Nikki Haley, de aanstaande Republikeinse presidentskandidaat, kreeg in New Hampshire, waar ze op doorbreken staat, een eenvoudige vraag. Wat was de oorzaak van de burgeroorlog, wilde een vragensteller weten. Haley was verrast door de vraag, moest duidelijk diep in haar geheugen graven en kwam met boiler plate nonsens als antwoord. Moeiljke vraag, vond ze.
Maar daar drong zich de vaste riedel op: ‘de burgeroorlog ging over hoe openbaar bestuur gerund moest worden, de vrijheden van mensen en wat ze wel en niet konden doen.’ ‘Ik denk dat het altijd gaat over de rol van de overheid en wat de rechten van de mensen zijn’, voegde ze toe. ‘En ik zal altijd achter het feit staan dat ik denk dat de overheid bedoeld was om de rechten en vrijheden van mensen te verzekeren. Het was nooit bedoeld om alles voor iedereen te zijn. De overheid vertelt je niet hoe je je leven moeten leiden. Ze hoeven je niet te vertellen wat je wel en niet kunt doen. Ze hoeven geen deel te zijn van je leven.’ Republikeinse riedels.
De vragensteller sprak zijn verbazing uit dat je anno 2023 die vraag kunt beantwoorden zonder slavernij te noemen. ‘Wat wilt u dat ik zeg over slavernij’, zei Haley. De man antwoordde: ‘U hebt mijn vraag beantwoord, dank u’.
Zeker, het was een hinderlaag. De man die deze vraag stelde had Haley een even nietszeggend antwoord horen geven op die burgeroorlog vraag in South Carolina (de geboorteplaats van de burgeroorlog en de ergste slavernijstaat van allemaal). Hij wilde even on the record hebben dat Haley hier kolen en geiten aan het sparen was op de meest onbetamelijke manier. Ze heeft er een gewoonte van gemaakt. In 2010, toen Haley in South Carolina kandidaat gouverneur was, zei ze dat de burgeroorlog ging tussen ’traditie en verandering’.
De kritiek op Haley liet natuurlijk niet lang op zich wachten. En misschien blijkt hier dat ze inderdaad een bird brain heeft, zoals de psycho die ze wil verslaan steeds roept. Want hoe kun je over de burgeroorlog praten zonder over slavernij te praten?
Dat kan als je vastzit in het stramien van staatsrechten, vermeende vrijheid en een onderdrukkende overheid die jou, burgers in zuidelijke staten, vertelt wat je moet doen. Het is een klassiek Republikeins spel sinds Richard Nixons Southern Strategy opzette om de zuidelijke racisten op te pikken als kiezers. Zelfs de heilige Ronald Reagan speelde deze dog whistle kaart door in 1980 zijn campagne te beginnen in Mississippi, vlakbij de plaats waar in 1964 drie activisten voor burgerrechten door de lokale racisten waren vermoord. Reagans speech ging over staatsrechten en over die overheid die de vijand is van de vrijheidslievende onderdrukkende burger (de attorney general van Texas is iemand die hetzelfde gedachtengoed aanhangt).
Dit is geen foutje van Haley, al loopt ze zich nu het vuur uit de sloffen om te erkennen dat slavernij een moreel onderwerp was en dat de burgeroorlog daarover ging. Geen foutje want Haley denkt als een Republikeinse zuiderling en dat betekent dat ze onderwerpen die zwarte burgers aangaan het liefst vermijdt of afdoet als onbelangrijk. Ron DeSantis, haar concurrent en evenknie in racistisch beleid, zat er bovenop. De racist in chief, Donald Trump, heeft nog niet van zich laten horen.
Gaat het Haley schaden? Niet bij de Republikeinen, denk ik, maar het doet je afvragen hoe ze in staat is met de druk om te gaan van een echte campagne. En reken er maar op dat de Biden campagne de opname van die vraag en haar stupide antwoord zal gebruiken in de landelijke campagne. Biden kan, schijnt het, weinig enthousiasme losmaken bij zwarte kiezers. Haley heeft hem net een handje geholpen die kiezers naar de stembus te krijgen.
Hoe kan dit onderwerp, 160 jaar na het begin van de burgeroorlog, nog voor opschudding zorgen, vraag u zich af? Het is helaas een markering van de staat van de Amerikaanse samenleving, waarin een deel van de kiezers zich niet bewust is van de geschiedenis van hun land. Wat zeg ik, de man die twee immigranten als echtgenoot had, roept nu dat immigranten ‘het bloed van het land vergiftigen’ en dat had hij echt niet in Mein Kampf gelezen. Hoeveel Amerikanen hebben ook al weer roots in immigratie? Oh ja, 88 procent van de Amerikanen geeft desgevraagd een etnische of raciale achtergrond aan van zijn of haar familie.