In zijn campagne om de rechtsstaat verder te ondermijnen, blies president Trump de afgelopen weken elke pretentie van onafhankelijkheid van het ministerie van Justitie op. Hij riep zijn minister op om zijn persoonlijke vijanden te vervolgen, en gaf haar vervolgens opdracht dat te doen. Vorige week werd oud-FBI directeur James Comey aangeklaagd in Virginia. Dit gebeurde nadat Trump de federale openbare aanklager daar ontsloeg, al was die pas een paar maanden eerder door hem benoemd.

Zoals iedereen die wel eens Law and Order heeft gezien, is de belangrijkste taak van een openbare aanklager, federaal of op lokaal niveau, om vast te stellen of een zaak substantie heeft, of er voldoende bewijs is en of een rechter tot een veroordeling zal kunnen komen. De betreffende aanklager meende dat het materiaal zich daar niet voor leende. Het kostte hem zijn baan.

Trump benoemde een bevriende advocate, zonder ervaring als openbare aanklager, die meteen een zaak begon tegen Comey voor zijn vermeende rol in de Russische bemoeienis met de Trump-campagne in 2016. Belangrijker in de vijandschap en wraakzucht van Trump was dat Comey in 2017 weigerde onwrikbare loyaliteit aan zijn baas te betonen. Dat kostte hem toen zijn baan. Nu verklaarde de president in dikke hoofdletters op zijn social media dat nu eindelijk ‘een van de ergste mensen die dit land ooit heeft gekend’ voor het gerecht kwam. Hij noemde hem ‘het voormalige corrupte hoofd van de FBI’.

Het past in de campagne van Donald Trump waarin hij de minister van Justitie opdracht geeft om deze en gene te vervolgen, ook als het Openbaar Ministerie daar niet zelfstandig toe zou overgaan. ‘Move now’, riep Trump. Minister Pam Bondi, een trouwe acoliet van de president, had er weinig trek in, maar plooide zich naar de wensen van haar baas. Deze en andere gevallen van bemoeienis met openbare aanklagers en het proces van vervolging, de uitvoering van de Amerikaanse wet, roepen de vraag op hoe onafhankelijk het ministerie van Justitie eigenlijk is.

In het Amerikaanse politieke systeem speelt het ministerie van Justitie een belangrijke, want tweeledige rol. De Attorney General, zoals de minister van Justitie wordt genoemd, is tegelijkertijd de handhaver van de wet en de juridisch adviseur van de president, een recept voor problemen. Zo benoemde John F. Kennedy zijn broer Robert als minister van Justitie. Dat pakte goed uit in de strijd om de burgerrechten, waar Robert Kennedy het ministerie inzette tegen recalcitrante zuidelijke gouverneurs. Minder goed in het vervolgen van de georganiseerde misdaad en het ontbreken van oprechte adviezen over Kennedy’s schuinsmarcheerderij. Beroemd zijn de foto’s van JFK’s verjaardagspartijtje waar Marilyn Monroe zich in een strakke jurk kronkelde, aanschouwd door de jarige en diens broer.

Richard Nixon benoemde in 1969 zijn goede vriend John Mitchell, die zowel in 1968 als in 1972 Nixons verkiezingscampagnes leidde. Mitchell benadrukte onder meer law and order onderwerpen, vervolgde anti-Vietnam activisme en zette burgerrechten op de tweede rij. Mitchell zat diep in de dirty tricks-campagne van 1972 en werd uiteindelijk veroordeeld tot een gevangenisstraf wegens zijn betrokkenheid bij Watergate.

Een jaar later maakte president Nixon zelf een lachertje van de onafhankelijkheid van de Attorney General toen hij die op 20 oktober 1973 opdracht gaf de speciale Watergate-aanklager te ontslaan. De minister weigerde, net als zijn onderminister, tot een derde man wel bereid was Nixons werk uit te voeren. De gebeurtenissen kennen we nu als de Saturday Night Massacre.

