Het is een interessant terugkerend fenomeen: autoritair leider slaagt erin na jaren lang te hebben gewerkt aan het verwijderen van alles en iedereen die hem of haar in de weg stond de toppen van zijn macht te bereiken. Het blijkt vaak ook meteen het omslagpunt te zijn. De totale macht maskeert alle zwaktes van het systeem dat de leider zodanig heeft gemasseerd dat het hem ten dienste staat. En vroeg of laat keert zijn totale macht, zijn totale isolement, zich tegen hem. Het is meer dan hubris, meer dan overmoed. Het is een aspect van het autoritaire systeem dat het geen vangrails heeft en alleen crashend zichzelf kan vernieuwen.
Zien we dat in China ook gebeuren?
In een week waarin de totale machtsovername van Xi Jinping werd beschreven en geïllustreerd met portretten van de jaknikkers om hem heen, zie je artikelen verschijnen die vertellen hoe zijn macht beperkter is dan het lijkt. Artikelen die waarschuwen voor het gebrek aan tegenmacht, het gebrek aan discussie en alternatieven.
Ik ben geen China deskundige, dus van mij hoeft u het niet aan te nemen.
Maar als u één enkel artikel wilt lezen dat uw kijk op Xi Jinping verandert, dan is het de analyse van Xai Cia in het blad Foreign Affairs. Xai Cia was lange tijd docent in het opleidingsinstituut van de Chinese Communistische Partij. Hij weet waar hij het over heeft en legt mooi uit hoe de processen van machtsverwerving werken. En, en passant, waarom Xi, niet de slimste van de leiders in China, toch aan de top terecht kwam. De ondertitel How Hubris and Paranoia Threathen China wordt in het verhaal mooi waargemaakt.