Gepubliceerd in De Standaard, 30 november 2019

Misschien vergt het hogere psychiatrie om te duiden wat president Trump bedoelde met zijn Rocky-tweet. Hoe ridicuul dat hoofd van een 73-jarige oranjekleurige man, zwaarlijvig en gespeend van spiermassa, op het door anabole steroide vormgegeven lichaam van Sylvester Stallone ook is, zo lijkt Trump zichzelf te zien. Zijn badkamers hebben gouden kranen, zijn handtekening is een dikke zwarte egotrip, zijn retoriek is gezwollen en zijn wereldbeeld draait enkel en alleen om hemzelf, dus waarom zou hij zich niet vereenzelvigen met Rocky Balbao?

Misschien is de meest eenvoudige verklaring de meest logische: de man is geschift. Dat we er nauwelijks van opkijken dat de president van Amerika dit soort onzin rondstuurt, dat zijn omgeving er het zwijgen toe doet en de gemiddelde Amerikaan de schouders ophaalt, geeft aan hoezeer we gewoon zijn geraakt aan de idioterie van Donald J. Trump, aan de degeneratie van het presidentschap. Dat we het inmiddels accepteren als de norm geeft aan in wat voor gevaarlijk vaarwater we terecht zijn gekomen. Ieder ander zou kierewiet verklaard worden en voor iedere andere president zou het 25ste Amendement over ongeschiktheid te voorschijn gehaald worden.

Andere verklaringen zijn mogelijk. Rocky is een grapje. Maar Trump maakt geen grapjes. De man is humorloos, zoals alleen een pathologische narcist dat kan zijn. Alles aan Trump is serieus, wat hij doet is het grootste, belangrijkste, historisch meest betekenisvolle en zo maar voort. Humor behoort niet tot zijn repertoire.

Tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Florida waar Trump zijn 225ste ronde golf speelde als president, vertelde hij zijn gehoor dat de artsen die hem anderhalve week geleden onderzochten zowat in katzwijm vielen toen ze zijn welgevormde torso zagen. Hartaanval? Bestaat niet. De Rocky´s van deze wereld krijgen geen hartaanvallen, ze bezorgen hartverzakkingen aan hun tegenstanders.

Het is natuurlijk ook mogelijk dat iemand anders dit op Trumps twitter account heeft gezet. Je weet maar nooit wat er gebeurt in dit chaotische Witte Huis. Dat zou tamelijk verontrustend zijn omdat Trump beleid maakt en beslissingen aankondigt via Twitter, vorige week nog zijn eis dat een marinier die zich had gedragen als Rambo (Stallones andere underdogheld) niet werd gestraft voor wangedrag. Of zouden de Russen Trumps twitter hebben gehackt? Over Russen gesproken, misschien was hij geïnspireerd door Poetins blote bast foto´s – een uiting van hetzelfde soort machismo narcisme dat bewonderaars blijkbaar aanspreekt, al had Poetin photoshop niet nodig.

Maar alle gekheid op een stokje: het zou goed kunnen dat Trumps Rocky-adaptatie correct weergeeft hoe de 45ste president zich voelt. We hebben al eerder opgemerkt dat Trump in zijn derde jaar zelfverzekerder is dan ooit. Hij heeft de lijnen uitgezet, de mensen die hem niet bevallen overboord gezet en wordt nu omringd door medewerkers die soepel met hem meebewegen, niet gehinderd door kritisch vermogen of moreel besef. Zelfs een zeperd als het Syrië-beleid wordt door Trump als succes ervaren. De economie draait als een tierelier en ook al dreigen op allerlei plaatsen in de wereld grote en kleine branden, de man is in staat zichzelf wijs te maken dat hij succesvoller is dan welke andere president dan ook.

Wie dacht het impeachment proces in wording daar wat aan zou veranderen, miskent dat in het Amerika van nu meningen bevroren zijn, feiten irrelevant zijn en iedereen die Trump in de weg zit besmeurd wordt, van carrière-diplomaten tot dragers van militaire medailles. Tot nu toe lijkt Trump immuun en zal hij door zijn Republikeinse acolieten in de senaat worden vrijgesproken.

Want dit is onmiskenbaar: Donald Trump domineert zijn partij op een manier die historisch geen precedent kent. Neem het de man maar eens kwalijk dat hij barst van het zelfvertrouwen: serieuze politici nemen zijn samenzweringsnonsens serieus, negeren of ontkennen feiten, en doen braaf wat de baas zegt, ze accepteren zijn machtsmisbruik, praten het goed of bagatelliseren het.

Hier is meer aan de hand. De Oekraine-affaire is enkel het meest duidelijke voorbeeld van een presidentschap dat zichzelf oppompt tot een ambt zonder beperkingen. Toen oud-president Richard Nixon in 1977 uitsprak dat ´als de president het doet, het altijd legaal [is]´ werd dat, terecht, als dictatoriale onzin terzijde geschoven. Inmiddels zitten we met een president en een minister van Justitie, officieel de handhaver van de constitutionele orde, die nog veel verder gaan. Presidentiële macht kent in hun ogen geen beperkingen. In de campagne zei‌‌ Trump dat hij ongestraft iemand zou kunnen neerschieten op Fifth Avenue. We lachten maar hij had gelijk, hij voert nu het politieke equivalent van die actie uit.

Wat we er ook van vinden, Trump domineert de Amerikaanse politiek, zoal niet de wereldpolitiek en in elk geval de berichtgeving. De Republikeinen kussen zijn voeten, zijn kiezersaanhang aanbidt hem, zijn evangelische kiezers zien Trump als ´the chosen one´, een bijbelse profeet die al zijn menselijk falen ten spijt, de wereld zal hervormen. Zelfs de Democraten zijn alleen maar met Trump bezig. Wie kan hem verslaan? Het maakt niet uit met wat voor programma, als deze man maar verdwijnt. Handen wringen en slapeloze nachten zijn hun deel.

Na twee weken van getuigenissen die lieten zien hoe deze man zijn macht misbruikt, lijkt het alsof er niets is gebeurd. Getuigen worden besmeurd, feiten genegeerd, onzin opgelepeld. En als we de opiniepeilingen mogen geloven zijn niet alleen de Republikeinse politici maar ook de kiezers bereid Trump nog eens vier jaar wild om zich heen te laten slaan. Geen wonder dat Trump een Rocky-gevoel heeft, geen wonder dat zijn aanhang hem ziet als een éénmans-leger dat de geminachte gevestigde orde omver werpt. Je hoeft geen psychiater te zijn omdat politieke gevoel te begrijpen.