Na Watergate en Nixons aftreden leek de eigen rol van het ministerie van Justitie meer gewaarborgd, al benoemde ook Ronald Reagan vrienden op de post. Bill Clinton moest twee voorgedragen benoemingen laten vallen omdat de betreffende vrouwen hun kinderoppas zwart betaald hadden – in retrospect haast lachwekkend triviaal. George W. Bush benoemde in 2005 Albert Gonzales, zijn juridisch adviseur in het Witte Huis. Als minister gaf Gonzales opdracht de federale aanklagers, die in principe voor vier jaar worden benoemd, te onderzoeken op hun politieke betrouwbaarheid. Zeven van hen werden ontslagen, zonder opgave van reden. Het leverde een intens en kritisch debat op in het Congres en de roep om zijn ontslag. Gonzales trok de conclusie en vertrok in augustus 2007. Kom daar eens om in 2025 waar het ontslagen regent.

Donald Trump haalde in zijn eerste termijn senator Jeff Sessions binnen, een vroege volgeling, maar hij vond dat Sessions niet voldoende naar zijn pijpen danste en ontsloeg hem binnen een jaar. Diens opvolger William Barr hielp Trump bij het voorkomen van potentiële schade door het Mueller-rapport over Russische invloed op de campagne van 2016. Barr gaf een Trump-vriendelijke samenvatting nog voor de publicatie, waardoor de angel er al uit was. Barr op zijn beurt kreeg in december 2020 ontslag omdat hij aarzelingen had bij Trumps verkiezingsleugens.

Na zijn verkiezing in 2024 stelde Donald Trump voor Matt Gaetz te benoemen, een ethisch gehandicapte oud-afgevaardigde, volgens zowat iedereen totaal ongeschikt voor de baan. Dat ging te ver, maar met de benoeming van Pam Bondi, een bevriende attorney general van de staat Florida, kreeg Trump toch iemand die hem hartstochtelijk is toegedaan. De president aarzelt niet om haar opdrachten te geven. Nog afgezien van beleidsmatige instructies (geen burgerrechtenzaken) moet ze zijn persoonlijke obsessies vervolgen, zoals Letitia James, de (gekozen) openbare aanklager in New York die hem veroordeeld kreeg, de senator voor Californië, Adam Schiff, die Trumps impeachment bepleitte, en nu James Comey, die als directeur van de FBI weigerde te doen waartoe Trump hem opdracht gaf. Hij gaf ook opdracht om de burgemeester van New York, aangeklaagd voor corruptie, juist niet te vervolgen.

In het opdracht geven om Comey te vervolgen en het ontslaan van een openbare aanklager die onvoldoende grond daarvoor vond, en een aantal andere ontslagen en wraakacties, maakt Trump gehakt van wat samengevat wordt als de ‘procedural safeguards’, bedoeld om het ministerie af te schermen van politieke invloed, laat staat van persoonlijke vendetta’s. Al doende heeft Donald Trump ook op dit terrein zijn eigen normen opgelegd in het handhaven van de rechtsstaat, of, beter geformuleerd, het ondermijnen ervan. Persoonlijke willekeur, obsessies en wraak bepalen in Trumps Amerika wie wordt vervolgd, en wie niet.

En daar gaan we weer. In een land dat tot de nok toe vol zit met wapens en dagelijks wordt opgejuind tot onfrisse polarisatie, tot een niveau waarop mensen met een andere opinie als vijand worden gezien, in dat land wordt politiek geweld steeds gewoner. Nu is het Charlie Kirk, een rechts radicale opiniemaker die zijn brood verdiende met haat zaaien. Eerder dit jaar waren het twee afgevaardigden in het parlement van Minnesota. Vorig jaar was het een bijna gelukte aanslag op presidentskandidaat Donald Trump.

