Blijkbaar was John Bolton, een van de architecten en nog steeds een verdediger van de desastreuze oorlog in Irak, vorige week op bezoek in het Witte Huis.

Speculatie is dat hij Herbert McMasters, de huidige veiligheidsadviseur, zou gaan vervangen.

Hoewel veiligheidsadviseurs alleen, u raadt het, een adviserende rol hebben, zou dat een aanzienlijke verharding en dumbing down betekenen van het advies dat Trump krijgt.

Niet dat hij daarnaar luistert, maar met Pompeo zit de anti-Iranafdeling achter het stuur. Een volgende oorlog ligt in het verschiet.

De zielepoot in het Witte Huis heeft een reden bedacht waarom de Republikeinse kandidaat in Pennsylvania heeft verloren: Conor Lamb, de Democraat, vertegenwoordigde een Trump agenda. De Republikein, wiens naam voorgoed verloren zal zijn in de geschiedenisboeken, was een waardeloze kandidaat. Het weer was slecht/goed.

Enfin, doe maar wat. Alles behalve de echte reden: anti-Trump sentiment zorgde voor een mooie turnout van anti-Trump kiezers. De maniakale nonsens die Trump zaterdag anderhalf uur lang uitsloeg op wat doorging voor een campagne bijeenkomst maar meer weghad van een zelfhelp therapeutische sessie voor de psycho, gaf waarschijnlijk de doorslag.

Misschien weerhoudt het de Democraten ervan om naar links overboord te gaan.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Rex Tillerson, bungelde al maanden. President Trump heeft nu eindelijk het koord doorgesneden en hem ontslagen. Tillerson werd vorige week tijdens een bezoek aan Afrika gebeld door Trump dat hij met de Noordkoreaanse president Kim Jong-un aan tafel gaat zitten. De minister had al lang onderhandelingen bepleit, tot schijnbare ergernis van Trump, maar werd bij dit besluit niet geraadpleegd. Trump had al besloten.

Nu er diplomatiek wat moet gebeuren was het onvermijdelijk dat een minister die het vertrouwen van zijn baas ontbeerde en binnen zijn eigen departement te boek stond als ineffectief en erger. Meer dan honderd carrière diplomaten verlieten de dienst, een groot aantal belangrijke posities is niet ingevuld. Dat geldt bijvoorbeeld voor de ambassadeur naar Zuid-Korea, een post waarvoor de kandidaat, een academicus die waarschuwde voor militaire actie, op het laatste moment werd gedumpt. Er is weinig deskundigheid over Noord-Korea in het State Department.

Het ontslag van Tillerson stond al maanden in de sterren. Dit najaar noemde de minister zijn baas een f**cking moron, een godvergeten idioot – een van Tillersons meer correcte observaties – waarna Trump hem uitdaagde tot een IQ test. Na Trumps vergoelijking van antisemitische demonstranten in Charlottesville weigerde Tillerson de president te verdedigen. De minister nam echter niet vrijwillig ontslag en Trump leek moeite te hebben zichzelf op te werken tot een ‘you’re fired’ positie. Ondertussen had iedereen die met Tillerson te maken had zich af te vragen waarom de president iemand stuurde in wie hij geen vertrouwen had.

Tillersons opvolger, Mike Pompeo, heeft in elk geval als directeur van de CIA kennis van wat de Amerikaanse inlichtingendiensten weten van Kim en zijn land. Pompeo heeft tot nu toe ook een redelijke relatie onderhouden met Donald Trump. Of hij daarmee het gezag heeft opgebouwd om de president in toom te houden in een diplomatiek steekspel waarin Trump niet vertrouwd kan worden, staat te bezien. Pompeo is meer een havik dan Tillerson, maar in deze regering maakt dat niet veel uit. Als directeur van de CIA wordt Pompeo opgevolgd door zijn onderdirecteur, Gina Haspel, de eerste vrouw op deze positie. Voor Pompeo’s opvolging werd eerst de nogal extreme senator Tom Cotton van Arkansas genoemd.

Omdat we weten dat Trumps veiligheidsadviseur Herbert McMaster ook op de wip zit, althans recentelijk door Trump onder vuur werd genomen, wordt het interessant de verhouding tussen beide heren te observeren. Aan het herstel van enig vertrouwen van de diplomatieke dienst zal Pompeo een dagtaak hebben en hij heeft ook meer op zijn bordje dan alleen Noord-Korea. Zitten McMasters en Pompeo op één lijn en kan Pompeo zijn goede relatie met Trump overeind houden nu hij niet dagelijks de ‘intelligence briefing’ doet?

