Toen Bernie Sanders in zijn campagne begon te praten over het inruilen van Obamacare voor een ‘single payer system’, in essentie een ziekenfonds gerund door de overheid, was ik daar geen voorstander van. Het leek me niet zo verstandig in een campagne die moest opboksten tegen Republikeinen die Obamacare helemaal weg wilden halen, het hele systeem weer een keer open te gooien.

Het kan verkeren. Nu lijkt een single payer system ineens momentum te krijgen en ontstaat er onder de bevolking zelfs een voorkeur voor dat systeem. De reden? Trumpcare en het geklungel van de Republikeinen die zes jaar hadden om iets anders te bedenken en niets hadden. De gemiddelde burger ziet een puinhoop en een partij die zijn of haar verzekering wil uitkleden. Met dump aan de psycho en zijn partij is het momentum verschoven.

Vorige week donderdag nam het Congres van de staat Californië een voorstel aan om over te gaan tot een single payer systeem. Zover is het in de praktijk nog niet, het moet uitgewerkt worden en we weten nu al dat de kosten tegen zullen vallen – zeker als Californië het alleen moet doen. Maar het ligt op tafel. Okay, in Californië zijn de Republikeinen uitgeroeid – correctie: ze hebben collectief politieke zelfmoord gepleegd – maar toch, er lijkt iets te gebeuren.

Het onderstreept iets waar de Republikeinen altijd bang voor waren (en wat Obama heel goed doorhad): als je een programma introduceert, zeg Obamacare, dan raken mensen daaraan gewend en is het vrijwel onmogelijk om het weer terug te draaien. Wat Barack Obama wist, en historici weten, is dat het verstandig is om programma’s in te voeren ook als ze niet honderd procent zijn, finetuning nodig hebben en er niet genoeg geld voor is. Eenmaal ingevoerd blijken ook Amerikanen maar al te graag overheidsprogramma’s te accepteren. 

Interessant artikel in Politico. Nu blijkt dat een verwijzing naar artikel 5 van het NAVO verdrag wel degelijk in de toespraak stond die Trump moest houden, zoals die was goedgekeurd door McMasters, de nationale veiligheidsadviseur, een van de veronderstelde ‘volwassenen’ in het Witte Huis die de psycho van al te gekken strapatsen zou weerhouden.

Waarom stond het er dan toch niet in toen Trump zijn verhaal voorlas? Of de president zelf heeft het geschrapt toen hij de speech nog eens doorlas. Die optie is onwaarschijnlijk al was het maar omdat de man niet meer dan honderdveertig woorden kan verteren. Of zouden zijn adviseurs Steve Bannon of Steve Miller zich bezondigd hebben aan enig knipwerk? Politico weet het antwoord niet, wel dat het er eerst wel in stond.

Wat hier gebeurde is de zoveelste ondermijning van de geloofwaardigheid van McMasters (en indirect ook van Mattis en Tillerson), die opnieuw door zijn baas in zijn hemd werd gezet. Mattis, die nu rondreist in Zuidoost Azië en Australië leek vandaag te suggereren dat hij er echt alleen maar zit om de tent zo goed mogelijk te bewaken terwijl Trump er een puinzooi van maakt.

Overigens maakt het helemaal niets uit wat Trump zegt of niet zegt. Wie in dit stadium nog op zijn woord vertrouwt gelooft vast ook in Sinterklaas of werkt in het Witte Huis en vraagt zich af hoe hij daar zonder te veel schade weg kan komen.

Gegeven de doorslaggevende invloed van Bannon op Trumps afwijzing van Parijs, lijkt het ook een soort van comeback te suggereren van de man die Trumps slechtste instincten graag opspeelt. Ik denk nog steeds dat Bannon het einde van de zomer niet haalt, en dat ook Kushner en McMaster op de wip zitten.

We moeten er niet aan wennen. 

De reactie van de psycho president van wat ooit het leidende land van het Westen was onderstreepte nog eens dat Trump een gestoorde idioot is. Dat wisten we al.

Maar we hoeven en  moeten het niet gewoon laten worden dat een president van een zich beschaafd noemend land zich zo te buiten gaat aan een ongepaste tweet storm.

Merkel heeft gelijk. We moeten niet rekenen op dit land.

Martin Sommer heeft in de krant zonder mening een punt als hij D66 de maat neemt voor de rigide houding over levenseinde. Heeft Pechtold de outmodische kroonjuwelen van referenda, gekozen burgemeesters en andere zaken eindelijk opgeborgen, komt hij met nieuwe heilige huisjes. Dit was de man die Felix Rottenberg, nog zo’n visionair, zag als een superb tacticus. Pechtolds huidige formatie avonturen doen eerder denken aan zijn wonderbaarlijke ministerschap. We weten hoe dat afliep.

