Het is nu Donald Trumps Amerika. Wat er ook gebeurt, goed of slecht, de president is verantwoordelijk. Niet langer kan hij alles afschuiven op Biden of ‘radicaal links’. Het is nu helemaal en allemaal van hem. Trump dwong zijn Republikeinse Partij, ooit voor een kleine overheid en tegen begrotingstekorten, het tegendeel daarvan te accepteren. De begrotingswet die vorige werk door de Republikeinen werd aangenomen mag lelijk en zwaarlijvig zijn, het is ontegenzeggelijk zíjn gedrocht. Hoe het ook uitpakt, dit is nu de realiteit. En laten we dan ook meteen onderkennen dat het presidentschap van Donald Trump historisch zal blijken. De gevolgen ervan zullen verreikend blijken.
Het geratel dat u hoort zijn de Founding Fathers die zich omdraaien in hun graf. Het delicate bouwwerk dat zij in de beginjaren van de republiek in elkaar zetten ligt in duigen. Voordat Trump de viering van het 250-jarig bestaan van de Verenigde Staten in 2026 kidnapt, is het goed om in herinnering te roepen dat het land otnstond in het verwerpen van een dictatoriale koning. De Founding Fathers zouden Trump herkennen voor wat hij is, iemand die zich de macht van een monarch toeëigent. Vergeet de scheiding der machten, vergeet de befaamde checks and balances.
De wetgevende macht, het Congres, maakt geen eigen wetten meer en, belangrijker nog, heeft zijn rol als controleur van de uitvoerende macht opgegeven. De weinigen die de afgelopen weken sceptisch durfden te zijn of zich uitspraken als tegenstanders van wat de president wenste, werden afgekocht of gaven zich over, geconfronteerd met Trumps dreiging hen te ondermijnen in hun anderszins veilige kiesdistricten. Geen verrassing, het Congres had immers al zijn plicht verzaakt door kritiekloos zijn benoemingen in de uitvoerende macht te accepteren. Trumps corrumpering van het ambt, de zelfverrijking van zijn hebzuchtige familie, gaat onbevraagd.
Ook de derde macht, het Supreme Court, verzaakt in de taak die de grondwet haar gaf en is akkoord gegaan met Trumps de facto machtsgreep. Het had al geoordeeld dat een president niet vervolgd kan worden voor wat hij ook maar doet bij de uitoefening van zijn ambt. Een vrijbrief precies voor wat Trump doet. Vorige maand oordeelde het dat federale rechters geen landelijk halt kunnen toeroepen aan een uitvoerend beleid waarvan ze vinden dat het een gerechtelijk oordeel nodig heeft. Trump kan doen wat hij wil, het is al uitgevoerd voordat er juridisch controle is. Opgepakte hispanics zitten al in de Amerikaanse Goelag voordat er een rechter aan te pas komt.
Vrijheid voor allen wordt bedreigd. Onder Trump is de anti-woke beweging verstrikt geraakt in zijn eigen rechtse idioterie. Radicaal rechts bepaalt nu wat politiek correct is en het is net zo irritant en dom als toen links dat deed. Praten over klimaat, diversiteit, ras of ongelijkheid is verboden. De nieuwe inquisitie onderzoekt elk programma op het gebruik van deze woorden en verbiedt programma’s waarin ze opduiken. Wetenschappelijk onderzoek wordt genadeloos opzij geschoven.
Bibliotheken moeten schoonmaak houden, ‘foute boeken’ verwijderen. Schepen en militaire bases krijgen nieuwe namen om aan de nieuwe orthodoxie te voldoen. Advocatenkantoren en universiteiten worden geïntimideerd, media bedreigd, onafhankelijke journalistiek bemoeilijkt. Zelden merkte je meer van een nieuwe wind in het land. Noem het een succes voor Trump. Veel zal moeilijk te repareren zijn.
De wet die deze week werd aangenomen bevestigt Trumps totale dominantie van de binnenlandse politiek. Buitenlands is de oogst minder florissant. Trumps opschepperij van vrede in één dag en geen nieuwe oorlogen is niet meer gebleken dan dat. Zijn claim dat de wereld nieuw respect heeft voor de Verenigde Staten is leeg. Het opzichtig slijmen van de Europese bondgenoten komt voort uit Europese zwakte, niet uit Amerikaanse kracht of respect voor de president. Trumps liefde voor autoritaire leiders die sluw inspelen op zijn narcistische onderbuikgevoelens schaadt het land en ondermijnt wat nog resteerde van Amerikaans moreel gezag. Het staat nog te bezien of Trumps transactionele instelling nieuwe Amerikaanse grootheid gaat opleveren of dat het een uitverkoop zal blijken. Maar gevolgen heeft het.
Daarom, laten we elkaar niet voor de gek houden: we moeten erkennen dat Donald Trump de geschiedenisboeken in zal gaan als een heel belangrijke president, dat wil zeggen als iemand die blijvende verandering tot stand bracht. De historici konden Trumps eerste termijn goeddeels negeren als zonder al te veel blijvende gevolgen. Trump bungelde onderaan de lijstjes. Dat zal anders zijn na deze termijn. Natuurlijk zal de 47ste president niet hoger worden ingeschaald dan Washington en Lincoln, zoals Trump zelf postuleert, maar hij zal zeker gelden als iemand die de geschiedenis beïnvloed heeft, zowel die van de Verenigde Staten zelf, als die van Amerika’s rol in de wereld.
Het is waar dat dit alles een ongelooflijke ontwikkeling is voor een man die in 2021 probeerde de democratische regering omver te werpen en vanwege die nalatenschap werd afgeschreven. De geschiedenisboeken zullen ook vaststellen dat Donald Trump bij zijn wederopstanding geen tegenstand ontmoette en keer op keer werd onderschat. Zijn Republikeinse Partij liet zich afbluffen tot onderdanigheid, het bleek een partij zonder moreel leiderschap, rijp voor overname door een ladenlichter. De zelfingenomen Democraten en hun hopeloze geriatrische president vergemakkelijkten Trumps terugkeer. De ondermijning van het Amerikaanse systeem is het werk van twee partijen.
Dat de man zelf, eenmaal gekozen, ging voor de absolute macht die sommige conservatieve schrijvers besloten zagen in het ambt van president was geen verrassing. Als de democratie overleeft en er een machtsovergang is naar een andere partij, dan zullen deze zogenaamde conservatieven spijt hebben van hun stellingname. Maar voor het moment gloriëren ze.
Waar het allemaal op uit zal lopen is onzeker. We kunnen alleen vaststellen dat, zes maanden in zijn tweede termijn, Donald Trump een ongekende machtspositie heeft verworven. De Amerikaanse president is monarch meer dan welke voorganger dan ook. Trump domineert, hij doet wat hij wil. Zijn autoritaire trekken noch zijn autoritaire praktijken worden bevraagd laat staan betwist in een klimaat van totale onderwerping. Het land is van hem, voor wat het waard is.