Frank Lloyd Wright was voor het eerst in Phoenix terecht gekomen als consulent bij de bouw van het Arizona Baltimore Hotel. Albert Chase McArthur, volgens de annalen de architect, had zijn leertijd volbracht bij Wright tijdens de jaren in Oak Park, Illinois, and hij had Wright nodig om het unit block-systeem – geïnitieerd door Wright in 1920 voor La Miniatura in Hollywood – toe te passen voor een miljoenenproject, het hotel dat hij met zijn twee broers bouwde.
Wright was toen net Taliesin in Wisconsin ontvlucht – en ook zijn architectuur – als gevolg van persoonlijke en zakelijke moeilijkheden. Hij vond werk in de verrassende rol als onderaannemer. `Incognito en achter de schermen’ zag hij toe op de bouw waarbij met staal versterkte betonblokken werden gebruikt, die het belangrijkste bouwmateriaal vormden voor het luxe hotel. Deze onafgewerkte grijze `Biltmore blocks’ werden op de plaats zelf gevormd met aantrekkelijke decoraties en abstracte patronen, volgens sommigen geïnspireerd op palmbladeren. Maar, zoals bij vele Wright-creaties, bestaan er ook hier talloze tegenstrijdige verhalen. Volgens sommigen zouden de motieven symbolen van de Mayas en Azteken afbeelden. Hoe dan ook, de decoratieve Biltmore-blocks zijn tot op heden het signatuur van het gebouw.
Toen het in 1929 voltooid was, was het Arizona Biltmore een `juweel in de woestijn’, veertien kilometer van Phoenix. Nu is het gebied verstedelijkt, onder de voet gelopen door Phoenix en Scottsdale, met legio luxe hotels vlakbij. Maar, binnen zijn eigen enclave, ligt het Biltmore toch nog steeds verscholen tussen palmbomen, rijzige eucalyptusbomen en omringd met velden met bloemen, golfcourses, tennisbanen en zwembaden.
Hoe groot de bemoeienis van Wright met het ontwerp van het Biltmore was, weten we niet. De bouw werd gekenmerkt door spanningen en conflicten: de verhouding tussen Wright en McArthur, tegelijkertijd meester-leerling en onderaannemer-baas, kwam al snel onder druk te staan. Wright noemde het experiment `een debâcle’. Ondanks Wrights protesten kreeg het hotel toch een vierde verdieping, en er waren enorme kostenoverschrijdingen. Volgens Wright hadden de bouwers bovendien veranderingen in zijn technieken aangebracht die korte metten maakten met de economische wijze van bouwen die zijn structurele systeem betekende.
Eenmaal voltooid getuigde het Arizona Biltmore zo duidelijk van Wrights ideeën dat het hotel aan Wright werd toegeschreven, tot ongenoegen van McArthur. In 1930 legde Wright een officiële verklaring af waarin hij stelde dat zijn vroegere leerling de architect was, maar de speculaties bleven. Wat de geschiedschrijving ook mag vertellen, het publiek verwacht nu Frank Lloyd Wrights ontwerp te zien in het Arizona Biltmore – en het wordt niet teleurgesteld.
Geometrische ontwerpen
Ironisch genoeg is dit bekende hotel in Arizona tegenwoordig meer `Wright-achtig’ dan toen het werd gebouwd. Na een zware brand in 1973 vroegen de toenmalige hoteleigenaren (Talley Industries) de Taliesin Associated Architects het verwoeste hotel weer op te bouwen en in te richten. Sindsdien hebben de architecten en interieurontwerpers van Taliesin zes andere grote renovatieprojecten uitgevoerd, waarbij ze de integriteit van het origineel wisten te handhaven. Door het hele hotel heen worden Wrights geometrische ontwerpen gebruikt, in heldere woestijnkleuren, in de vloerbedekking, stoffering en kunstwerken.
Aan de ene kant van de hotellobby ligt de ruime ‘Gold Room’, sinds de opening in 1929 de belangrijkste eetzaal van het hotel. Aan de andere kant ligt het kleinere restaurant, de ‘Orangerie’, met zijn glaswanden, hangplanten, kroonluchters en vloerbedekking met ingeweven koraalrode, roze en groene geometrisch patronen. ‘Dineren is een belangrijke artistieke aangelegenheid’, schreef Wright ooit. Dat namen we ter harte en we nestelden ons in de comfortabele stoelen (gelukkig niet de door Wright ontworpen stoelen, die zijn zo abstract dat ze ongeschikt zijn voor menselijke vormen).
Na het eten wandelden we over de paden die zich kriskras door Biltmore uitstrekken. Her en der stonden `Biltmore Sprites’ langs de weg; grijs-betonnen, gestileerde vrouwenfiguren met gebogen hoofden. De originelen van deze beelden waren ooit door Wright gemaakt ter decoratie van de Midway Gardens in het centrum van Chicago, die Wright in 1914 had ontworpen. Vele jaren na de afbraak van de Midway Gardens werden de figuren teruggevonden in een veld in Wisconsin. De orginelen werden gerestoreerd door aan Taliesin verbonden beeldhouwers en zijn nu in Taliesin West te zien. De grijsbetonnen kopieën bij het hotel passen precies bij de Biltmore-blocks.