Geen stad in Amerika speelde een grotere rol in de vroegste geschiedenis van de Verenigde Staten dan Philadelphia. De Onafhankelijkheidsverklaring werd er geschreven, de Grondwet werd er opgesteld, het was de hoofdstad. Alle Founding Fathers waren er kind aan huis. Na een slechte periode in de jaren zeventig en tachtig, zoals zoveel grote steden, heeft Philadelphia nu zijn eigen comeback gemaakt.

Frans Verhagen

Misschien houdt de zon me voor de gek, maar is dat niet een glimlach, daar op het gezicht van William Penn, hoog op het dak van City Hall en trots neerkijkend op zijn ‘City of Brotherly Love’? Het was deze voorvechter van blijvende menselijke waarden, deze vriend van de vredelievende Quackers die in 1682 Philadelphia stichtte, de stad van de broederlijke liefde. Penn noemde het een ‘heilig experiment’van geloofsvrijheid in de Nieuwe Wereld. Vandaag de dag combineert Philadelpia Penn’s visie van een rustige ‘greene contrie towne’ met een glanzende nieuwe verschijningsvorm van blinkende, piramide-getopte torens, chique winkels, hotels en restaurants en een flitsend en populair arsenaal aan nachtleven en hoge cultuur.

In recente jaren kreeg Philadelphia onderscheidingen als ‘Best restaurant city’ en ‘Vriendelijkste stad’ van reisblad Condé Nast Traveler, ‘veiligste grote Amerikaanse stad’, ‘beste wandelstad’ en ‘één van de drie meest leefbare Amerikaanse steden’ van de Places Rated Almanac en zelfs de ‘op één na beste sportstad’ van Sporting News. Ik voeg daar graag mijn eigen lofuiting aan toe: ‘Beste comeback stad’. Nog steeds weet ik niet hoe de stad het voor elkaar kreeg. Toen ik hier woonde, in de tweede helft van de jaren tachtig, was het arme, oude Philly dan wel de vierde stad van het land, maar ze was ook een gemakkelijk doelwit van critici die zonder moeite konden scoren over haar wrakke toestand – feitelijk én psychologisch. In die tijd rommelde het stadsbestuur maar wat aan als een soort Ruritaanse komedie met zo nu en dan Kafka-achtige kanten, overgote met Woody Allen idioterie, gezet op een satirische Gilbert en Sullivan toon. Als ex-Newyorker kon ik gemakkelijk meehuilen met die critici en pessimisten, maar zelfs in die tijd voelde ik de inherente gratie, beschaafheid en ruimhartigheid van Philadelphia. De stad voedde haar verborgen charmes als een bescheiden maagd die het niet nodig vond op te scheppen en nadrukkelijk aanwezig te zijn. En zie, nu is dit magere muurbloempje uitgegroeid tot de mooiste meid van het bal.

Philadelphia cheesesteak

Net als toentertijd loop ik graag over Penn’s Landing en de zich snel ontwikkelende oevers van de Delaware, levendig met festivals in de zomer en schaatsen in de winter. Ik wandel nog steeds met plezier over de straten met kinderhoofdjes en bomen, door de stegen en kleine parkjes van Society Hill. In de nabijheid ervan kun je uren doorbrengen met het opzuigen van de geest van de ‘Geboorteplaats van Amerika’ rondom Independence Hall en een stuk of tien andere historische plekken in Independence National Historical Park.

De zaterdagavonden die ik aan South Street doorbracht, waren een mengelmoes van kaleidoscopische genoegens, van de funky blues bands en exotische restaurants tot de Ierse pubs en de verse stokbroden van de Chef’s Market. We sloten zo’n avond onveranderlijk af een sandwich om twee uur ’s nachts bij een van de lokale cheesesteak tenten – de cheesesteak is een unieke Philadelphia sandwich met dungesneden rundvlees, gesmolten kaas en gecarameliseerde uien – heerlijk!

