad goddelijke bescherming geniet en hij door een bliksemstraal van Zeus getroffen zou worden. 

Als het voor oude Joe nog niet duidelijk was, dan laten de uitslagen van de tussentijdse verkiezingen van afgelopen dinsdag het wel zien: de Democraten zijn sterker dan de president. In Virginia behielden ze de senaat en wonnen het huis, een blauw oog bezorgend aan Greg Youngkin die graag had laten zien dat hij een Republikeinse campagne kan voeren die niet Trumpistisch is. Gisteren schreef ik nog over hem als mogelijke dark horse, dat ziet er nu een stuk minder goed uit voor de gouverneur, die in 2025 als zodanig moet vertrekken (Viriginia kiest niet alleen in tussenliggende jaren, maar heeft een één termijn beperking voor de gouverneur). Youngkins niet zo absurde plan om met een vijftienweken grens voor abortus een soort van middenweg te vinden, sloeg onvoldoende aan om de Republikeinen te redden.

In Kentucky daarentegen won juist een Democraat herverkiezing als gouverneur. Andy Beshear won in een zwaar Republikeinse staat – Mitch McConnell, de vermeende meesterplotter die het plot verloor, is er senator, net als Rand Paul, een licht geschifte libertarian. Als de Democraten nog een dark horse nodig hebben (of een andere vicepresidentskandidaat) dan heeft Beshear zijn kandidatuur gesteld. Hij gebruikte de Supreme Court beslissing over abortus, Dobbs, die het aan de staten teruggaf die vervolgens het recht op beslissen afnamen, met succes.

In Ohio, waar de Republikeinen afgelopen zomer nog vergeefs probeerden de grens van een referendum te verhogen tot zestig procent,  stemde 57 procent van de kiezers voor een referendum om het recht om zelf te beslissen over abortus in de grondwet van de staat vast te leggen. Het laat zien dat abortus nog steeds een hot topic is. Of het voldoende is om Biden te herverkiezen is een open vraag – ik zou het er niet op aan laten komen.

Abortus zal een albatros om de nek van de Republikeinen blijken. Dat wordt nog versterkt door de bijbelzwaaiende troglodite die nu Speaker is geworden. Laat hem maar babbelen over zijn afkeer van gays en alles wat niet in zijn fundamentalistische wereldje past. Die paar swing seats waar Republikeinen krap wonnen in 2022 zijn kwetsbaar in 2024. 

De nederlaag voor de Republikeinen in Virginia en een paar verkiezingen voor schoolboards waar de opkomst ineens toenam, laten zien dat het onderwerp dat Ron DeSantis, de falende autoritaire onderstudie van Trump, namelijk het verbieden van allerlei zaken in het onderwijs en banvloeken over boeken, minder populair zijn dan de culture warriors van de Republikeinen zouden wensen. Het is overigens fijn om te zien dat DeSantis in zijn eigen staat door het ijs zakt. De politici daar die hem na zijn overwinning in 2022 al bijna in het Witte Huis zagen, zijn naar Trump overgestapt. Ze zullen ook daar teleurgesteld raken, maar het betekent dat DeSantis zijn ijzeren greep op het congres van Florida voorgoed kwijt is. 

De Biden crowd was er als de kippen bij om te betogen dat dit bewijst dat de oude man prima kan winnen in 2024, never mind de opiniepeilingen. Ik ben daar niet zo zeker van, zeker niet als Niki Haley of een nieuwe dark horse Trump uit het zadel wipt.