Toen ik een paar maanden geleden al op Radio 1 stelde dat we de eerste tekenen van een dictator zagen in de VS kreeg ik kritiek. Nu weet ik dat ik te optimistisch was.

Militairen op straat in Los Angeles en Washington DC, zonder enige goede reden. Misbruik van wetgeving die melding maakt van ‘noodtoestanden’ door voor alles wat hij doet een noodtoestand uit te roepen. Een eigen leger van ICE, Stephen Millers uitvoerders, dat zijn gang kan gaan in onwettelijk en immoreel optreden. Het negeren van gerechtelijke orders. Het opsluiten van onschuldige mensen en, erger, het naar de Goelag van zijn collega dictator in El Salvador sturen, ondanks bewijs van ‘foutje’.

De man die op 21 januari 1600 veroordeelde bendeleden van zijn opstand op 6 januari 2021 gratie gaf, gebruikt nu een car jacking van een tiener van Musk’s Silicon Valley troepen, verdwaald in een grote stad waar hij weg weet, om de macht in de stad over te nemen. Expliciet is de dreiging daar dat Trump het ook elders in het land gaat doen.

Chantage van advocaten bedrijven, wraakzuchtig ontslag van iedereen die niet in de pas loopt van Trumps leugens en narcistische verlangens, of wie door zijn muse Lauro Looner van verraad wordt beschuldigd. De man met een minister van Defensie die vrouwen het kiesrecht wil ontnemen, alsof hij niets beters te doen heeft.

Een president die deskundigen die hem onwelgevallig nieuws brengen, wil ontslaan of daadwerkelijk ontslaat. De baas van de FED, het hoofd van het bureau van Labor Statistics. Binnenkort kunnen we geen enkel cijfer van deze overheid meer vertrouwen, zoals geen woord uit Trumps mond betrouwbaar is.

Bezoekers van het bastion van democratie schonen hun telefoon op, durven niet meer vrijuit te spreken of te schrijven. Sommigen van hen mogen het land al niet meer in wegens onwelgevallige opinies. 

Een president die de trots van Washington, haar musea, wil opschonen naar zijn idee van hoe de Amerikaanse geschiedenis moet worden geportretteerd. Wie had het nog over linkse woke? Woorden zijn verboden, niet alleen DEI maar ook klimaat en milieu. Boeken zijn uit bibliotheken verwijderd. Docenten ontslagen omdat ze vrouw zijn of benoem door iemand die Trump niet aanstaat – Biden bijvoorbeeld. Het Kennedy Center dat door Trump wordt hervormd in een radicaal rechts woke beeld.

For God’s sake. Een kooigevecht op het grasveld van het Witte Huis om de 250ste verjaardag van de VS te vuren. Come to think of it, misschien is dat wel het beste beeld om de VS anno 2026 te portretteren.

Een minister van Gezondheid die de gezondheidszorg afbreekt. Een minister van Onderwijs die het departement (ingesteld door het Congres) afschaft. Een minister van Defensie die links en rechts mensen ontslaat omdat ze zwart, vrouw of anderszins onder Biden hun promotie hebben gemaakt. Een directeur van de CIA die haar feiten aanpast aan wat Trump wil horen en om de aandacht af te leiden van Epstein een onzinnige rechtszaak tegen president Obama aankaart.

Een minister van Justitie die optreedt als Trumps persoonlijke jurist en zelfs in die hoedanigheid blundert – zoals met de Epstein files.

Een Republikeins Congres dat het allemaal laat gebeuren, zichzelf buitenspel zet. Een Supreme Court dat doet wat de dictator wil, nadat het hem vorig jaar al een vrijbrief had gegeven.

Een president die landen afperst om de handelstromen niet af te kappen, die bedrijven afperst om een deel van hun omzet af te staan, die universiteiten chanteert, de academische vrijheid ondermijnt. Die en passant het antisemitisme in de VS eindeloos vergroot door het voor zijn eigen doeleinden te gebruiken.

Een zelfingenomen nitwit die zich door Poetin en Nethanyahu laat misbruiken. Die zich door China laat ringeloren – zie het nieuwe uitstel van tarieven. Die, let op, straks Taiwan zal laten vallen als een baksteen, zoals hij dat ook met Oekraïne doet.