En steeds is de reactie hetzelfde: het is links, het is rechts. Het zijn geen cirkels waarin we draaien, het is een spiraal. Een spiraal van maatschappelijk uit elkaar vallen die iedere keer weer een stukje hoger draait, tot er niets meer over is van wat we ooit zo mooi civic society noemden. Dan is de burgeroorlog daar, ook al staan niet troepen tegenover elkaar, maar keren de burgers, van rechts en van links, zich af van wat hen ooit bijeen hield. Komen burgers tegenover elkaar te staan, onwrikbaar in hun gelijk, onwrikbaar in hun demonisering van de ander.

Kirk was deel van dit proces, daarover geen misverstand – niet dat dit moord rechtvaardigt. Maar het was Kirks beroep, zijn brood en beleg om te provoceren, om op te juinen, om een bepaalde, nogal polariserende versie van de samenleving aan de man te brengen. Om anderen te beschuldigen van kwade insteek. Zijn bijna laatste woorden waren antwoord op een retorische vraag: weet je hoeveel transgender mensen de laatste tien jaar massamoorden hebben gepleegd? Schot voor open doel. Te veel, zei Kirk. De vragensteller refereerde aan een massamoord op een school, vorige maand, door een transgender persoon.

Gegeven het feit dat er sindsdien een paar nieuwe massamoorden hebben plaatsgevonden, sneed de erop volgende vraag iets meer hout: hoeveel massamoorden hebben we de afgelopen jaren gezien? Kirk antwoordde snerend: met of zonder bendegeweld? Een antwoord dat nergens op sloeg, here nor there was, en, in typerende stijl, het echte onderwerp liet liggen. Het waren Kirks laatste woorden, nu zelf het voorwerp van Amerikaans wapengeweld. Hij had beter verdiend dan dit grafschrift.

De moord op Kirk krikt de geweldspiraal weer een stukje hoger. Het is een proces. Iedere aanslag, maar ook iedere benoeming van partijgedreven functionarissen, van de pathetische directeur van de FBI die uit de aanslag op Kirk een slaatje probeerde te slaan, tot de dood en verderf zaaiende minister van Volksgezondheid, iedere aanval van de president op leden van de FED, het Bureau of Labor Statistics, de Smithsonian musea, en de talloze andere organisaties waar mensen zitten die hem niet naar de mond praten, het sturen van soldaten naar door Democraten geleide steden: al die dingen plus, dag in dag uit, drip drip, in een opzettelijke strategie van flooding the zone, het nieuws beheersen met nieuwe provocaties, het draagt allemaal bij aan die dodelijke dynamiek die de samenleving uiteindelijk wurgt.

Er was een tijd dat een Amerikaanse president op een dergelijke moord reageerde met een oproep tot kalmte. We zijn allemaal verontwaardigd, boos, treurig, zou zo’n president hebben gezegd, maar laten we ook allemaal terughoudendheid betrachten. We weten niet wie verantwoordelijk is, maar ik beloof u dat we tot de bodem zullen gaan om dat uit te vinden en gepaste straf uit te meten. In zijn slepende toespraak vanuit het Oval Office gaf Trump de schuld aan de media en de mensen die iedere dag anderen demoniseren. Hij had een punt in het verwijt dat tegenstanders mensen als Kirk vergelijken met nazi’s, criminelen en massamoordenaars en zo de haat opdrijven. Vorige week werd Trump zelf nog met Hitler vergeleken.

En vervolgens dreef hij de haat nog wat op door in de volgende zin radicaal links de schuld te geven. Hij beloofde iedereen achter de broek te zitten die rechters en mensen in het openbaar ministerie bedreigen, iets waar hij zelf voortdurend mee bezig is. Hij verwees naar de aanslag op hemzelf en op andere Republikeinen, zonder de moord op de Democratische politici in Minnesota te noemen, of het geweld tegen de echtgenoot van Nancy Pelosi. Alsof politiek geweld in de VS alleen van links komt. Was het maar zo, dan zou het gemakkelijker te beteugelen zijn.