Mijn zondagen waren altijd wat rustiger, behalve als er een festival gaande was en dat was nogal vaak. De zondag was een dag voor de musea, als je de tijd had om het getoonde tot je te nemen zonder omringd te zijn door hordes toeristen. Dat is Philadelphia voor mij: meer persoonlijk, dichter bij dan de meeste steden, als een goede vriend.

Grootste stadspark van de VS

Hoewel Philadelphia gezegend is met een aantrekkelijk vroeg-Amerikaans netwerk van parken en schaduwrijke wandelingen, geniet ik nog steeds van de meer kosmopolitische kant van de stad. Op de Benjamin Franklin Parkway voel je je meer als in Parijs, slenterend van de groep musea aan Logan Circle naar het enorme Philadelphia Museum of Art, dat in neo-Griekse goud-stenen glorie oprijst boven de Schylkill River. Ik passeer mensen die door het groen wandelen naar het Rodin Museum en vervolg mijn weg naar het noordwesten langs Boathouse Row, de uitgestrekte boompartijen in van Fairmount Park, het grootste stadspark van de Verenigde Staten. In de hectische markt van Reading Terminal kun je met enige fantasie wanen in de oude Les Halles in Parijs, al is de markt nu ondergebracht in het dure nieuwe conventiecentrum dat in het centrum van de stad is gebouwd, rondom het uitstekend gerestaureerde Reading Terminal treinstation. In deze conventiehal werd in 2000 de conventie gehouden van de Republikeinse Partij. De Italiaanse Market, nabij Ninth Street, is nog steeds een klein Napels van fruit- en visverkopers en slagers. London is nog te zien in de keurige huizen van Pine Street’s Antique Row, terwijl de drukte en de geuren van Hong Kong de smalle straten vullen van Philadelphia’s Chinatown.

Glanzender en stoerder dan ooit

Mijn recente bezoek aan het ‘nieuwe’ Philadelphia bevestigde mijn vertrouwen in de verrassende vaardigheid die Amerikaanse steden hebben om zichzelf opnieuw uit te vinden en te hernieuwen, alle vreselijke voorspellingen van anti-stad futurologen ten spijt. Vooral dankzij de visie en de vaardigheid van burgemeesters als Ed Rendell en sinds 1999 John Street, beide afkomstig uit de arme buurten van de stad, en een groot aantal toegewijde Phillyvrienden, oogt de stad groter, glanzender en stoerder dan ooit. Net als South Philly’s ‘Rocky’ (ook bekend als Sylvester Stallone), heeft het zichzelf in een paar korte jaren omgevormd zonder zijn oorspronkelijke uitstraling te verliezen en zonder de mogelijkheid kwijt te raken om nieuwe ontdekkingen te doen.

Ooit was deze stad de plek waar Washington, Jefferson, Ben Franklin en al die andere Founding Fathers kind aan huis waren. Van 1790 tot 1800 was Philadelphia zelfs de hoofdstad van de Verenigde Staten. Dit was de stad waar de Onafhankelijkheidsverklaring tot stand kwam, de Grondwet, de Bill of Rights en alle basisregelingen van meer dan tweehonderd jaar geleden. En het lijkt er nu op dat de stad zicn nog wel verder kan ontwikkelen zowel in zijn rol als referentiekader voor nationale waarden als in zijn rol als richtingwijzer voor de toekomst.

Hip-hop-hedonisme van trendy clubs

Hoe krap uw tijdschema ook is, maak tijd voor Philadelphia, want dit is een echte wandelstad, een plek om in alle rust tot u te nemen. En kijk hoe Philadelphia straalt! Overal waar je gaat voel je verandering en frisse energie. Ik had dat net zo sterk bij de snel groeiende groep theaters aan de Avenue of the Arts aan Broad Street en de goed onderhouden parken en schone straten van de Center City – te danken aan de werklust van een nieuw teal-jaecketed ‘communicty service corps’ – als bij het hip-hop-hedonisme van de volgepakte clubs, disco’s, restaurants en winkels langs de ooit vervallen oevers van de Delaware. Neem een cruise op de rivier of een watertaxi naar het nieuwe aquarium en het performing arts center aan de Camden-kant van de Delaware. Bezoek de nieuwe restaurants en bars van de grote oude hotels in de buurt van de Rittenhouse, ga naar de goedkope restaurantjes in het gerenoveerde 30th Street Station of de topkwaliteit van de restaurants die tot de beste van de VS worden gerekend.

