Vorige week won Zohran Mamdani, een 39-jarige zelfverklaarde socialist, de Democratische voorverkiezingen voor het burgemeesterschap van de stad New York. Hij versloeg de zwaargewicht Andrew Cuomo, die in 2022 wegens ongepast gedrag ontslag moest nemen als gouverneur van de staat New York. Het was hartverwarmend: jong versloeg oud, nieuw versloeg cliché, progressief versloeg establishment. Was hier sprake van een proteststem tegen een fenomeen als Cuomo of zijn er verdergaande lessen te leren?
Mamdani’s verrassende overwinning volgt op een veelbezochte landelijke tournee door twee linkse voorlieden van de Democratische Partij, senator Bernie Sanders en afgevaardigde Alexandria Ocasio-Cortez. Zij kregen handen op elkaar voor hun Fighting Oligarchy Tour dit voorjaar, zowat de enige zichtbare vorm van oppositie tegen het Trump-regime. Geen wonder dat de ontwikkeling in New York uitgebreid wordt geanalyseerd en geïnterpreteerd door Amerikanen die hopen en bidden dat er een georganiseerde oppositie op gang komt tegen Donald Trump en zijn naar autoritair gezag neigende presidentschap. Inderdaad, geweldig, maar het is zaak kritisch te blijven.
Mamdani is jong. Eindelijk! Amerikaanse politiek is al te lang een gerontocratische inside game en het wordt tijd dat de oude knarren daarin opzij worden gezet. Maar laten we niet overdrijven. Mamdani heeft geen ervaring in het runnen van een grote bureaucratie. Dat hoeft geen probleem te zijn maar het is een risico dat kiezers zullen moeten meenemen. Jong is prima, jonger is goed genoeg – als het maar jonger is dan de rollatortypes in Washington.
Mamdani is progressief, links. Hij is uitgesproken over sociaal beleid, over de almacht van de plutocraten die in New York nog wat nadrukkelijker aanwezig is dan elders. Zij zetten hun geld op Cuomo – letterlijk: hij kreeg miljoenen in zijn campagnekas. Mamdani had beloofd de belastingen voor deze rijkaards te verhogen. Zij dreigden de stad te verlaten. Dit zijn dezelfde mensen overigens die niet wisten hoe snel ze zich achter Trump moesten scharen toen ze doorhadden uit welke hoek de wind waaide, met andere woorden, hun intenties moet je wantrouwen. Ze zullen ook niet weggaan uit de stad. Ze hebben dure appartementen, ze kunnen hun bedrijven niet zomaar oppakken en verplaatsen en ze hebben hun buitenhuizen in de Hamptons van waaruit ze met hun gechauffeerde auto’s naar Manhattan kunnen. Hun dreigingen zijn gebakken lucht.
Mamdani heeft beloofd de huren te bevriezen. De plutocraten waarschuwen dat het de woningcrisis zal verergeren. Je kunt ook dat negeren. Die crisis kan niet erger en zij hebben niets gedaan om daar wat aan te verbeteren. Lage inkomens verdienen bescherming. Mamdani belooft betaalbaar en goed openbaar onderwijs, waar de plutocraten hun kinderen op privéscholen hebben. Hij wil gratis openbaar vervoer.
Het is allerminst vanzelfsprekend dat Mamdani die verkiezingen in november gaat winnen, ook al is New York een Democratische stad. Ik denk niet dat Cuomo op zal duiken als onafhankelijke kandidaat. Hij heeft zijn reputatie al verloren, ik denk niet dat hij nog een keer klop wil krijgen. De plutocraten zullen wel proberen hem over te halen om te kandideren, maar als dat niet lukt zullen ze proberen een Republikein uit de niet-Trump hoek te vinden, iemand als oud-burgemeester Mike Bloomberg. Als ze zo iemand kunnen opduikelen dan zou die goed kunnen winnen. Een smerige, anti-socialistische campagne die zal focussen op Mamdani’s breed gedeelde kritiek op Israël, kan Mamdani heel goed de pas afsnijden. Het pleit is nog niet beslecht.
Wat kunnen we hier opsteken voor de landelijke politiek? Er wordt veel ophef gemaakt van de ‘moderne campagne’ van Mamdani, met Tik Tok en andere sociale media. Hij wandelde van de ene punt naar de andere punt van de stad, pratend met burgers. Niets nieuws, Jimmy Carter deed dat in 1975 in Iowa. Ja, we kunnen er wat van opsteken maar campagne voeren is een beroep. Mensen die er goed in zijn zullen campagnes runnen en deze nieuwe inzichten gebruiken. Maar dit is allemaal proces, we moeten het hebben over inhoud.
Ik denk dat de echte les is dat de kiezers, Democratische kiezers, hunkeren naar inhoud. Hoe die gebracht wordt, via Tik Tok of wat dan ook, is minder belangrijk. Ze willen iets tastbaars, iets om voor te kiezen. Zoals daar zijn: hogere belastingen voor bedrijven en voor de rijken; beter en betaalbaar onderwijs; beter en betaalbare gezondheidszorg; publieke voorzieningen; meer huizen; goedkopere energie. Eigenlijk alles omgekeerd aan wat er nu voorligt in het Congres in de Big Ugly Bill van Donald Trump.
Die referentie aan Trumps beleid voor de rijken is van belang, want we zitten in een klassenstrijd. Ook al zullen veel kiezers dat niet zo benoemen, ze zijn het daar wel mee eens. Het is rijk tegen arm, of beter geformuleerd, de rijken tegen alle anderen. De rijken lijken te winnen.
Bernie Sanders en Alexandria Ocasio-Cortez zijn de enige Democraten die de afgelopen maanden hebben geduid wat het echte probleem is en ze bieden een oplossing. Fighting the Oligarchs. Ja, een oorlog. Ja, een klassenstrijd. Kiezers moeten niets hebben van het geschuif naar rechts om het midden te bemannen. Ze hebben de buik vol van Clintons triangulatie (ergens tussen links en rechts belanden, waar dat ook maar moge zijn). Ze hebben geen behoefte aan pappen en nathouden. Ze willen oppositie. De kiezers die Trump vertrouwden zullen snel ontdekken wat hen dat gaat kosten. Trumpisme is Trump en heeft geen toekomst zodra het vertrouwen in die ene gladprater is verloren. Zodra de corruptie duidelijk wordt. De arme sloebers zullen ontdekken dat ze voor de gek werden gehouden en beroofd. Aan Democraten om dat te laten zien. Trump mag nu domineren, dat is niet voor de eeuwigheid.
Sanders en AOC, en nu Mamdani, wijzen de weg. Senatoren als Chris Murphy and Cory Brooker zouden moeten volgen. Harris, Clintons and Bidens: please, shut up. Jazeker, geniet van Mamdani’s overwinning, bouw een feestje. En stop met zeuren over tweede rangs onderwerpen, over identiteit en de juiste woorden. Ga voor een programma dat recht doet aan Democratische waarden en go all out. Als Mamdani’s overwinning een aantal van de Democraten die zich warmlopen voor 2028 inspireert tot meer inhoud dan ze tot nu hebben geboden, dan hebben we allemaal gewonnen.