Met soldaten op straat, gemaskerde en onidentificeerbare agenten burgers oppakkend, met een Supreme Court dat het prima vindt dat je op basis van etniciteit wordt aangehouden, met de dagelijkse ondermijningen van de rechtsstaat en de grondwettelijke orde, en met een Congres dat de uitvoerende macht carte blanche heeft gegeven, is het wachten op een volgend incident dat de spiraal nog wat hoger drijft. Er zal een confrontatie komen met mensen die protesteren tegen de aanwezigheid van troepen op straat, een confrontatie waarbij doden zullen vallen zoals bij de Boston Massacre van 1770, toen Engelse soldaten het vuur openden op gewone burgers, of van Kent State University van 1970, toen de Ohio National Guard zonder aanleiding studenten doodschoot. Historische waarschuwing zijn aan deze president niet besteed. Het is onvermijdelijk dat er zo’n punt komt en dan zal deze president die ‘emergency’ gebruiken om het hele land onder staat van beleg te plaatsen en de rechtsstaat buiten werking.

Politieke leiders zouden precies de mensen moeten zijn die vuren temperen, die de zaak bij elkaar houden, die boven partijen uit stijgen voor een grote goed van de publieke zaak. In het Amerika van 2025 is er maar één leider die dat kan doen: president Trump. Hij verzaakt zijn plicht. De tragische dood van Charlie Kirk zou een katalysator hebben kunnen zijn om een minimum aan civic society terug te brengen in een samenleving die nood heeft aan iets dat samen weer terug brengt in dat woord.

Het is onwaarschijnlijk dat Kirks dood die rol gaat spelen. Integendeel, het lijkt erop dat hij de speelbal wordt van nieuwe partijdigheid, van nieuwe vijandverklaringen, van nieuwe retorische excessen. Tragisch, en een gemiste kans om een zinloze dood enige betekenis te geven.

Het is tijd om uw Darwin af te stoffen. Nou ja, misschien niet helemaal The Origin of Species te lezen, maar in elk geval weer eens te denken over ‘de overleving van de sterksten’. Of misschien het complement van Darwins vaststelling, de ondergang van de zwakken.

Ik moet steeds vaker Darwin denken als ik de regering-Trump bezig zie, of laat me dat breder trekken, zie wat Amerikanen zichzelf aandoen. Vorige week was een hoogtepunt van Darwin ervaringen. De minister van Volksgezondheid, Robert Kennedy Jr., kreeg een kruisverhoor over zijn grootscheepse ondermijning van Amerikaans volksgezondheid. Hij heeft de hele Adviesraad voor Immunisatie ontslagen en de vacatures opgevuld met anti-vax lui. Het hoofd van de Centers for Disease Control and Prevention nam ontslag, of werd ontslagen, omdat ze weigerde Kennedy’s orders te volgen. Vele deskundigen volgenden haar. Kennedy denkt dat we meer vitaminepillen en levertraan moeten consumeren en dan best zonder vaccins kunnen. En, anyway, je krijgt er autisme van, meent hij zonder daarvoor enige grondslag te leveren.

Nog mooier in de Darwin collectie was de met veel publiciteit gepaard gaande aankondiging in Florida, dat kinderen niet meer verplicht gevaccineerd hoeven te worden om op school te worden toegelaten. God beschermt ons, zei de kwakzalver die in deze staat van bejaarden de gezondheidszorg bestiert. Hij noemde vaccinatie ‘slavernij’, hij mag dat omdat hij zwart is. Gouverneur DeSantis, nooit te beroerd voor een populistische handstand, knikte goedkeurend op de achtergrond.

