Na ruwweg honderd dagen kunnen we een eerste balans opmaken. Het is een kunstmatig ijkpunt maar laten we optellen op hoeveel punten Donald Trump faalt.

Hij beloofde binnen een dag vrede te brengen in Oekraïne. Mooi niet dus. Trump heeft Poetin het vertrouwen gegeven dat de Amerikaanse president kan worden gestuurd naar Moskou’s believen. En hij wordt gestuurd. Het is een onaantrekkelijk spektakel om de Trump-acolieten tegen Poetin aan zien schuren en heeft de rest van de wereld duidelijk gemaakt wat te verwachten van de VS in de toekomst.

In Gaza en, breder, het Midden Oosten, heeft Trump Netanyahu een vrije hand gegeven in het voeren van wat steeds meer Netanyahu’s oorlog is. Het lijkt allemaal fijn te gaan voor een overmoedig Israel, maar er hangt een prijskaartje aan. Al was het maar dat dit Israel gewoon een Midden-Oosten land is, corrupt, ondemocratisch en hardvochtig.

Trump wil nu een deal met Iran en die deal gaat lijken op wat Obama in 2015 bereikte met het Joint Comprehensive Plan of Action. De psychopaat in het Golden Office is behept met onbeperkte afkeer van alles wat Obama heeft bereikt, reden waarom hij de deal in 2018 overboord zette – Netanyahu, altijd al een tegenstander van de deal want enkel uit op bombarderen, had hem zover gekregen. Wat er nu ook uit onderhandelingen gaat komen zal slechter zijn dan wat Obama’s deal die loopt tot oktober 2025 had bereikt.

In de Pacific trok Trump in 2017 de VS terug uit de verstandige strategische deal met twaalf andere landen rond de Stille Oceaan. Het Trans-Pacific Partnership, onderhandeld door, u raadt het, Barack Obama, was ongewenst. Het zou een handelsakkoord zijn dat veel huidige problemen zou oplossen.

Ik vermoed dat het aanvallen van Harvard op de manier waarop dat gebeurd is, een fout zal blijken. Aangemoedigd door de laffe houding van Columbia – mijn treurige alma mater – zijn de Trumpies te ver gegaan. Dit zal een refrein worden de komende maanden: de regering-Trump die te ver gaat en het tegendeel oproept van wat ze wil bereiken. De aanval op academische vrijheid is een lange termijn doel van de conservatieven ideologen en aan die universiteiten opgeleide politici als Vance en een roedel senatoren, die de populist uithangen.

De overmoed van Trump kwam mede door de zwakke knieën van de law firms. Die beten in het stof zonder veel geduw en getrek: simpel, geld spreekt luider dan moraal. Universiteiten moeten ook over geld denken maar het niet hun prioriteit, zoals bij die zakkenvullende juristen. En dus zien we solidariteit onder de universiteiten, zelfs Columbia heeft zich bedacht. Het was niet wat de Trump-bende had verwacht.

Terzijde, het rechtvaardigen van allerhande vergaand beleid met ‘gevecht tegen antisemitisme’ is niet alleen een morele fout maar zou ook door joodse Amerikanen bestreden moeten worden. Het is een antisemitische trope die zal leiden tot meer antisemitisme. De Trump fans mogen Harvard haten, ze hebben een nog grotere hekel aan joden en hun, volgens hen, perfide invloed op de samenleving. Trump speelt daarop in en versterkt het. Het voeren van een cultuur oorlog onder de valse vlag van bestrijding antisemitisme is cynisch, om het zwak uit te drukken.

De wreedheid van de Trump bende kent geen grenzen maar is nergens beter te zien in het lot van de arme Kilmar Garcia, de man die naar de Amerikaanse Goelag in El Salvador is gestuurd. Het was, zo erkennen zelfs de wrede uitvoerder, een ‘foutje, bedankt’. Ze pretenderen niets te kunnen doen. In zijn Golden Office zat Trump nog lekker door te zieken met zijn collega dictator. Zoals hij graag doet, liet Trump de aanwezige acolieten ruimte (nou ja, ze moesten wat zeggen) om hun twee cent extra te geven en trouw te betuigen aan de grote baas. De instigator van Trumps racistische beleid, Stephen Miller, blaatte lekker mee. Ik denk dat Garcia een probleem zal blijken voor Trump, vergelijkbaar met het scheiden van ouders en kinderen in zijn eerste termijn.