Deze nieuwe sfeer heeft ook de vele buurten van Philadelphia bereikt. Zo heeft de Old City, ten noorden van Society Hill, nieuwe leven ingeblazen gekregen. Waar eens een vervallen verzameling lag van negentiende eeuwse pakhuizen, bevindt zich nu een SoHo achtige enclave van gallerieën, restaurants, pubs en lofts. Gelukkig heeft het de oude historische trekpleisters behouden, zoals het Betsy Ross House en de aardige Elfreths’s Alley, waarvan men zegt dat het de oudste permanent bewoonde straat is van de Verenigde Staten. Queen Village ten zuiden van South Street heeft zijn eigen werderopbloei meegemaakt als een heerlijke binnenstads woonwijk en dat geldt ook voor de buurten rondom Fitler Square en de bloeiende University City wijk.

Verder weg liggen in het westen de Main Line steden die hun Anglofiele oud-geld uitstraling behouden, terwijl Chestnut Hill in het noordwesten profiteert van de heerlijke charmes van zijn liggin op een heuvel, boven de drukte en het gewoel van de Center City. Het meest verrassend is nog wel de snelle wederopstanding van funky Manayunk. Deze eens tot verval geraakte fabriekstad aan de Schuylkill rivier, vol met Italianen, Polen en Ieren, die wonen in kleine witte huisjes die aan steile heuvelwanden liggen. Manayunk kan nu bogen op een hoofdstraat vol met nieuwe restaurants, boetiekjes, antiekwinkels en een prima Farmer’s Market waar je alles kunt krijgen van taco’s en Thaise noedels tot verse jakobsschelpen en Franse camembert op een terras boven de kronkelende rivier.

En dat alles is razendsnel gegaan en met enorm enthousiasme. Philadelphia is duidelijk een stad waar beweging in zit, een hartige herinnering aan dingen die blijven samen met opwindende visies van mogelijkheden in de toekomst. Het is de ware toetssteen van de natie: een beeld van waar Amerika begon en waar het heen gaat. Er is magie hier, de echte magie van verborgen rijkdommen gekoppeld aan een omarmende gratie en plezier. Net als ik kunt u er zeker van zijn in Philadelphia nieuwe heerlijkheden te ontdekken op een manier die u bevalt.

Praktisch

William Penn hield van orde en van steden met veel bomen en tuinen. Het oorspronkelijke stadsplan van Philadelphia, getekend in 1682, bestond dan ook gebaseerd op een netwerk van haakse straten, uitgaande van vijf pleinen. Die werden allemaal diagonaal doorsneden door straten die als spaken lagen rondom Central Square. De namen zijn veranderd, maar de pleinen zijn er nog steeds, elk met een andere sfeer. Philadelphia is daarom gemakkelijk te navigeren, al klaagde iemand als Charles Dickens dat hij er heel wat voor zou hebben om een kromme straat te zien. Dit stadsplan werd het model voor veel Amerikaanse steden.

Academy of Natural Sciences Museum, 19th and Benjamin Franklin Parkway. Amerika’s eerste museum voor natuurgeschiedenis met een flinke dinosauruscollectie.

City Hall, Penn Square at Broad and Market Streets. Grootste stadhuis in de Verenigde Staten, met een observatiedek. Klik hier voor stukje over City Hall.

Elfreth’s Alley. Second Street tussen Arch and Race Streets. Dertig huizen die dateren uit de periode tussen 1728 en 1836, samen de oudste woonstraat in Amerika. Nummer 126, Mantua’s Maker’s House is een museum met originele koloniale meubelen.

Fairmount Park Het grootste aangelegde park in de wereld, gesticht in 1812. Het begint bij Benjamin Franklin Parkway en strekt zich noordwaarts uit aan beide zijden van de Schuylkill River. In totaal 8700 acres met paden, kreken, beeldentuinen en historische huizen.