Tillerson was geen havik, Pompeo is dat wel. Pompeo heeft zich herhaaldelijk uitgesproken voor hardere actie tegen Noord-Korea en Iran. Maar aangezien Tillerson nauwelijks relevant was voor het Amerikaanse beleid, mag je concluderen dat zijn vertrek weinig verandert. De harde lijn van Trump domineerde al en wordt nu versterkt door een minister die ook bereid is die lijn uit te voeren. Het enige punt waarop Pompeo en Trump echt van mening verschillen is de Russische betrokkenheid bij de verkiezingen van 2016. Trump gelooft nog steeds dat het weinig voorstelde en viel daarmee zijn inlichtingendiensten af die het wel als serieus probleem hadden benoemd. Maar als Pompeo met dagelijkse bezoeken Trump daarvan niet heeft kunnen overtuigen dan zal dat nu ook niet meer gebeuren.

De conclusie moet zijn dat Trump zijn diplomatieke team wel moet optuigen nu er serieus gepraat gaat worden. In plaats van te werken met een onzichtbare en machteloze minister van Buitenlandse Zaken kan hij nu beschikken over iemand met meer gezag en misschien ook meer vaardigheid in het strelen van Trumps ego.

Zoals u weet heb ik altijd al gevonden dat Hillary Clinton een ramp voor de Democratische Partij en voor Amerika zou worden, en dat de Clintons (het Clinton complex) een gigantische gemiste kans zijn geweest.

Hillary blijft bevestigen dat ze politiek gezien een idioot is. Lees hier het verhaal in de Washington Post over haar diepe analyse van de armere Amerikanen in de rode staten en u begrijpt waarom ze heeft verloren – en waarom dat misschien wel een goede zaak was.

Zo’n bank zou ik niet willen hebben. Veroorzaken ze een hoop commotie, verzinnen ze allerlei redenen om hun bankier een extra zakcentje toe te stoppen, trotseren ze een storm die ze hadden moeten zien aankomen, en dan komen ze een week later met het bericht dat ze het zakkenvulsel terugdraaien.

Soms is het terugdraaien van een fout besluit nog dommer dan de fout zelf.

Geheel volgens verwachting is de grote held, de man die de school in gerend zou zijn om de moordernaar te stoppen, keurig op zijn rug gaan liggen met pootjes omhoog nadat de NRA hem de les had gelezen.

Trump is niet alleen een idioot, hij is ook een lafaard. Er is geen politiek draagvlak, zegt de man die zijn eigen draagvlak maakte in 2016.

En dus zal er in Washington, zoals altijd, niets gebeuren. Je kunt alleen maar hopen dat ze op staatsniveau wat meer lef hebben of dat moord- en wapenkandidaten in november worden afgestraft. Schrale hoop.

Morgen, 11 maart lezing in Amsterdamse boekhandel, om 15 h.

Buitenveldertselaan 170.

Nadat Florida twee weken geleden nog weigerde AR-15’s aan banden te leggen, heeft de door Republikeinen gedomineerde staat nu toch een leeftijdsverhoging en een wachttijd aangekondigd.

Way to go, maar daar mag het niet bij blijven.

Gouverneur Scott, een dierbare vriend van de NRA, heeft de zaak niet van een veto voorzien. Geen heldhaftigheid hier, hij deed het omdat hij in november tot senator voor Florida gekozen wil worden. Een veto had die poging in het huidige klimaat direct de nek omgedraaid, nu kan hij als anti-overheidsgouverneur gedurende acht jaar ineens goede sier maar met verstandig beleid.

Maar goed, je moet je successen nemen waar ze komen. Florida’s voorbeeld mag breed gevolgd worden.

Van een krant die Leon de Winter als columnist heeft, moet je niet veel verwachten.

Maar ik was toch verrast met de kop dat de aangekondigde ontmoeting tussen Kim en Trump werd verkocht als ‘Capitulatie Kim succes van Trump’. Marcel Vink kondigt aan dat Kim zijn nucleaire programma zal opgeven.

Iemand wakker bij de wakkere krant?

President Trumps besluit om de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un te ontmoeten was, zo lijkt het, een intuïtieve beslissing van Amerikaanse kant. De veiligheidsadviseur van de Zuid-Koreaanse president was in Washington om de uitnodiging daartoe van Kim over te brengen. Trump nodigde de man uit naar het Oval Office en ging akkoord. Onthullend in dit verband is dat Trump blijkbaar niemand raadpleegde, maar dat de Zuid-Koreaan toch even terug moest koppelen naar zijn president in Seoul. Trumps adviseurs in het Witte Huis hadden het nakijken.

Op het eerste gezicht, en ook op het tweede, is deze beslissing van president Trump tamelijk roekeloos, mogelijk gevaarlijk. Misschien denkt hij een live televisie programma te gaan maken waarin hij zijn onderhandelingsvaardigheden kan botvieren, maar dat kon nog wel eens tegenvallen. Voor Trump dan. Ik schat Kim als provocateur en straatvechter hoger in dan de Amerikaanse president.