Alles is al gezegd over de schadelijk handelsoorlog die zal leiden tot een recessie of erger. Het heeft de gedachten dat Trump 2.0 een geoliede machine was en competenter dan de eerste versie, dodelijk ondermijnd. Alleen minister van Financiën Bressler komt er redelijk vanaf. De rest van het team bemant de ‘clown car’.

De manier waarop Trump babbelt en in het Golden Office acolieten laat buigen en knippen lijkt overigens steeds meer op Biden. De man is oud. Hij zwabbert, zwaait en leutert, verslaafd aan ideeën die al decennia in zijn lege hersenpan ronddraaien. Voorlopig gaat zijn omgeving mee. Ze staan keurig in het Golden Office, Vance en de zielenpoot Marco Rubio op de bank, de rest staand. Of ze gaan met hem naar een ‘sport’ waar mannen (echte mannen) op elkaar inbeuken. Zou Kennedy Jr zich fijn voelen dat Trump opzichtig de uitgestoken hand van zijn echtgenote weigerde? Little Marco, zo behoeftig om erbij te horen terwijl hij weet dat hij met de nek wordt aangekeken, zal een mooi voorbeeld worden van wat er gebeurt als je je laat inpakken door de bullies.

De benoeming van de superclown Pete Hegseth op Defensie gaat Trump duur kosten. Hoe langer hij vasthoudt aan die fout, hoe hoger de kosten. Minister van Oppakken Chistie Noem loopt met een horloge van 50.000 dollar in de Goelag en laat zich beroven van een tas met 3.000 dollar (het wachten is op de vraag hoe deze gouverneur van South Dakota zo rijk kon worden). Kennedy Jr, met zijn vaccin nonsens en de ontmanteling van academisch onderzoek is evenzeer een ongeluk in volle voortgang. En let op de US Attorney for the District of Columbia, Ed Martin, een bemoeizuchtige nitwit en ook een vriend van Poetin. De schade zal groot zijn.

Trump omgeving van acolieten en jaknikkers zal leiden tot meer chaos en grote fouten. Het moedigt de slechtste instincten van de psycho aan. De veronderstelde controle van het proces door Susie Wiles, de veel omhoog geschreven Chief of Staff, lijkt behoorlijk overschat. Zes nationale veiligheid officials werden ontslagen omdat een influencer Trump vertelde dat ze disloyaal waren. Deze Laura Loomer lijkt een bizarre invloed te hebben op de pussy grabber. Ze blafte, Trump sprong. Het herschrijven van de Amerikaanse geschieden als een blank succesverhaal is het product van een andere 35-jarige blondine, Lindsey Halligan. Ze praatte met Trump over de woke die in de Smithsonian is te zien, en hij sprong.

Elon Musks missie om de overheid te vernietigen stuit op meer en meer muren, maar niet zonder dat enorme schade is aangericht door de nazi-arm uitstrekkende plutocraat en zijn bende van jonge mannelijke techies. Ze hebben al meer data gestolen dan we weten, niemand die kan zeggen wat ze ermee gaan doen. Overigens is geen betere manier om de Amerikanen te laten voelen waar een overheid goed voor is, het sluiten of ondermijnen van die overheid. Straks zonder nationale parken, zonder vraagbaak voor Social Security, zullen ze wel anders piepen. En dan hebben we het nog niet eens over de corruptie die Musk meebrengt door zijn eigen overheidscontracten te beschermen. Over kiezers gesproken: wie is er werkelijk geïnteresseerd in een missie naar Mars? Musk zal straks vertrekken, zoals ook Steve Bannon in Trump 1.0 wegging, maar de schade is al aangericht.

Een van de successen van Trump is dat hij Europa heeft overtuigd dat het zijn rol als vierde supermacht in de wereld serieus moet nemen, en dat het zich als zodanig moet gaan gedragen. Of al die defensie uitgaven zullen verenigen staat te bezien en misschien is het tijd om Hongarije en Slowakije weer rustig in de Russische sfeer te laten wegzinken. De disconnect van de VS is voorgoed. Jammer voor die reisbureaus die in Trumpistan gespecialiseerd zijn.

Van wetgeving is geen sprake. Zelfs met meerderheden in beide huizen kunnen de Republikeinen niets serieus tot stand brengen. Lafhartig als ze zijn, verzetten ze zich niet tegen Trumps executive orders of zijn chantage door diens dreigingen voorverkiezingen van opponenten te zullen financieren (of dat door copresident Musk te laten doen). Er is iets dat doorgaat voor een begroting maar dat duurt slechts tot september en zit vol met gaten omdat Trump zijn belastingverlagingen van 2017 wil behouden. Iedereen wacht op iedereen, met het excuus dat ook de Democraten hebben: laat Trump de strop om zijn eigen nek maar leggen. De grondwet ligt op het hakblok en de vraag of de republiek overleeft (laat staan democratie) ligt bij de rechters van de VS, niet bij de volksvertegenwoordiging.

