Nee, Donald Trump wordt in 2024 niet de Republikeinse kandidaat voor het presidentschap. Luister goed en je hoort Trump kraken, althans zijn voorsprong in de peilingen. Republikeins gouverneur Brian Kemp van Georgia verklaarde dinsdag dat de verkiezing van 2020 in zijn staat niet was gestolen. Trumps naaste belager op grote afstand, Ron DeSantis, praatte er nog omheen afgelopen weekend in Iowa, maar uiteindelijk kwam het hoge woord eruit: ‘Natuurlijk heeft hij verloren’.

Dit is niet een waarheid die Republikeinen nu opeens ontdekken. Ze wisten altijd al dat Trump loog en dat zijn pogingen de verkiezingen te stelen ongrondwettelijk waren maar ze durfden zich niet uit te spreken, bang om door Trump te worden aangevallen. Met de vierde grote rechtszaak op rij lijkt de ban gebroken. Het lijkt erop dat Republikeinen zich realiseren dat ze met Trump de verkiezingen van 2024 niet kunnen winnen. Nu hij aangeschoten wild is, willen ze van hem af.

Een van de conservatieve columnisten van The Washington Post, Henry Olsen, een trouwe partijdiscipel, waarschuwde woensdag dat de Republikeinen een prijs gaan betalen voor de onvoorwaardelijke steun aan Trump. Ja, het zijn allemaal politieke processen, vond Olsen, maar toch, de Republikeinen zouden er goed aan doen het schandelijke gedrag van de oud-president te veroordelen. Hij verwees naar de Watergate hearings die de afkeer van het grote publiek tegen Nixon consolideerden en is bang dat de processen tegen Trump hetzelfde zullen doen.

Wie de Trumpies in Iowa hoort, denkt dat Trump niets kan doen dat hen kan wegjagen. En dat is zo. Maar het geeft een misleidend beeld. Als je enorme afstanden aflegt om naar een Trump-vertoning van een paar uur te komen, ben je een ware gelovige. Opiniepeilers krijgen voorspelbare antwoorden. Interessanter waren andere potentiële kiezers die de serieuze media spraken. Zij hadden misschien nog wel sympathie voor Trump, maar realiseerden zich dat ze met hem niet konden winnen. En geen misverstand, het wegjagen van de ‘criminele Biden familie’, zoals Republikeinen nu de president kwalificeren, is het belangrijkste doel.

Mijn inschatting is dat Trump de komende weken, maanden, gaat schuiven. Niet onmiddellijk catastrofaal, maar zijn aanhang zal teruglopen. Eerst van 49 naar 45 procent, dan naar 40 en lager. De Republikeinse kiezers zullen zich over de vele andere kandidaten verdelen. Kan Trump dan nog winnen in Iowa? Of New Hampshire? En kan hij bij verlies nog door? De doem van een front runner is dat hij moet winnen.

Het scenario dat ik voorzie is dat Trump doorhobbelt met zijn hondstrouwe dertig procent. Ik denk niet dat Ron DeSantis na zijn presentatie als een bijzonder onaangename persoonlijkheid met gevaarlijke autoritaire trekjes daarvan geweldig gaat profiteren. Van de andere kandidaten zie ik nog niemand echt uitbreken. Let wel, we zijn in augustus, er is nog een lange weg te gaan en, zoals de baseball coach Yogi Berra altijd zei: voorspellen is moeilijk, vooral in de toekomst.

Wat ik wel weet is dat de Republikeinen als partij geen andere doelstelling hebben dan de macht te verwerven. Ze willen tegen elke prijs het Witte Huis winnen, wetend dat een positieve uitslag hen waarschijnlijk ook de senaat en het huis van afgevaardigden brengt. Bidens bejaardheid, zijn onpopulaire vicepresident en de Hunter-problemen bieden een uitgelezen kans te winnen. Maar niet met Trump.

Welnu, stel u voor dat Trump gaat hobbelen en dat niemand van de andere kandidaten voldoende gedelegeerden naar de Republikeinse conventie haalt. Dit vereist enig verbeeldingsvermogen want bij de Republikeinen geldt in veel staten ‘winner takes all’, waardoor de winnaar ook met 33 procent van de stemmen alle gedelegeerden krijgt. Maar stel dat dit verschillende kandidaten zijn en er niemand naar de conventie komt met een duidelijke meerderheid aan gedelegeerden. Tegen die Trump zal van de Trump-magie niets over zijn. Hij zal geen rol spelen, hoogstens als leverancier van gedelegeerden aan iemand die belooft hem uit het gevang te houden.

We komen dan in de sfeer van een brokered convention. Dat wil zeggen, een conventie waar niemand voldoende gedelegeerden heeft voor de nominatie, ook niet na diverse rondes onderhandelingen. Dan gaan de hotemetoten van de partij kijken of ze iemand kunnen vinden die de partij kan verenigen. Het zal veel armpje drukken vergen, maar het is niet onmogelijk dat dan iemand genomineerd wordt die helemaal niet heeft meegedaan aan de voorverkiezingen maar die wel in staat is te verbinden en, belangrijker, te winnen.

Mijn favoriete kandidaat voor een dergelijke rol is een Republikeinse gouverneur als Chris Sununu van New Hampshire. Sununu is Dark horsepopulair in zijn staat, heeft zich opzichtig buiten de huidige strijd gehouden maar wel duidelijk gemaakt dat hij Trump een gevaar vindt voor de Amerikaanse democratie. Hij kan worden overgehaald. Dat geldt ook voor eerdergenoemde Brian Kemp van Georgia, die ook nog eens een staat meebrengt die de Republikeinen moeten winnen om voldoende kiesmannen te vergaren. De grote uitdaging voor het Republikeinse establishment is om Trump over te halen zo’n kandidaat te steunen, zodat ook zijn kiezers aan boord zijn. De belofte van gratie is waardevol wisselgeld.

In vroeger tijden waren eindeloze conventies met veel spektakel en dan uiteindelijk zo’n dark horse-kandidaat niet ongewoon, maar sinds de opwaardering van de rol van voorverkiezingen worden kandidaten in beide partijen meestal al bij de eerste stemming gekozen. Franklin Roosevelt deed er in 1932 nog drie stemrondes over, met veel onderhandelingen en beloftes, maar sindsdien gaat het sneller. Een echte brokered convention, die, ik moet het toegeven, voor politieke junkies een waar feest is, hebben we sinds de jaren twintig niet meer gezien (en toen moest de Democratische kandidaat nog tweederde van de gedelegeerden meekrijgen).

Maar met de onzekere Trump factor en de zwakke positie van zijn vele Republikeinse tegenstanders die zich op een enkeling na in meerdere of mindere mate door de oud-president hebben laten koeioneren zou een dergelijke conventie niet onmogelijk zijn. Het vooruitzicht dat president Biden kan verliezen van iedereen die niet Trump heet, zal een grote eenmaker blijken voor de Republikeinen. In elk geval is het een nachtmerrie voor de Democraten.