We moeten het even hebben over het Veertiende Amendement, derde sectie. Voor de context moet u weten dat dit een van de cruciale amendementen was die na de burgeroorlog werden toegevoegd aan de Amerikaanse grondwet.
Sectie 1 maakt iedereen die in de VS is geboren of is genaturaliseerd tot burger, gerechtigd tot alles waar burgers recht op hebben. Als terzijde: dit is een artikel dat veel Trumpies, en, eerlijk is eerlijk, ook veel gewone conservatieven graag zouden weghalen. Het betekent namelijk dat de kinderen van illegaal in Amerika verblijvende immigranten (zo’n elf miljoen) automatisch Amerikaan worden. Het is een regel die we ook in Nederland zouden moeten hebben, maar dat is weer een terzijde van het terzijde.
Sectie twee ging over de afschaffing van de 3/5 clausule, een monsterlijk compromis dat de opstellers van de grondwet in 1789 hadden bedacht om de slavenstaten aan boord te krijgen. Dat compromis gaf de slavenstaten overtegenwoordiging in het Huis van Afgevaardigden (en in het kiescollege) door elke slaaf voor 3/5 als burger mee te tellen bij het aantal afgevaardigden voor een staat, ook al mochten die slaven niet stemmen. De slavenstaten konden zo niet alleen het Huis maar ook het presidentschap domineren (van de eerste zes presidenten waren er vijf zuidelijke slavenhouders).
Onderwerp vandaag is niet hoe belangrijk dit Amendement was en is in het na burgeroorlogse Amerika (er wordt vaak een beroep op gedaan, bijvoorbeeld in Brown vs Board of Education dat in 1954 segregatie ongrondwettelijk verklaarde). Vandaag hebben we het over sectie 3.
Dit is de tekst:
No person shall be a Senator or Representative in Congress, or elector of President and Vice President, or hold any office, civil or military, under the United States, or under any state, who, having previously taken an oath, as a member of Congress, or as an officer of the United States, or as a member of any state legislature, or as an executive or judicial officer of any state, to support the Constitution of the United States, shall have engaged in insurrection or rebellion against the same, or given aid or comfort to the enemies thereof. But Congress may by a vote of two-thirds of each House, remove such disability.
Het artikel was bedoeld om te voorkomen dat voormalige zuidelijke politici, verantwoordelijk voor de afscheiding en voor de burgeroorlog, zomaar weer in de politiek konden opduiken alsof er niets gebeurd was. Was Trump poging de verkiezingen van 2020 te frustreren, zijn staatsgreep op 6 januari, niet zo’n insurrection?
Twee hoogeleerde juristen, leden van de conservatieve Federalist Society die de afgelopen decennia actief zijn geweest om conservatieve rechters benoemd te krijgen (inclusief de twee gestolen zetels door Mitch McConnell in 2016 en 2020). Deze twee hebben een artikel geschreven voor een belangrijk juridisch tijdschrift met als conclusie: “Donald Trump cannot be president — cannot run for president, cannot become president, cannot hold office — unless two-thirds of Congress decides to grant him amnesty for his conduct on Jan. 6.”
Andere kandidaten en gewone kiezers zouden een rechtszaak kunnen beginnen om Trump daadwerkelijk te diskwalificeren. Sterker, de professoren en sommige collega’s zeggen dat de uitsluiting automatisch is als de insurrectie is vastgesteld. Dan zouden de opstellers van de kieslijsten in de vijftig staten verplicht zijn Trump van het stembiljet te verwijderen.
Hoewel ik dat allemaal nog niet zie gebeuren, is het wel een interessante ontwikkeling dat zelfs de conservatieve houwdegens het gevaar van Trump zien voor de democratie, en een sterke argumentatie opzetten om hem te verwijderen. Wat de senaat natuurlijk al in februari 2021 had moeten doen, dan waren we en ze van hem af geweest, maar ik herhaal mezelf.
Lees het artikel in de New York Times over deze professoren en hun stellingname.