Twee aspecten aan Trumps besluit springen eruit. Geen van beide stemmen tot optimisme. Om te beginnen erkent het Kim als een wereldleider op het niveau van de Verenigde Staten. Een topontmoeting tussen de machtigste man ter wereld en een sluwe uitdager. Dat is precies wat Kim wilde. Voor de rest van de wereld zit Amerika om de tafel met een tweederangs dictator. Het oogt niet lekker, het is niet lekker.

Een tweede reden voor opperste verbazing is dat de normale diplomatieke (en machtspolitieke) praktijk is dat je een dergelijke top alleen organiseert als er vooraf al een bijna-klaar akkoord ligt. Meestal ga je dan naar zo’n top om details te regelen en hoeft er niets meer geregeld te worden omdat het vooraf al in kannen en kruiken was. Zo ging het bij de SALT-besprekingen en andere strategische onderhandelingen. Soms, zoals bij milieuonderhandelingen met een veelheid aan partners kan een president de doorslag geven, zoals Barack Obama soms deed, maar meestal slagen of falen onderhandelingen in een veel eerder stadium. In Europees verband hebben we het dan over sherpa’s die hun werk doen.

Veiligheidsadviseurs willen natuurlijk problemen voorkomen. Je wilt immers niet het risico lopen dat de president de hele tent weggeeft, zoals Ronald Reagan in 1987 in Reykjavick dreigde te doen, of dat hij afgetroefd wordt in directe gesprekken. Het kan nooit een open onderhandeling zijn, daarin bepaalt Kim immers de agenda en daarmee het resultaat.

Dit soort overwegingen waren de reden dat Henry Kissinger moest buffelen om voor de topontmoetingen met Mao (nou ja, Zhou Enlai) en Leonid Brezhnev een bijna kant en klaar verdrag op tafel te hebben. Je wilt niet een bijeenkomst hebben die mislukt want dan kunnen de spanningen ineens oncontroleerbaar oplopen. Beter geen ontmoeting dan een mislukte ontmoeting.

Stel dat Donald Trump wordt afgetroefd, of moet bekend wordt dat hij maar net door zijn resterende staf werd teruggefloten toen hij het tafelzilver dreigde te verkwanselen. Juist bij iemand als Trump zou dat tot een reactie kunnen leiden die erop neerkomt dat hij zich wil doen gelden om te laten zien dat hij er wél toe doet. Het is levensgevaarlijk. Bij zo’n ontmoeting moet je je altijd afvragen hoe het eruit zal zien als hij mislukt.

President Nixon zou nooit naar een topontmoeting gegaan zijn met zoveel open einden dat een mislukking überhaupt mogelijk was. Daarom stuur je je beste onderhandelaars vooruit. Op de achtergrond kan een president dan mee onderhandelen zonder zelf in de vuurlijn te komen. En Richard Nixon was een veel betere onderhandelaar, een veel betere pokeraar dan Donald Trump. Bovendien wist Nixon waar hij het over had. Het is geen grote stap om ervan uit te gaan dat Kim stukken beter op de hoogte is van de onderwerpen die ertoe doen dan de Amerikaanse president.

Wat we kunnen vermoeden is dat nu koortsachtige onderhandelingen gaan plaatsvinden, al is niet duidelijk door wie. Volgens de geruchtenmolen zou Trumps veiligheidsadviseur McMasters al bijna weg zijn, en Amerika heeft nog steeds geen ambassadeur in Zuid-Korea. Of minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson nog in de overlegstructuren functioneert is een open vraag.

Vandaag zijn dus de onderhandelingen begonnen die al maanden hadden moeten plaatshebben en die al voor een topontmoeting afgesloten hadden moeten zijn. Vooralsnog heeft iedereen er belang bij om dat proces op de rails te houden. Vooral Kim Jong-un die zo weer een paar maanden uitstel heeft bereikt waarin hij het aanzien en de positie van de Amerikaanse president verder kan testen en mogelijk ondermijnen. Hij lijkt on a roll. Kim gebruikte op sluwe manier de Olympische Spelen en speelt nu slim in op Trumps wens om als onderhandelaar een succes te boeken.

Wie erop wil gokken doet er echter beter aan te verwachten dat deze topontmoeting niet doorgaat. Dat beide partijen, of in elk geval Trump of iemand in zijn omgeving, in april vaststelt dat er te weinig kans is op succes, dat Kim te weinig openstaat voor compromissen. Dit laatste zal de Amerikaanse kant zijn, waarop Kim zal antwoorden dat de Verenigde Staten te agressief en dominant zijn om mee te kunnen praten. Vredelievende Kim kon daar ook niets aan veranderen. Het lijkt een win-win situatie voor de Noord-Koreanen.

Het is vooralsnog moeilijk te zien hoe dit verhaal een mooi einde kan krijgen. Ik houd het erop dat Kim hier in eerste instantie in het voordeel is. Hij is goed in traineren. En die top? Ik zou er niet op rekenen. Maar ondertussen zijn we al weer drie maanden verder.