Darwin bleef zich aan mij opdringen. U wilt vaccins verdacht maken, succesvolle campagnes om ziektes als mazelen, rode hond en kinkhoest uit te roeien, in zijn achteruit zetten? U wilt voorbereidingen voor de volgende epidemie ontmantelen en het succes van snelle ontwikkeling van een vaccin tijdens corona bagataliseren? Fijn, prima. Ga uw gang. U zult het niet overleven, uw kinderen zullen, net als die arme mazelen slachtoffers in Texas, het niet overleven.

Over Texas gesproken, u herinnert zich dat daar vorige maand een kleine honderd tieners verdronken, weggespoeld in een gebied dat bekend staat voor zijn snelle overstromingen. Christelijke kindertjes, no less. De Heer beschikt. Thoughts and prayers. Al snel bleek dat er jaren was gesteggeld over een adekwaat alarmsysteem, luidruchtig en schel, om iedereen op te jagen in geval van een flash flood. Het kwam er niet want, u raadt het, de gemeenschap rondom de rivier had het geld er niet voor over. Belastingen, weet u wel, daar zijn we tegen. Darwin! Tieners verdronken omdat de dommerikken in Amerika weigerden behoorlijke voorzorgsmaatregelen te nemen, het er het geld niet voor over hadden. De zwakken overleven het niet.

Amerika is een land waar de condities van overleven stelselmatig worden ondermijnd. In Trumps grote lelijke wet werd de ziektekostenverzekering van acht miljoen mensen uitgekleed. Het is niet zonder reden dat de levensverwachting overal in de wereld stijgt, maar in de Verenigde Staten al jaren daalt. Met zoveel zwakken en zo weinig bescherming is dat geen wonder.

Vorige week zagen we ook een love fest van Xi, Poetin en Modi, en hun hofjoker Kim, allemaal samen elkaar omarmend, een nieuwe wereldorde vierend waarin het zielige Amerika op de tweede rang terecht komt. De pathetische leider van Amerika – nu ik erover denk, het kiessysteem in Amerika is ook een voorbeeld van Darwin: je kiest zwakken en, presto, het land valt uit elkaar –, die pathetische leider stuurde een social media berichtje uit waarin hij de heren succes wenste. In hoofdletters.

Maar gelukkig was er een vertoon van kracht dat onmiddellijk indruk maakte in de wereld. Donald Trump, een macho die vorige week dineerde met zijn techbaasjes, de penopauze boys, en die wordt gesteund door jonge mannelijke kiezers, zieligerds die het moeilijk hebben in deze wereld, doopte het ministerie van Defensie om in het ministerie van Oorlog. Nou, daar hadden we het niet van terug. Ineens ziet Amerika er sterker uit. En nu begrijpen we meteen waarom onder dit regime capabele militairen worden ontslagen omdat ze vrouw, zwart of door Biden benoemd zijn. Daar straalt geen oorlog vanaf.

Darwin!, roep ik. Je verzwakt je hele systeem van defensie, van militaire kracht, en straks wordt je ingemaakt door de sterkeren, die zich beter voorbereiden op overleven. In de nieuwe wereld van Amerika First en Great Again wordt fundamentale zwakte verborgen achter een nieuwe naam. Het laadt zich raden wie deze struggle of the fittest gaat overleven. De volksuniversiteit biedt uitstekende cursussen Mandarijn, het is maar dat u het weet.

Slechte arbeidscijfers? Ontsla de boodschapper. Een analist die vertelt dat het verhaal dat de hele Iraanse nucleaire machinerie is vernietigt niet klopt? Ontslaan. Een gestoorde influencer volgen als zij mensen die gewoon hun werk doen besmeurt en, het is nu al bijna een teken van buitengewone kwaliteit, ervan beschuldigt niet Trumps agenda te volgen? Een Congres dat zich laat koeioneren door een enkele man die chanteert, bedreigt en intimideert? De zwakken, in dit geval de politici, zullen het niet overleven. Voor het moment domineert de bullebak maar hij maakt het hele systeem zo zwak dat het geen fundament meer heeft en wegzakt in een drijfzand van corruptie, kontkussen en leugens, en uiteindelijk een lam en zwak Amerika oplevert.

