Met de keuze voor Kamela Harris als running mate, als zijn kandidaat voor het vice-presidentschap, heeft Joe Biden een veilige en verstandige keuze gemaakt. Harris, senator voor Californië, brengt ervaring mee, als senator en daarvoor als openbare aanklager in Amerika’s belangrijkste staat. Ze voerde vorig jaar een wisselvallige en uiteindelijk mislukte campagne voor de Democratische nominatie, waarin ze Joe Biden scherp aanviel op zijn vroegere samenwerking met racisten uit het Diepe Zuiden. Harris trok zich vrij vroeg terug nadat de geweldige start die ze had gemaakt in Oakland, de stad aan de andere kant van de baai van San Francisco, niet leidde tot een flonkerend vervolg.
Kamala Harris, van Indiase en Jamaicaanse komaf, is de eerste zwarte vrouw die op een presidentieel ticket belandt, nadat Geraldine Ferraro in 1984 en Sarah Palin in 2008 haar voorgingen als vrouwelijke kandidaten. De enige vrouw aan de top van het ticket, Hillary Clinton, verloor in 2016. Veel mensen concludeerden toen dat een vrouw pas president zou worden via het vice-presidentschap, een gevoel dat versterkt werd toen de vrouwelijke Democraten afgelopen najaar allemaal vastliepen in hun campagnes voor de nominatie. Ook de progressieve senator Elizabeth Warren zat in de mix voor mogelijke vice-presidentskandidaten, en zij zou programmatisch bijzonder sterk zijn, maar in die hoedanigheid mogelijk ook de weinig geprofileerde Biden overstijgen. Daarmee zou de Trump-campagne een links doelwit krijgen dat ze met Harris niet hebben.
Als running mate kan Harris de Democraten de energie geven die tot op dit moment ontbreekt in de Biden-campagne. De Democraat heeft geprofiteerd van het geklungel en van empathie gespeende gedrag van president Trump, die noch voor de coronacrisis noch voor de opstand tegen politiegeweld een toon kon vinden die begrip en invoelen kon weergeven. Integendeel, hij verzonk meer en meer in zelfzuchtig en egocentrisch, soms megalomaan en altijd narcistisch gedrag. Biden kon dat allemaal vanuit zijn thuisstaat Delaware aanschouwen, nu hij vanwege de coronacrisis toch niet bijeenkomsten kon organiseren.
Harris zal daar natuurlijk ook moeite mee hebben, maar ze heeft een eigen platform als senator en heeft zich de afgelopen maanden sterk geprofileerd op wetgeving die wat moet doen aan het structureel racisme in de Verenigde Staten. In het debat met de evangelische radicaal Mike Pence, de huidige vice-president, minder uitgesproken maar praktisch net zo vrouwonvriendelijk als Donald Trump, zal Harris laten zien wat ze in huis heeft. Zowel Pence als Trump hebben moeite met sterke vrouwen, dat kan nog komische of mogelijk tenenkrommende aanvaringen opleveren.
Voor Amerika en voor ons allen is van belang dat Biden Harris de kans bij uitstek geeft om zelf president te worden. We hoeven er geen doekjes om te winden dat Biden op leeftijd is, 78 jaar oud, en dat het presidentschap een zware baan is die hem, laten we zeggen, zal uitdagen. De kans dat Biden overlijdt als president is in elk geval volgens actuariële standaarden behoorlijk groot. Overigens moet een vice-president die dan opvolgt via het Congres de opengevallen positie van vice-president vullen, zoals Richard Nixon deed in 1973 en Gerald Ford in 1975. De kans op twee vrouwen aan de leiding van de VS is sterk toegenomen.
Harris krijgt, als Biden het presidentschap wint, een positie op een ‘heartbeat’ van een eigen presidentschap. Mocht Biden tijdens de campagne dit najaar al in de fysieke of mentale problemen komen (of overlijden, de man heeft wel vaker pech gehad), dan is Harris de onbetwiste vervangster. Mocht ze samen met Biden het Witte Huis halen, althans het kantoor van de vice-president, dan weet ze dat acht vice-presidenten het hoogste ambt toeviel toen hun baas het leven liet. Sommigen van hen waren belangrijker dan de president die hen voorafging. Theodore Roosevelt werd in 1901 de eerste moderne president, een man die de sociale structuur van Amerika veranderde. Dat deed ook Lyndon Johnson die in 1963 haast maakte met burgerrechten en een verzorgingsstaat Amerikaanse stijl. Harry Truman, de weinig bekende vice-president die Franklin Roosevelt in 1945 opvolgde, legde de grondslagen voor 75 jaar Amerikaanse wereldpolitiek.
Er wordt vaak gezegd dat de keuze voor een vice-presidentskandidaat de eerste beleidsbeslissing is van een mogelijke president. Toen Bill Clinton senator Al Gore koos, een leeftijdsgenoot uit een naburige staat, liet hij zien dat hij een generatiewisseling wilde. De kiezers konden dat waarderen. Een gewaagde keuze voor de niet gekwalificeerde Sarah Palin, een poging om de toen dominerende Barack Obama de loef af te steken, kwam als een boemerang terug naar toenmalig Republikeinse kandidaat John McCain. Aan de andere kant had de blunder van George H.W. Bush, die in 1988, de jonge brekebeen senator Dan Quayle naast zich vroeg, geen negatieve gevolgen – althans niet voor zijn kansen om gekozen te worden.
Het maakte maar weer eens duidelijk dat de eerste eis aan een kandidaat voor het vice-president eenvoudigweg is of hij of zij morgen het presidentschap kan overnemen. Hoewel Joe Biden met een groot aantal vrouwelijke kandidaten praatte, voldeden zij niet allemaal aan dat primaire vereiste. Kamala Harris doet dat wel. Het kost geen moeite haar als 47ste president te zien (als Biden wordt gekozen in november wordt hij de 46ste). Wanneer dat gebeurt zal natuurlijk ongewis blijven maar we weten nu dat de troonopvolger in de Democratische Partij Kamala Harris heet.
Biden heeft een goede keuze gemaakt. Niet spectaculair, niet geweldig verrassend, maar gedegen en betrouwbaar. Precies waar Amerika op zit te wachten, zoals uit de peilingen blijkt. Zo gezien heeft Biden zijn kansen alleen maar versterkt. Vanuit een meer afstandelijk perspectief kan de wereld buiten Amerika vertrouwen ontlenen aan deze keuze, zowel wat Bidens beoordelingsvermogen betreft als wat betreft Harris’ kwaliteiten.