De eerste honderd dagen werden een aftelpunt in de dagen van Franklin Roosevelt. Die joeg er wel degelijk wetgeving doorheen en herstelde het vertrouwen in het Amerikaanse project. Donald Trump is hard op weg om even historisch te worden als FDR, in het veroorzaken van een depressie en het vernietigen van vertrouwen en civic society. En het ruïneren van Amerika’s reputatie op vrijwel elk terrein, zoals dat omzichtig is opgebouwd in honderd jaar. Dat alles is gemakkelijker kapotgemaakt dan opgebouwd.

Ik moet bekennen dat ik verrast blijf over wat dictator Trump allemaal overhoop haalt en vooral hoe hij het doet. Ik had niet kunnen bedenken hoezeer de man zichzelf en zijn bende in de weg zit. Ze willen Amerika totaal hervormen maar gaan zo ongestructureerd, ongefocust en haatdragend te werk, dat ze nun eigen tegenbeweging oproepen – en niet alleen van mensen die toch al een hekel hadden aan Trump. De uitvoering van het plutocraten programma van Heritage Foundation, Project 2025, is een flink eind op weg, maar het einddoel (het vermorzelen van de samenleving door alle banden tussen burgers kapot te maken) zal illusoir blijken omdat de Trump extremisten te ver gaan.

Neem een van meest in het oog springende wreedheden van een regering die wreedheid tot zijn kenmerk heeft gemaakt: de weigering om die onterecht naar de Gulag van El Salvador getransporteerde man te helpen. Zelfs voor de gemiddelde Trump stemmer die nog steeds kan denken dat de staalindustrie terugkomt dankzij tarieven, is de onverschilligheid over diens lot weerzinwekkend. Dat er nog een constitutionele crisis uit voort kan vloeien nu de dictator kijkt hoever hij de rechtsspraak kan negeren, lijkt haast bijzaak maar kan straks een hoofdzaak worden. En dan is er de Turkse die ontvoerd werd naar Louisiana, diverse studenten en wetenschappelijk medewerkers in het gevang.

De aanval op Harvard, op goed Nixoniaanse manier nu ook via de belastingdienst, gaat gewonnen worden door Harvard. Misschien niet qua financiën, althans nog niet, maar wel moreel. De afkeer van elite universiteiten (vooral door op die universiteiten opgeleide politici als J.D. Vance en werkelijk tientallen senatoren en afgevaardigden) is niet zo groot als de Trumpies denken te kunnen gebruiken. Zelfs nu de Democraten zich wijs gemaakt hebben dat hun problemen enkel zijn te wijten aan het neerbuigend behandelen van de Trump kiezer, denk ik dat de milage die de dictator uit de aanval op het universitaire onderwijs kan halen, beperkt is.

Buitengewoon pijnlijk en uiteindelijk diep schadelijk is dat deze regering zijn ideologisch gedreven aanval verkoopt als beleid om antisemitisme te verminderen. Het gebruik van de ‘strijd tegen antisemitisme’ voor een waaier aan doelstellingen, of gewoon, omdat Trump ergens een hekel aan heeft, kan maar tot één ding leiden: meer antisemitisme. De radicaal rechtse extremisten in zijn achterban, jodenhaters en holocaust ontkenners, kunnen enkel bevestiging vinden van hun samenzweringsideeën over de invloed van joden als steeds maar weer antisemitisme wordt aangevoerd als excuus voor van alles en nog wat. Het resultaat zal precies dat zijn waarvoor joodse organisaties bang zijn: meer antisemitisme. En laten we helder zijn: de regering Trump geeft geen donder om antisemitisme. Het is enkel een stok om de hond te slaan.

Ook de onvoorwaardelijke steun voor de grootste ramp die Israël ooit is overkomen, namelijk het premierschap van Nethanyahu, zal uiteindelijk tot meer afkeer leiden, niet alleen van Israël maar ook van joden in het algemeen. Wangedrag binnenlands en buitenlands rechtvaardigen met het bestrijden van antisemitisme, leidt precies tot dat, meer antisemitisme.

