Het is teveel gevraagd om van Trump enige beschaving te verwachten en van de Republikeinen enig gevoel voor democratische verhoudingen, maar hoe krachtig had de democratie ondersteund kunnen worden als Trump met gratie zijn nederlaag had erkend. Ik heb gisteren uitgelegd waarom de Republikeinen dit soort gezond verstand niet kunnen en willen opbrengen, maar toch, wat een gemiste kans. Wat zou het sterk geweest zijn als de Republikeinse senaat als groep had verklaart dat Biden de verkiezingen had gewonnen, wat Trump er ook van vond.

Nu schijnt 70 procent van Republikeinen te denken dat er ergens fraude is gepleegd. Zonder enig bewijs. Het geeft maar weer eens aan hoe sterk de stem van een president doorweegt, ook als hij onzin uitkraamt. Na een jaar Trump vond zo’n 60 procent van de Amerikanen Poetin best wel een goede vent. Over andere autoritaire leiders, laat staan de moordenaars in Saoedi Arabië, heb ik geen cijfers gezien, maar ik wed dat ze hetzelfde zijn.

Het oprekken van een proces dat een voorspelbare afloop heeft – het claimen van fraude als die er niet is – is een nieuwe deuk in de democratie. Het verandert formeel niets, maar ondermijnt verder het vertrouwen van de bevolking, vertrouwen dat toch al aan erosie onderhevig was.

Een beschaafd persoon, een Bush of een Gore, of Obama als het in 2012 anders had uitgepakt, was in staat geweest om de democratie te versterken door een vreedzame overdracht van de macht ronduit te erkennen.

Het geeft maar aan dat met Trump niet het gebrek aan beschaving dat Nixon, Gingrich en McConnell in het systeem hebben gestopt, gaat verdwijnen. Democratie gaat over instituties maar ook over intenties. De Republikeinse partij is geen democratische partij, geen partij die de democratie een warm hart toedracht. Het is een kille machtspartij, waarin de plutocraten witte gefrustreerde arbeiders, evangelische zeloten, populistische nonsenskiezers bij elkaar sprokkelen om, een maal aan de macht, die macht onverdund uit te voeren.

Dat is de betekenis van het Supreme Court. Om de overheid te ontmantelen, regulering moeilijk te maken en sociale onderwerpen voorwerp van culturele oorlogsvoering te maken, hebben deze Republikeinen het Supreme Court nodig. En je moet toegeven, McConnell heeft op dat terrein een spectaculair succes geboekt.

Dat gaat niet veranderen als Trump weg is. Biden is een schmoezer, een eenheidszoeker. Hij zal genaaid worden door de Republikeinen. Harris, zijn opvolger ergens gedurende deze termijn, zal er harder ingaan, zal minder bevangen zijn met de illusie dat er bruggen te bouwen zijn.

De hoop moet zijn dat het dwarsbomen van Biden of Harris zo duidelijk tot stagnatie en puinhopen leidt, dat in 2020 de Democraten flink winnen. Dat is ongebruikelijk in de eerste tussentijdse verkiezing en we hebben onszelf ook in 2020 voor de gek gehouden dat het kon gebeuren, maar dan ziet de senaatskalender er beter uit.

Een waarschijnlijker scenario is, helaas, vier jaar van stagnatie en wederzijds gescheld. Meer onrust in steden, ontevredenheid bij progressieve Democraten, de senaat die benoemingen dwarsboomt. En dan in 2024 de verkiezing van een populistische Republikeinse zeloot, een racist die meer beschaving heeft, zoals senator Cotton van Arkansas, of een opportunistische Trumpist als Ted Cruz.

Amerika is over, finito, vorbei, ausgescheitert. Over democratie in de breedst mogelijke zin kun je alleen maar heel pessimistisch zijn.