Sommer gaat verder met geneuzel over de SGP en gereformeerde fundamentalisten die klagen dat zij niet de coulance krijgen die moslims toevalt. Huh? Mij lijkt het precies omgekeerd. Terwijl wij altijd de idioterie van Putten, Veluwe en Staphorst accepteerden als Hollandse folklore die in het parlement monddood gemaakt werd door ze in een eigen partij te stoppen die geen invloed had, werden moslims die dezelfde meningen hadden (over homofilie, sex, onderwijs, noem maar op) in de ban gedaan.

De SGP heeft gelijk waar het die vrijheid van denken betreft. Ja, je mag al die ideeën er op na houden in Nederland, zoals zij doen. Je mag zelfs vrouwen buiten de politiek houden, zoals zij altijd doen. Je mag, zoals de Christen Unie doet (of deed), homoseksuele onderwijzers blokkeren. Vrijheid van denken is er voor iedereen. Ook moslims die er onfrisse of ronduit domme ideeën op na houden. Maar de wet is er voor iedereen. Volgens mij zijn die gereformeerde en islamitische fundi’s het daar grosso modo ook over eens. Waar klagen ze eigenlijk over?

Nog even over D66: let op hoe ze in Amsterdam straks een zeperd gaan halen. Weinig bereikt, veel gekraai, de baas naar Den Haag vertrokken, zijn weinig inspirerende fractie achterlatend en nu de rekening gepresenteerd krijgend voor de toeristenplaag in de hoofdstad. Gelukkig is de D66 wethouder er niet in geslaagd de Londense bankiers naar de stad te krijgen. Die zouden het klimaat nog meer verpest hebben. Wie er gaat profiteren van de wankele positie van D66? Ik houd het op de SP, die slim meegeregeerd heeft en zich los maakte van excessen en zijn best deed om die irritante share economy van uitbuitende Airbnb woningmelkers voor zover mogelijk aan banden leggen. Het is niet voldoende maar meer dan de rest deed.

Een van de beste analyses van Trumps Parijs beleid zag ik in Politico. Ik zal hem niet samenvatten, behalve dat volgens de auteur de enige doelstelling van Trump was om de rest van de wereld (en een deel van Amerika) te ‘ratfucken’, in de terminologie van Nixon. Dit is de Bannon strategie: maakt niet uit wat je doet, waarom je het doet, als de elite er boos over wordt en chaos het resultaat is, dan werkt het.

Het is een opgestoken middelvinger. Niets meer, niets minder. En een lol dat we hadden!

Het terugtrekken van Amerika uit de akkoorden van Parijs zal een eigen goal blijken te zijn voor de VS. Trump zal niet meer meemaken wat de gevolgen zijn van zijn ontmanteling van de VS als leidende natie en gelukkig, mede dankzij verstandig beleid van de VS als leider van de wereld, zijn er verstandige andere landen en zelfs verstandige Amerikanen die Trump negeren.

Om te beginnen is het proces om Parijs te verlaten lang. Een jaar opzegtermijn en dan drie jaar om eruit te stappen – kost nog meer tijd dan Brexit. Rond 2020, rond de verkiezingen waarin Pence het zal opnemen tegen een jonge Californiër (of Californische), zal het onderwerp dus op de agenda staan. 

Ondertussen zullen de grootste staten van de VS, Californië, New York, New Jersey en andere, zich houden aan hun eigen milieuregels, in essentie die van Californië. Zoals ik in mijn verhaal in de Groene liet zien, hebben die regels niet alleen de staat zelf behoorlijk opgeknapt, maar hebben ze ook de norm gezet voor de rest van het land. Ondernemingen, autofabricanten en anderen, moeten daar rekening mee houden, never mind wat Trump allemaal roept of zijn EPA olieindustrie vertegenwoordiger buikspreekt.

De bottom line wordt dat Trump Amerika nodeloos en nutteloos aan de kantlijn zet van de wereld (in het geval Parijs meer dan de beschaafde wereld: vrijwel alle landen in de wereld tekenden in). Het levert niets op. Geen soevereiniteit, geen banen voor mijnwerkers, geen great America. Trump is de meester van lege gebaren, van eindeloze champagneretoriek zonder enige reality check.

De wereld gaat zich opmaken voor nieuw leiderschap.

Als u het kunt verdragen, luister naar Trumps verhaal over Parijs en dan naar de rechtvaardiging door zijn onderknuppel op EPA. Het is de permanente campagne. 

De lobbyist die nu EPA runt had zelfs de guts om te verkondigen dat dit beleid Amerika weghaalde uit de klauwen van de belangenbehartigers. Pence en Trump deden een dansje rondom hoe groot ze Amerika nu al gemaakt hebben.

De westerse wereld vraagt zich af of de naoorlogse orde definitief is verbroken (ja) en wat de gevolgen daarvan zijn, Trump claimt grote successen geboekt te hebben inEuropa.

Het patroon lijkt me duidelijk. Als de retoriek niet spoort met de feiten, val terug op campagne nonsens. Het zal op een gegeven moment allemaal in elkaar donderen, maar nu nog niet.