Ik was te zuinig met mijn woorden dit voorjaar. Amerika is een politiestaat geworden. Allerlei eerste stapjes worden getolereerd, allerlei tweede stappen consolideren. Het wordt een gedenkwaardige viering van het 250 jarig bestaan van Amerika. Alles wat de Founding Fathers trots stemde, kapot en vernietigd.

Nederlands grootste probleem

Het is maar dat u het weet, mogelijk ontgaan op een strand ergens in hittegolfland, maar de verkiezingen in Nederland gaan over – drumroll -: islamisering. Ons land, dat van de judeo christelijke erfenis, wordt overgenomen door moslims. Jazeker, die 850.000 Nederlanders, vijf procent van de bevolking, die zich moslim noemt (waarvan de helft nooit in een moskee komt), bedreigt ons allen. Onze nederlandse cultuur, die van Yelsulgoz en de SGP.

Dat de superhaatzaaier, nu ook mislukt regeerder, aan die bel trekt, dat verbaast natuurlijk niet. Het misselijk makende affiche van zijn privéclub liegt er niet om.

Als publieke dienstverlening volg ik voor u de columnisten van de foute krant van Nederland, de Telegraaf. Nou ja, ik probeer Leon de Winter te vermijden. Je kunt ook teveel fout uitgestort krijgen. Maar die anderen: als ze het niet over Timmermans hebben en diens eindeloze onbetrouwbaarheid en zakkenvullerij, dan gaat het, juist ja, over de islamisering van Nederland.

Nieuw in deze campagne, in elk geval deze zomer, is dat de nationale televisie is overgenomen door de foute krant. Goedenmorgen, goedenmiddag en goedenavond, er is geen ontkomen aan of foute krant medewerkers babbelen over de islamisering. Zelfs de zelfverklaarde Amerika deskundige die vooral Trump fan is, maar nog belangrijker, een mooi verdienmodel ontdekte, doet eraan mee. Ik heb het niet gezien – er zijn grenzen aan mijn publieke dienstverlening – maar de NRC recensent ging ervan over zijn nek.

Als ze niet foute krant onderwerpen aankaarten dan schijnt het te gaan over ene Jan Slagter, een zelfpromotende Hilversumbobo, die overal opduikt, of over Gordon, die mag praten over programma’s die over hem gaan, of over die andere roeptoeter met een verdienmodel, Victor Vlam. Je moet het ze nageven, ze houden er een goed belegde boterham aan over.

Ondertussen wordt er geneuzeld over de publieke omroep, die sinds Telegraaf-omroep WNL werd toegevoegd danig verrechtst is. Goedenmorgen! Voor 8,95 per jaar kunt u ervoor zorgen dat Jan Slagter nog vaker op televisie te zien is. Dat hele rotte bouwwerk van omroepen moest al decennia geleden gesloopt. Ik heb er eerder over geschreven, talloze keren, ook als publieke dienstverlening, maar heb de moed opgegeven dat er iets ten goede verandert. Het is niet allemaal trash. Nieuwsuur is consistent goed. Het lange gesprek met Simon Kuper was mooi. Eh. Meer kan ik niet bedenken.

Maar het is maar dat u het weet: islamisering is het grootste probleem waar Nederland voor staat. Of misschien is ons probleem het eindeloze beuken van slechte lieden die de stranden laten voor wat ze zijn om aan grote tafels ‘aan te schuiven’ en zo hun geld voor de wintersport verdienen.

Observatie NL

Het grote Gaza debat in de Tweede Kamer, even terug van hongersnood-reces, leverde op wat we hadden verwacht. Niets. In plaats van te erkennen dat PvdA’ster Kati Piri met haar motie vorige maand het grootste gelijk van de wereld had, liepen ze allemaal om de hete brij heen. Nederland gidsland.

Oh ja, in het kader van de gevaarlijke islamisering: de SGP weigert een vrouw op de kieslijst te zetten. Ze moeten eens contact zoeken met Pete Hegseth, defensieklungel van Trump. Die zit bij een kerkgenootschap dat de vrouw het kiesrecht wil ontnemen. De man is immers baas van het gezin en hij zal na goed polderoverleg namens allen de stem uitbrengen.