Want dat is de link tussen al deze ontwikkelingen – en er zijn nog tientallen andere voorbeelden: Darwin. Het is te veel gevraagd van Trump en van veel Amerikanen om een boek te lezen, maar ze zouden er baat bij kunnen hebben. Als je je eigen leefwereld zo stelselmatig verzwakt dan ga je in een survival of the fittest concurrentiestrijd onderuit. Zo gezien zijn types als Robert Kennedy Jr., Tulsi Gabbard en Pete Hegseth, net hun patroon Donald Trump, de aanzeggers van Amerika’s lot.

De ondergang van de zwakken. Make America Great Again is de laatste, finale bijdrage aan de teloorgang van de Verenigde Staten zoals we die kenden. Dit soort zwakke landen leggen het af. Geen wonder dat Xi, Poetin, Modri en kleine Kim zo tevreden keken. Niet dat zij wel Darwin gelezen, maar ze voelen intuitief aan dat zij in een Hobbesiaans wereld van dog eat dog de sterkeren zijn. Zwak overleeft niet. Darwin rules the world!

Eindelijk komt er tegendruk op gang. De fameuze scheiding der machten, basis van de Amerikaanse republiek, wordt ernstig bedreigd nu president Trump zich almacht toerekent. Het Congres is nadrukkelijk afwezig, sterker, het laat toe dat de president blokkeert en afbreekt wat het eerder besloot in termen van wetgeving en financiering. Het voert zijn controlerende taak niet meer uit.

De enige weerstand voor een naar autoritair gezag neigende president zal het moeten komen van de rechtelijke macht. Er was reden voor scepsis dat dit zou gebeuren, maar in de loop van de zomer, met een kleine stroomversnelling deze week, lijkt daarvan eindelijk sprake. Rechters van velerlei soort wierpen barrières op en stelden vragen bij Trumps claim voor almacht. Al doende kwamen historische precedenten aan de orde die de democratie en de rechtsstaat in Amerika bepaalden.

Eerder deze week sprak een federale gerechtshof uit dat de invoerheffingen die Trump heeft ingevoerd zijn bevoegdheden ver te boven gingen. Trump beriep zich op een wet uit 1977 die toestaat import te belasten op basis van een ‘emergency power’. De regering ziet een acute noodsituatie ‘die grote schade zou toebrengen aan de economie, militaire macht en diplomatie van de natie’ in nadelige handelsbalansen en de illegale invoer van fentanyl. Het hof negeerde die argumenten en stelde simpelweg dat het opleggen van heffingen een essentieel onderdeel is van de wetgevende macht van het Congres. ‘De macht van het budget (the power of the purse), inclusief de macht om belastingen op te leggen, behoort aan het Congres’, zeiden de rechters. Er zal ongetwijfeld appel volgen nu deze uitspraak de basis wegslaat onder Trumps beleid van tarieven (de rechter stond toe de tarieven te handhaven tot 14 oktober).

Nog los van de juridische details, is het interessant om vast te stellen dat hier, op de valreep van de 250ste verjaardag van de onafhankelijkheid, de essentie van de toenmalige Amerikaanse opstand tegen de Engelsen aan de orde is. Die richtte zich tegen de macht die het Engelse parlement, en de koning, claimden om belastingen te kunnen opleggen. Daar moesten ze zelf over kunnen beslissen. Niets zou heiliger moeten zijn voor Amerikaanse politici.

Eerder deze week kwalificeerde een federale rechter ook de stationering van national guard soldaten in Los Angeles, gebaseerd op een gefingeerde noodsituatie, als niet-legitiem. Het zou een schending zijn van de Posse Comitatus Act uit 1878, een cruciaal deel van de Amerikaanse rechtsstaat, die de macht van de federale overheid beperkt om troepen in te zetten voor binnenlandse zaken. De wet werd ingevoerd aan het einde van de Reconstructie na de burgeroorlog, nadat het Noorden jarenlang troepen aanhield in het zuiden. Er is nog historische achtergrond: een van de redenen voor de opstand van Amerika tegen Engeland in 1776 was dat de Engelsen troepen naar hun kolonies stuurden.

