Gepubliceerd in de Morgen, België

Het lijkt gevoelloos om cynisch te zijn over Amerika’s nieuwe record: nooit kwamen bij een massamoord meer burgers om het leven dan nu in Las Vegas. Maar het is lastig om iets anders dan cynisch te zijn bij het horen van de ratata van automatische wapens, wegduikende mensen, tientallen doden. Dit soort wandaden zijn zo vreselijk, zo onvoorstelbaar, zo schokkend en tegelijk zo afstompend gewoon dat iedere andere reactie ongeloofwaardig zou zijn.

Jazeker, er zal rouw uitgesproken worden, tranen zullen vloeien, misschien is Donald Trump zelfs in staat roerende woorden voor te lezen van een teleprompter. Nee, het zal niet terrorisme genoemd worden, maar evenzogoed zijn dit soort daden traumatiserend. Een samenleving waarin dit kan gebeuren, herhaaldelijk gebeurt en waarin het morgen of volgende week weer zal gebeuren, leeft in constante angst. Daar heb je geen moslims voor nodig. Amerikanen zijn erg genoeg voor elkaar.

Een dergelijke conclusie mag hard lijken, niet gepast zelfs, maar er is geen ontkomen aan. Dit is de spiegel die Amerika zich moet voorhouden. Het land zwemt in de wapens. Elke poging om de aard daarvan – halfautomatische geweren zoals die hier gebruikt lijken – aan banden te leggen, elke poging om het moeilijker te maken om wapens te kopen, elke poging om het wapengeweld terug te dringen, wordt geblokkeerd. Zelfs de massamoord op een lagere school in Newton, Connecticut, liet Obama in 2012 gefrustreerd met lege handen staan.

Er zijn veel verklaringen aan te voeren waarom Amerika zo dol is op wapens en zo gewelddadig is, en die twee hangen natuurlijk nou met elkaar samen. Maar verklaringen zijn niet zo relevant als je naar oplossingen zoekt.

De grote sta-in-de-weg voor een beschaafd wapenbeleid in Amerika is de politiek, met voorop de huidige president. Donald Trump koestert zich in de lof en steun van de National Rifle Association (NRA), de moord- en wapenlobby die de Amerikaanse politiek in de tang heeft. De NRA blokkeert elke vorm van beperking op wapens vanuit de stellingname dat iedere aantasting van ‘het recht op wapenbezit’ een hellend vlak is dat zal leiden tot een totaal verbod. Ze zullen ongetwijfeld ook weer zeggen dat het mensen zijn die mensen doden, niet wapens. Wat deze lafhartige pr-manipulatoren nu eens niet kunnen zeggen, is dat dit niet gebeurd zou zijn als iedereen maar wapens had gedragen. Als iemand met een automatisch wapens vanuit de 32ste verdieping schiet op een opeengepakte mensenmassa dan doen al die wapendragende burgers er niet toe. Dan is er gewoon terreur. De terreur van het Amerikaanse wapenbeleid.

De NRA heeft de politiek in een houdgreep. Politici, van beide partijen, zijn als de dood om deze dodelijke lobby tegen zich in het harnas te jagen. Ze kunnen je kapot maken. Ze kunnen je helpen, zoals ze deden bij Donald Trump en vrijwel alle leiders van de Republikeinse Partij. Trump beloonde de NRA door direct een order van president Obama te schrappen die 72.000 geestelijk gestoorden van wapens zou weghouden.

Het is niet dat gewone Amerikanen dit willen. De meest recente opiniepeilingen geven aan dat Amerikanen in de orde van grootte van 68 procent een beperking willen van het gemak waarmee wapens kunnen worden verkregen. En toch komt er geen spat wetgeving door die aan dit verlangen tegemoetkomt.

De vreselijke waarheid is dat Amerika geen buitenlandse terroristen nodig heeft om zijn burgers schrik aan te jagen, in permanente angst te laten leven. De binnenlandse terroristen en de politici, inclusief de president, zijn reden genoeg om in Amerika steeds over je schouder te moeten kijken. En met toenemende gelatenheid dit soort massamoorden over je heen te laten komen.

Wat helpt rouw als het morgen weer kan gebeuren? Als de autoriteiten in je samenleving de dreigingen laten bestaan? Hoe kan je dan anders reageren dan met bozig cynisme?