Observatie VS

Ik had eerlijk gezegd niet verwacht dat Epstein zo’n fijn probleem zou worden voor Trump. En zeker niet op de manier waarop: samenzweerders die zich bedrogen voelen door de samenzweerder in chief. JD Vance, Trumps poedel, had vorige week een noodsessie met de hoogste autoriteiten (niets beter te doen daar) om te zien hoe om te gaan met het schandaal. Deze zondag trapte hij in zijn eigen poedelshit door nog eens flink te wrijven in de Epsteinvlek. Hij probeerde het, klassiek maar zooo saai, op het bordje van de Democraten te leggen. Biden had niets gedaan. Nou ja, enkel Ghislaine Maxwell weggestopt, dezelfde die nu gaat worden vrijgelaten door de pussygrabber.

Die grabber gaat nu voor de zoveelste keer door de pomp bij zijn goede vriend Poetin. Twee dagen voor de deadline die Trump zelf had opgesteld voor Ruslands bewegen, kreeg Poetin wat hij wilde: een gezellige ontmoeting. Poetin weet dat elk gesprek dat hij heeft met de grabber voor hem goed uitpakt. Ze hebben een date.

Herinner u 2018, Helsinki, de persconferentie waar Trump meelulde met Poetin. Herinner u de tweede ontmoeting met de Noordkoreaans leider Kim, met de grabber love letters had uitgewisseld, in Vietnam. Trump ziet wat hij wil zien. Poetin kijkt er dwars doorheen.

Gelukkig eindigde Trumps affaire met Kim in tranen en dat is ook maar het beste dat we van de top in Alaska mogen hopen.

Observatie UK/Israël

Ik was vorige week in het Imperial War Museum in Londen. Goede tentoonstellingen over WW I en WW II, vooral voor de vele kinderen die er rondliepen. Weinig nieuws voor een history buff, maar wel bewegende beelden die ik nooit eerder had gezien.

Het museum heeft ook een tentoonstelling over de holocaust – natuurlijk. Ook goed gedaan. Veel foto’s. Het probleem dat ik had was dat ik bij het zien van die uitgemergelde mensen, die stapels lijken, die hekken en de rest steeds maar aan Gaza moest denken.

Hoe is het mogelijk dat een land dat zijn bestaan ontleent en rechtvaardigt aan de vreselijke behandeling die de joden hebben ondergaan, dezelfde methoden hanteert, met dezelfde resultaten, als de zeloten die verantwoordelijk waren voor hun lijden?

Sympathie voor Israël is verdwenen, en ik zou zeggen, voorgoed. De zelfdestructie van het land van hun dromen is al te ver voortgeschreden om nog goed te kunnen komen, denk ik. Ik wil geen grote vooruitziende gaven claimen maar ik schreef hier al tien jaar geleden dat Nethanyahu het ergste is wat Israël ooit is overkomen.

De staat Texas heeft 38 zetels in het Huis van Afgevaardigden. Daarvan zijn er nu 25 in handen van Republikeinen. In opdracht van president Trump probeert het in meerderheid Republikeinse staatscongres de grenzen van deze 38 kiesdistricten zo te her-trekken dat ze in november 2026 bij de tussentijdse verkiezingen vijf zetels extra kunnen opleveren. Texas is niet uniek, ook andere staten delen hun kiesdistricten in op een manier die politiek van pas komt.

Het gaat hier om een historische Amerikaanse praktijk, bijna zo oud als de republiek, gerrymandering genaamd, naar Elbridge Gerry, in 1812 gouverneur van Massachusetts (later ook vicepresident onder James Madison). Het congres van Massachusetts deelde de staat zo in dat zijn Democratisch-Republikeinse Partij er het meest van profiteerde – gouverneur Gerry was tegen, maar tekende de wet. Het leverde een district op dat volgens een cartoonist leek op een salamander die zich door de halve staat heen krulde. Zo gaf Gerry zijn naam aan het creatief indelen van kiesdistricten, zowel voor het Huis van Afgevaardigden in Washington als voor het staatscongres.

The political cartoon that gave birth to the term “Gerrymandering.” Artist: Elkanah Tisdale. Rare Book and Special Collections Division.

Gerrymandering kun je definiëren als het trekken en hertrekken van districtsgrenzen met het doel partijdig voordeel te bereiken. Anders geformuleerd: je probeert het aantal verspilde stemmen – alles meer dan de benodigde meerderheid – van je tegenstander zo hoog mogelijk te maken terwijl je je eigen verspilling zo klein mogelijk houdt.

