Zoals ik twee dagen geleden schreef, wordt de gutbeslissing van Trump om uit Syrië te verrekken gevolgd door een aangekondigd vertrek uit Afghanistan en het ontslag van minister van Defensie Jim Mattis.
Ik claim geen grote voorspellende kracht. Dit zat er allemaal aan te komen. Het is een logisch gevolg van Trumps ad hoc besluitvorming dat het zo rommelig gaat maar het dwingt ons ook om te doordenken wat precies de rol van de VS (van het westen) in het Midden Oosten kan en moet zijn.
Obama zette Amerika op een koers die het Midden Oosten meer aan zichzelf overliet. Het terugtrekken van de troepen uit Irak (overigens op basis van een door kleine Bush gemaakte afspraak) was daar deel van van, het zorgen dat Amerika niet met twee benen vooruit in Syrië ingreep en de deal met Iran was er onmisbaar voor. Het leek en lijkt mij een verstandige koers.
Vijftien jaar diepe betrokkenheid bij Afghanistan heeft niets opgeleverd behalve een enorme steen om de nek. De cruciale fout werd al in 2001 gemaakt, direct na 9/11, door van een oorlog tegen Al-Quida een oorlog tegen de Taliban te maken – een onplezierig maar legitiem regime. Nu zit Amerika met de erfenis van honderdvijftig jaar wanbeleid in Afghanistan. Zie er maar eens vanaf te komen. Obama wist niet hoe hij het moest doen en maakte een enorme fout door Afghanistan als de ‘echte oorlog’ te kwalificeren, met de implicatie dat hij daar werk had te doen. Trump staat voor dezelfde keuze. Ik was toen voor terugtrekken uit Afghanistan en denk daar nog steeds zo over.
Wat Syrië betreft volgt Trump eigenlijk ook de Obama lijn. Wat moet de VS daar, behalve ongemakkelijk klem te komen zitten tussen Iran, Syrië, Rusland en Turkije? De gevolgen van een terugtrekken van de VS zijn groter voor de Koerden (en voor de agressieve Pasha in Ankara die zo zijn gang kan gaan zonder tegen Amerikanen aan te lopen) dan voor Assad of de Russen.
So far, so Obama. Trump wilde alles wat Obama deed ongedaan maken, maar hier volgt hij de Obama lijn nauwgezet (nou ja, voor zover de man die geen memo’s leest iets nauwgezet doet). Alleen heeft hij door zich op te knopen aan de moordenaars in Saoedi Arabië en een economische oorlog met Iran te beginnen zijn opties om serieus invloed uit te oefenen en de VS echt uit het Midden Oosten te verwijderen kleiner gemaakt in plaats van groter. Zijn kritiekloze hondentrouw aan Nethanyahu en diens desastreuze beleid (voor Israël) helpen ook niet echt.
Dat Mattis zou vertrekken stond al in de kaarten voordat deze gut-beslissingen werden genomen. Mattis heeft zelf ontslag genomen, deels vanwege Syrië en Afghanistan, deels omdat zijn eigen keuze voor de Joint Chief of Staffs door Trump werd getorpedeerd. Het vertrek van Mattis, niet onverwacht dus, zal de zorg in de rest van de wereld over de club rondom deze psychopaat met gut feelings enkel doen toenemen. Maar zelfs die club kan hem niet sturen, het is immers moeilijk voor te stellen dat veiligheidsadviseur Bolton, architect van het Irak-succes, voorstander was van deze laatste acties.
Consistentie kun je Trump niet ontzeggen. Zijn interpretatie van America First en nut en noodzaak van militaire interventies in de wereld is de grondslag voor dit beleid. Het probleem is dat de man niet in staat is om meer dan één gedachte in zijn kleine handelsbrein te houden. Zodra het strategisch gecompliceerder wordt, lijkt er een vacuüm te ontstaan. Obama had de juiste strategie door het Midden Oosten in prioriteit te verlagen en het Verre Oosten meer op de kaart te zetten, maar Trump hannest van alles door elkaar waardoor het Midden Oosten wel degelijk dominant blijft, via Israël en Saoedi Arabië die beiden doen wat ze willen.
Het enige beleid waar in elk geval in de conceptie een gedachte achter zit is dat tegenover China. Trumps gut vertelt hem dat Xi problemen heeft met zijn eigen economie. Door het aansturen op een echte clash tart Trump de goden. Maar daarover een volgende keer.
Voorlopig mag iedereen huiveren over de totale afwezigheid van niet ideologische strategische denkers in de omgeving van Trump.