Afgelopen woensdag bepaalde een ander federaal hof dat Trump niet de wettelijke bevoegdheid heeft om Venezuelanen in een versnelde procedure het land uit te zetten. De regering beriep zich op een wet uit 1798, de Aliens and Sedition Act, die oorlogsomstandigheden veronderstelt – toentertijd de dreiging van een oorlog met Frankrijk. Sindsdien is de wet alleen gebruikt in de Eerste en Tweede Wereldoorlog – onder andere voor de beruchte opsluiting van Japanse Amerikanen in 1942. Het hof verwierp de redenering van de regering dat er sprake was van een ‘predatory incursion’, een roofzuchtige inval op Amerikaans grondgebied, door de Tren de Aragua bende.

De wreedheid van de regering-Trump is geen onderwerp van juridische strijd, maar blijkt wel steeds vaker. Het opsluiten van illegalen in de notoire Angola gevangenis in Louisiana is bedoeld om mensen af te schrikken, verklaarde minister Noem van Homeland Security, die eerder al een Amerikaanse Goelag inrichtte in El Salvador. Het zal aangevochten worden. De gevangenis die speciaal voor andere illegalen was ingericht in de moerassen van Florida, Alligator Alcatraz, is op bevel van de rechter gesloten. Op basis van milieu argumenten, maar toch. Kilmar Garcia, de arme illegaal, getrouwd en werkzaam in de VS, die per ongeluk werd opgesloten in die Amerikaanse Goelag, wordt nu met alle mogelijke middelen vervolgd, puur als wraakactie. Rechters zullen het blokkeren.

Als toetje op de juridische cake die deze week werd gebakken kreeg Harvard gelijk dat dat de regering de wet schond door het blokkeren van toegezegde research fondsen. Het is een gedeeltelijke overwinning. De rechter stelde vast dat bestrijding van anti-semitisme, het gewrongen argument van de regering om de fondsen te blokkeren, wel belangrijk was, maar niet de academische vrijheid en vrijheid van meningsuiting mag ondermijnen, basisrechten in een vrij Amerika. De zaak is complex omdat het ook gaat om de vraag of Harvard zelf mag bepalen wie wel en wie niet aan de universiteit mogen studeren, maar het betekent in elk geval dat het verzet van de universiteit, de enige die dit durfde, vruchten afwerpt.

De onzekere factor in dit alles is de vraag hoe de hoogste instantie van de rechterlijke macht, het Supreme Court, gaat oordelen over deze zaken. Tot nog toe deed het Hof, met drie door Donald Trump benoemde rechters, wat de president wilde. Of het deed niets. Mede daardoor is het Hof historisch onpopulair. Had de gemiddelde Amerikaan altijd vertrouwen in de rechterlijke macht als laatste instantie, nu staat de populariteit van het Supreme Court op gelijk laag niveau als de andere twee machten. Dit soort erosie van gezag van instellingen bedreigt de Amerikaanse republiek.

Of het Supreme Court erin slaagt zijn onafhankelijk gezag te herstellen zal afhangen van de vraag hoe het afloopt met al die uitspraken waartegen de de regering-Trump nu in beroep gaat. De conservatieve rechters claimen vaak ‘original intent’ bij hun uitspraken: ze kijken naar wat de Founding Fathers bedoeld hadden. Zeggen ze. Als ze bij historische precedenten te rade gaan, dan kan een dergelijke uitleg tot niets anders leiden dan een tik op de vingers van de regering-Trump. En een begin van de redding van het Amerikaanse systeem van gescheiden machten. Maar zoals Amerikanen zeggen: don’t hold your breath.