Ooit was gerrymandering creatief handwerk. Het uitgangspunt is dat ieder kiesdistrict ongeveer evenveel inwoners heeft. En het moet een aaneengesloten gebied zijn – je mag niet een eiland hier aan een eilandje daar koppelen. Binnen die beperkingen mag je echter lijnen trekken naar believen. Je kunt dit op diverse manieren doen. Even uitgaande van de huidige partijen, Republikeinen en Democraten, kun je kiesdistricten samenstellen met minstens zoveel Republikeinse kiezers dat ze bijna altijd een Republikeinse afgevaardigde opleveren omdat Democraten altijd een minderheid zijn. In jargon heet dit cracking. Of je stopt alle Democratische kiezers in één of twee districten die dan altijd een enorme Democratische meerderheid opleveren, terwijl ze omringd zijn door districten met kleine Republikeinse meerderheden, packing. Dat betekent heel veel ‘verspilde’ Democratische stemmen.

Texas is een voorbeeld. Ook zonder de nu voorgestelde herindeling hebben de Republikeinen er al 25 van de 38 zetels, oftewel 65 procent van de zetels, met, in 2024, 58 procent van de stemmen. De doelstelling van de huidige herindelingspoging is met hetzelfde percentage stemmen liefst 30 zetels te halen.

En Texas is zeker niet het ergste voorbeeld. In North Carolina bezetten de Republikeinen 10 van de 14 zetels met slechts 53 procent van de stemmen. Wisconsin heeft 6 Republikeinse afgevaardigden en 2 Democraten, terwijl de Republikeinen er in 2024 51 procent van de stemmen haalden. Ook Democraten weten er weg mee, al zijn ze er minder goed en minder rigoureus in. In Illinois bezetten de Democraten met 53 procent van de stemmen 14 van de 17 zetels. Massachusetts heeft geen Republikeinse zetels. In de zuidelijke staat Mississippi zijn alle zwarte kiezers gegroepeerd in honderd procent zwarte kiesdistricten, waardoor zwarte bewoners minder afgevaardigden hebben dan hun inwonersaantal zou doen vermoeden.

Voor de Democraten is het een probleem dat hun kiezers veelal geconcentreerd wonen, in stedelijke gebieden. Ze kunnen daardoor gemakkelijk opgesloten worden in compacte kiesdistricten, packing. Zo hebben Austin, Houston en Dallas in Texas districten waar goed negentig procent Democratisch stemt. Democratische kiezers op het platteland leggen het in aantallen af tegen Republikeinen en dat levert hen de rest van de zetels op.

Het is, of was, een goede gewoonte om iedere tien jaar de congresdistricten opnieuw in te delen. De Amerikaanse grondwet verplicht om iedere tien jaar de bevolking te tellen in een jaar met een nul. Op basis van die telling krijgen staten er dan Congreszetels bij of ze verliezen er. Je hebt geen andere keuze dan te herindelen en kiesdistricten anders trekken. Zo verloren staten als Californië en Ohio zetels aan Texas en Florida. Maar een herindeling tussendoor, zoals Texas nu door wil voeren, is hoogst ongebruikelijk.

Mag dat zomaar? In de huidige wetgeving is het indelen van kiesdistricten van oudsher overgelaten aan de individuele staten. Vaak staat in de grondwetten van staten dat zo’n indeling compact moet zijn, aaneengesloten en rekening moet houden met belangen van gemeenschappen en met eerdere indelingen. De geschiedenis laat zien dat dit vooral bij woorden is gebleven, van Gerry’s Massachusetts tot Greg Abott’s Texas.

In de naweeën van de segregatie die zwarte kiezers sowieso uitsloot werd in 1965 in de Voting Rights Act vastgelegd dat staten met een lange geschiedenis van kiezersbenadeling hun kiesregels, inclusief de indeling, moesten voorleggen aan het ministerie van Justitie of aan een federaal gerechtshof, een proces dat preclearance heette. In 2013 heeft het Supreme Court dat proces overbodig verklaard omdat ze in haar wijsheid meende dat er van kiezersbenadeling geen sprake meer was. North Carolina, een van die historisch beladen staten, ging meteen in de weer met een herindeling. Over gerrymandering zelf besloot het Supreme Court in 2019 dat dit een politiek onderwerp was waar rechters zich niet konden bemoeien.