Evenzo leidt de onderbuik campagne tegen Diversity, Equality and Inclusion niet tot minder ‘woke’ dat domme, overal voor bruikbare woord waarmee de Telegraaf en zijn omroep lezers en kijkers voor de gek houdt, maar juist tot rechtse woke. En, laten we er niet omheen draaien, tot blank racisme. Waarom zijn de hoogste legerleiders door Trump ontslagen? Zwart, vrouw en anderszins niet zuiver op de Trump graat. Merit als enige criterium? Dat is niet gebleken bij deze ontslagen – en al helemaal niet bij de benoemingen van Trumps jaknik kabinet.

Ik voorspel ook het einde van het spektakel waar Trump zo van schijnt te genieten: een gast in het Oval Office en dan een roedel jaknikkers erbij. Je zag het bij de aanval op Zelensky, bij het love fest met collega dictator Bukele van El Salvador. Vance en zielepoot Rubio op de bank, diverse tariefideologen achter de bank, Stephen Miller, die in de verte nog wat laat horen. Ik voorspel dat dit festijn niet zo lang meer zal duren. Het had nooit een andere functie dan een soort applausgordijn voor Trump op te hangen, het wordt steeds meer een Griekse reidans bij Trumps wijdlopige en soms Bideneske woordexercities.

Het teruglopen van aantallen nieuwkomers aan de grens wordt gevierd als een groot succes. Misschien. Het staat te bezien hoe lang dat duurt. De klopjacht op illegalen en de angst die dat veroorzaakt is een ander voorbeeld van de onnadenkende wreedheid van de dicator. Zie minister van uitzettingsbeleid Noem, die paradeert in de gevangenis van El Salvador – dezelfde waarover de regering claimt geen enkele invloed te hebben. Zie Stephen Miller, de kwade genius achter Trumps voorstellen, die ongestraft mensen van terrorisme mag beschuldigen, zonder een greintje bewijs. Het zal mij benieuwen hoe lang immigratie als issue nog voor Trump zal werken.

De achtbaan van invoerheffingen en Trumps gebrek aan economisch inzicht laat duidelijk zien hoe willekeurig en op persoonlijke afkeer dit beleid is gebaseerd. China denkt, niet onterecht dunkt me, dat het een positie en een systeem heeft dat de economisch onrust langer uit kan zingen dan de Amerikanen. Ik onderschat niet de mate waarin Trump-kiezers denken dat hij een geniaal masterplan heeft en dat het allemaal goed komt. Maar deze mensen kunnen alleen worden overtuigd als hun eigen dagelijks leven is ondermijnd. Dat kan nog even duren, maar de tussentijdse verkiezingen in 2026 zullen een eerste indicatie geven.

Europa, zichzelf altijd onderschattend als vierde supermacht, begint eindelijk de rug te rechten en zich af te vragen wat nodig is om die rol te vervullen.

Onderwijl kleedt Kennedy Jr de Amerikaanse gezondheidszorg en wetenschappelijk onderzoek op gezondheidsterrein uit, door zijn omstreden nonsens de mogelijkheid om een van zijn eigen doelstellingen te verwezenlijken – minder troep in je voedsel – de nek om draaiend. En over wreedheid gesproken: naar begrafenissen gaan van kinderen die door antivax ideologie zijn gestorven?

Elon Musk, copresident voor drie maanden, is inmiddels al aan het einde van zijn nut. Hij liegt net zo gemakkelijk als zijn medepresident en de bezuinigingen zijn niet alleen wreed, ineffectief en zelfs contraproductief, maar voor een belangrijk deel bestaan ze helemaal niet. Musk lult maar wat. Zijn huurlingen worden aan de deur geweerd. Rechtszaken zweven rondom het hele project.

De universiteiten hebben meer ruggengraat dan de juristen van Amerika. Een paar kantoren hebben rechtszaken aangespannen tegen de willekeur van de dictator, andere hebben deemoedig de knie gebogen en zijn voor eeuwig getooid met schande. Paul Weiss, Skadden Arps en dat soort grote namen zul je nooit meer met respect aanschouwen. De NRC meldde dat juristen bij de Nderlandse afdeling van A&O Shearman, sponsors van Pride, zich doodschamen. Van schaamte heeft een jurist nog nooit een lucratieve opdracht laten lopen, maar toch.

Nee, het einde is nog niet in zicht, maar we maken het omslaan van de golf mee. Vanaf nu neemt de Trump-golf in kracht af en loont het om tegenstand te bieden, om lawaai te maken. Alle gebeuzel over de Democraten en hun gebrek aan geluid was niet meer dan dat. Het heeft geen zin je kruit te verschieten als de golf nog niet op zijn hoogtepunt is. Nu hij is omgeslagen en straks gaat teruglopen, is het tijd om actief te worden. Bernie en AOC hebben al laten zien wat de boodschap moet zijn: hier is sprake van onversneden klassenstrijd. De rijken, de Trumps, Musken en de penopauze boys van Silicon Valley tegen de gewone burger. Maak dat maar duidelijk.

