Sigrid Kaag zal een goede lijsttrekker zijn voor D66. Een vrouw zijn helpt. In 2006 was het verlies van de toen bijna verdwijnende partij minder geweest als niet Pechtold, mislukt minister in een ongewenst kabinet, de lijst had getrokken maar Lousewies van de Laan.
Ik volg D66 niet meer sinds ik in 2011 mijn lidmaatschap opzegde, moe van de Pechtold dominantie. Het is aan Kaag om de partij wat meer open te breken. Jetten was een Pechtold baasje, Ingrid van Engelshoven (in 2007 was ik haar tegenstander voor het partijvoorzitterschap) komt uit de Pechtold-van Mierlo stal. Het zal al wel zijn verminder zonder Pechtold zelf maar Kaag is relatief onervaren. Ze moet binnen de partij oppassen voor de Van Mierlo aanbidders (of zijn die inmiddels natuurlijkerwijze afgestorven?).
Grootste probleem blijft, dat was mijn ratio in 2007 voor een campagne, dat de partij geen uitgesproken ideologie heeft. Er was en is ruimte voor een sociaal liberale partij met een beginselprogramma. Ik lees dat er een nota is van de Van Mierlostichting (ik blijf lachen bij de naamgeving: was D66 niet bedoeld om het systeem op te blazen?). Dat was in 2007 ook zo. Het falende oude bestuur, toen onder leiding van nu grootverdienende lobbyist Gerard Schouw, had toen al een plan opgesteld, Klaar voor de Klim, dat ze erdoor jasten. Van Engelshoven werd voorzitter, Pechtold deed het aanvankelijk goed als fractievoorzitter, Schouw werd kamerlid voor hij vertrok, de mensen die in de Lousewies campagne hadden gewerkt, werden opzijgezet.
Enfin, lot of water under the bridge. Maar het probleem is nog altijd hetzelfde. Vraag iemand waar D66 voor staat en je krijgt een vragende blijk terug. Kaag is goed voor een paar zetels extra maar nog steeds heeft de partij geen gezicht, je weet niet met wie ze straks weer gaan regeren – of niet. In 2006 werd naar mijn idee een enorme kans gemist om de partij op sociaal liberale geest te schoeien. Nu gaat het niet slecht genoeg voor grote veranderingen.
Dat is het probleem met de Nederlandse partijen in het algemeen. Als ze diep in de put zitten (PvdA, GL, CDA) zouden ze een kans hebben zich fundamenteel te hervormen, zodra het weer een beetje beter gaat is die kans verkeken. Fusie PvdA en GL? Alweer te laat. Hervorming sociaal democratie? Kans verkeken. D66? Kras in de plaat.