De staat Californië laat zien hoe het ook kan. Daar zetelt een een California Citizens Redistricting Commission van veertien leden: vijf geregistreerde Democraten, vijf geregistreerde Republikeinen en vier onafhankelijke kiezers. Politici, politieke assistenten en lobbyisten mogen niet meedoen. Het resultaat is beter dan niets maar stemt niet tevreden. In Californië zijn de Democraten oververtegenwoordigd en roepen de Republikeinen om hervormingen.

De beste straf voor staten als Texas of Wisconsin is geconfronteerd te worden met een wave election, een verkiezing met grote verschuivingen. Dan blijken die Republikeinse districten met kleine meerderheden ineens verrassend kwetsbaar. Dat zagen we in 2018 toen de afkeer van de eerste president Trump een flinke Democratische meerderheid opleverde.

Zoals alles in de Verenigde Staten is de poging om een einde te maken aan gerrymandering een polariserend onderwerp geworden. Een mogelijke oplossing is dat het Congres een wet aanneemt om tussentijdse herindelingen te verbieden. Dat kan het op basis van haar brede grondwettelijke macht om de manner van verkiezingen voor het Huis te reguleren. Maar zolang niet beide partijen daar voordeel in zien, zal de erfenis van gouverneur Gerry nog altijd die van zijn salamanderdistrict zijn.

Trump leek on a roll. Armpje drukken met Europa en ander handelspartners leverde meer op dan verwacht of gehoopt. Minder dan Trump had gevraagd, maar onder druk zetten is deel van zijn modus operandi. Eerder had Trump de NAVO-bondgenoten in de hoek gezet met extra huiswerk en extra uitgaven, waarbij hij onbedoeld hun eenheid versterkte. Zijn begrotingswet die de magere Amerikaanse verzorgingsstaat uitkleedt ten bate van belastingverlagingen voor de rijken kreeg het akkoord van de Republikeinse Partij. Lekker zo die gaat.

En toen kwam Epstein terug om Trump in de kuiten te bijten – of, zo u wilt, in andere lichaamsdelen. Na jarenlang samenzweringsverhalen te hebben aangejaagd en zijn aanhang te hebben opgefokt in hun verdachtmakingen, kon Trump ineens niet aan de verdenking ontsnappen dat hij zelf in de Epstein-archieven opdook. De Wall Street Journal, normaliter een krant die Trump nauwelijks kritisch benaderd, kwam met de onthullingen. Trump reageerde zoal hij altijd doet: hij begon een proces tegen eigenaar Murdoch. Nog los van de relevantie of het echte verhaal, valt vooral op hoe klungelig de Trump-troepen dit hebben aangepakt, minister van Justitie Bondi voorop. Zij komt buitengewoon zwak tevoorschijn uit dit verhaal.

Meer beloven dan je kunt leveren en dan uitkomen op helemaal niets leveren is geen manier om met samenzweerders om te gaan. En dan het dossier sluiten en zeggen dat er niets te zien is, tja, het ongeloof was voorspelbaar. Ook voorspelbaar was Trumps reactie: mond houden, negeren en toen ze dat niet deden, zijn eigen aanhangers verrot schelden. Niemand kan daarover verrast geweest zijn, maar ineens lijken alle verhalen over Trumps chef staf Susie Wiles die alles zo prachtig onder controle zou hebben niet meer dan verhalen. Je mocht daar al aan twijfelen gezien de toegang die malloten als Laura Looner, supersamenzweerder zonder enige officiële rol, tot president Trump hebben. Wiles heeft Trump niet in toom en als hij wild gaat is Trump zijn eigen grootste vijand.

Ook in de met zeloten bemande FBI was verontwaardiging over Bondi’s sluiten van de dossiers. Een onbetamelijke ruzie tussen Trumps tassendragers was het gevolg. Trump reageerde zoals je kon verwachten. Hij probeerde de aandacht af te leiden en hoe anders dan met zijn normale wraakzucht, zijn permanente aanvechting om mensen die hem dwarszitten onder vuur te nemen.