Te laat? Ja, ik denk dat Amerika en de Amerikaanse positie in de wereld fundamenteel zijn veranderd. Daarover mogen Amerikaanse kiezers zich in de toekomst uit gaan spreken, armer en met nog minder samenhang dan toch al het geval was. ‘t Was een mooi land, leuk ook nog. Ik kwam er graag. Nu moet ik me zorgen maken of de dictator me erin laat.

That was fast. Wat meer moet je zeggen van de zeperd die dictator Trump haalde in zijn dommige, eigenwijze liefde voor tariffs. Alles kan morgen weer anders zijn. Het is wat ze vaak zeggen van het weer op veel plekken in de wereld (Nederland maar niet Arizona): wacht vijf minuten en je hebt wat anders.

Ging het ook maar zo snel met de rest van zijn protofascistische agenda. De rechters werpen af en toe een dammetje op, het Supreme Court is niet te vertrouwen. 

Het goede nieuws is dat Trumps capriolen, en de rechtvaardiging van zijn obsessies door de leuterkousen rondom hem, wel degelijk schade aanricht – nog afgezien van de economische schade. Reputatieschade voor ministers van Financiën en Economie, onderuithalen van de clown op Handel. Copresident Musk rangeert al richting zijspoor.

Het rechtvaardigt, tot op zekere hoogte, wat ik vanaf het begin af aan betoogde: wacht af, kijk hoe Trump zichzelf de strop omlegt. De afgelopen weken zijn miljoenen woorden besteed aan wat er gaande was, of leek te zijn, of niet gebeurde, of weer werd teruggedraaid. Trump domineert het nieuws en dat is precies wat hij wilde.

Door omstandigheden kom ik nu pas toe aan een overpeinzing over een verhaal in de NYT waarin vier conservatieve columnisten van de krant worden bevraagd door de deputy opinion editor. Het gesprek deed me beseffen hoezeer ook weldenkende mensen, hoezeer ook opiniërend vanuit een andere hoek dan ikzelf, bamboozled zijn geraakt door wat Trump doet. Ik was verrast door de mate waarin ze bereid zijn Trumps expansieve versie van het presidentschap te accepteren, te accorderen, omdat een deel van hun eigen doelstellingen ermee wordt bereikt.

De participanten zijn gekend voor de NYT lezer. David Brooks is een opiniërend moralist die tegenwoordig (na een tweede huwelijk en een geloofscrisis) vooral schrijft over de goede samenleving, het juiste leven, en de perverterende werking van individualisme. Breth Stephens is van de vier degene die het meeste kritiek had op Trump voor de verkiezingen, zelfs niet op hem gestemd heeft. Maar hij moet weinig hebben van de magere verzorgingsstaat in de VS en staat vooral op scherp als het gaat om Israël voor honderd procent en altijd te steunen. Hij loopt rood aan als hij Columbia University hoort en het recht op demonstraties tegen Israëlische massamoord. Voor hem is kritiek op Israël problematisch en steun voor Palestijnen antisemitisch.

David French is de meest interessante, in elk geval de afgelopen tijd. Hij is een top jurist, heeft gewerkt voor het Pentagon, is betrouwbaar conservatief, sterker nog, een van de oprichters van de Tea Party. Wat hem vooral opwindt is de ondermijning van de rechtsstaat door Trump en zijn Republikeinse enablers. Tenslotte Ross Douthot, een evangelische moralist die alles door de lens van geloof bekijkt. In mijn boek is hij de meest Trumpiaans conservatieve opiniemaker (je moet conservatief tegenwoordig kwalificeren, want de reactionaire regering Trump is in haar drift nauwelijks conservatief te noemen). 

Ik heb geen tijd om mijn analyse van wat zij zeggen, helemaal uit te schrijven. Maar wat eruit spreekt is interessant. Vooral de bereidheid om Trump in elk geval voorlopig zijn gang te laten gaan. Afkeer van een uitgedijde overheid, van universiteiten, van wereldwijde hulp, ja zelfs van de rechters, klinkt door op een manier die in schokkend vind. Ook de haat en afkeer van Biden die eronder ligt, blijft fascinerend. Ik moet toegeven dat ik die afkeer, die ook elders blijkt en die een motivatie is voor penopauze boys in Silicon Valley en Seattle, heb onderschat. 

Maar lees het vooral zelf. Geen kort stukje maar wel verhelderend. Viercolumnisten