Vandaar de opening van een onzinnig onderzoek naar staatsgreepactiviteiten van president Obama, iets dat zelfs Trumps Obama-hatende volgelingen niet serieus zullen nemen. Overigens was het tekenend dat Tulsi Gabbard, de ongekwalificeerde directeur van de veiligheidsdiensten dat initiatief nam. Zij had wat goed te maken omdat ze Trumps claims van totaal succes met de bombardementen van Iran met feiten had bevraagd. Dit was een aanbod van onderdanigheid. Vandaar ook dat vorige week een MAGA-senator een onderzoek eiste naar het optreden van speciale aanklager Jack Smith die de afgelopen jaren crimineel optreden van Donald Trump had onderzocht. Het is pure wraakzucht. Het onderzoek gaat nergens toe leiden maar kost Smith kapitalen aan juridische bijstand.

Ondertussen bleef Trump maar wrijven in de Epstein-vlek en we weten nu dat het probleem niet weggaat. De dubieuze ondervraging van de veroordeelde Ghislaine Maxwell, de partner van Epstein, in alles maar ook in crime, door de tweede man van het ministerie van Justitie roept vraagtekens op. Zowel waar deze regering zijn tijd aan besteedt, als aan het waarom. Willen ze via Maxwell proberen de Epstein-wond te stelpen? Trump heeft al gezegd dat hij haar gratie kan verlenen, geen kleinigheid voor iemand die tot twintig jaar is veroordeeld. En ze is meteen maar vast verplaatst naar een minimum security gevangenis. Als u van samenzweringen houdt, zou u denken dat de regering hier een plannetje heeft. Het valt echter te betwijfelen of zij Trump uit de problemen kan halen.

Wat extra pijnlijk is, is de vertraging in de economie die nu duidelijk lijkt. Trump valt al weken de president van de National Bank, de Federal Reserve, lastig op de meest onbeschaafde maar typerende manier, om de rentestanden te verlagen. Maar de inflatie loopt op nu de bedrijven de importheffingen beginnen door te rekenen aan de consument. En toen vorige week de aantallen nieuwe banen bekend werden voor juli, viel dat sterk tegen. Ook die van mei en juni werden naar omlaag bijgesteld. Trump kan het niet meer op Biden afschuiven. Hij reageerde typerend: hij ontsloeg de directeur van het Arbeidsbureau dat deze cijfers opstelt. De boodschap onaangenaam, ontsla de boodschapper. Let op: Wall Street staat in bubble modus, de kans op problemen groeit explosief.

De storm tegen Israël neemt toe in kracht en Trump en zijn mensen staan er werkeloos bij. De hongersnood in Gaza gaat ook Trump aangerekend worden. Hij pruttelt maar doet niets. Poetin speelt nog steeds met de president. Trump lijkt manisch in de zin dat hij óf helemaal vriendje is van óf totale vijand is van de Russische president. Het kan morgen weer anders zijn. De Chinese leider kijkt toe. Hij hoeft niets te doen.

Of het beleid van oppakken van brave landarbeiders zonder legale papieren en de wreedheid in de behandeling van gearresteerde mensen populair zal blijken, staat te bezien. De regering, geleid door Stephen Miller, de wreedheidschef van Trump, zit gevangen in zijn eigen beloften van drieduizend opgepakten per dag. Die halen ze niet en wat ze wel halen, met behulp van een gemilitariseerde arrestatiedienst, lijkt niet geweldig populair.

Niemand heeft ooit gewonnen met het correct voorspellen van de wederwaardigheden van Donald Trump. Tot zijn slinkende populariteit leidt tot verdere irritatie en uitbarstingen van de man die alleen maar kan leven met lofuitingen, zal het nog steeds te vroeg zijn om de verzwakking van Trump als president te voorzien. Dat zal blijken als Republikeinse senatoren die tot nu toe uitblonken in meegaandheid tekenen van verzet tonen. Zover is het nog niet. Vorige week nog werd een man van dubieuze kwaliteiten voor het leven benoemd tot federale rechter door die senaat.

Kortom, het is intens plezierig om Trump te zien spartelen in gezelschap van zijn eens goede vriend Epstein. Maar te rekenen op afbladdering van zijn politieke kracht zoals hij die het afgelopen jaar heeft ontplooid, zou roekeloos zijn. Je kunt enkel hopen.