Franklin Institute Science Museum 20th Street and Benjamin Franklin Parkway. Alle aspecten van de wetenschap, gewijd aan de creatieve en originele denker die oa de bliksem in zijn vliegertje liet inslaan.

Independence National Historic Park

Alle gebouwen en plekken in dit verscheidene blokken beslaande park, lokaal de Independence Mall genoemd, hebben te maken met koloniaal Philadelphia. De meest gebouwen zijn dagelijks geopend en gratis toegankelijk. De Independence Hall, Bishop White House en Todd House kunnen alleen met een gids bezocht worden. Christ Church Burial Ground is het kerkhof waar onder meer Benjamin Franklin ligt begraven, aan Fifth and Arch Streets. Independence Hall, Chestnut Street tussen Fifth and Sixth Streets, is het oude State House van de kolonie Pennsylvania en de plaats waar het Second Continental Congres bijeen kwam. Toegang voor de toer op basis van first come, first served. Franklin Court, Market Street tussen Third and Fourth Streets, is een tribuut aan de wetenschapper in zijn woonhuis. Liberty Bell Pavilion, Market Street tussen Fifth and Sixth Streets, is de plek van de beroemde bel.

Edgar Allen Poe National Historic Site Aan 234 N. 7th en Spring Garden Streets woonde Poe tijdens zijn jaren in Philadelphia. De National Park Service staat op authenticiteit, wat hier tot gevolg heeft dat het huis nogal leeg is aangezien niemand weet hoe het eruit zag.

Italian Market, Ninth Street tussen Christian and Wharton Streets.

Logan Circle Omgeven door Vine, Race, 18th en 20th Streets, midden in Benjamin Franklin Parkway. Eenv and e vier originele pleinen die Penn zelf als basis voor de stadsplattegrond ontwierp. Bekend vanwege de Swann Memorial Fountain, die in 1919 werd ontworpen door Alexander Stirling Calder om de grote waterwegen van Philadelphia te symboliseren.

Main Line Gebied van suburban buurten rondom Lancaster Avenue (Route 30), ten westen van City Line Avenue. Bekend vanwege zijn mooie landgoederen, waar ooit de bazen van de spoorwegen woonden.

Penn’s Landing Oevers van de Delaware River tussen Market en Lombard Streets. Historische schepen en een amfitheater in een park van 37 acres. Met attracties als het USS Olympia uit de Spaans-Amerikaanse oorlog, de USS Becuna, een onderzeeër uit de Tweede Wereldoorlog, de Gazela of Philadelphia, een Portugees zeilschip en het Port of History Museum.

Art District In een blok gevormd door Vine, Walnut, Front en 4th Streets ligt een cluster van galerieën en musea. De eerste vrijdag van de maand zijn alle galerieën geopend van 17.00 tot 20.30 uur.

The Museum of American Art Aan 118 N Broad Street, ondergebracht in de Pennsylvania Academy of the Fine Arts, ligt dit museum dat volgens bewoners hun favoriet is. Veel Amerikaanse kunst, van Georgia O’Keefe tot Mary Cassatt en Charles Wilson Peale.

Philadelphia Museum of Art Gelegen aan 26th en aan het uiteinde van Benjamin Franklin Parkway in Fairmount Park, niet ver van Logan Circle. Op twee na grootste museum van Amerika met tweehonderd galleriën en meer dan 300.000 kunstwerken.

The Barnes Foundation 300 N. Latch’s Lane, Merion. In een stad die niet te klagen heeft over de kwaliteit van zijn kunst, steekt dit museum er toch nog bovenuit. De privé collectie van Franse moderne en postimpressionistische schilders is uniek, met 180 werken van Renoir, 69 van Cezanne, 60 van Matisse en werk van Picasso, Van Gogh, Modigliani en anderen, in totaal 800 schilderijen. De manier waarop de kunst is opgesteld is interessant: Dr. Barnes had specifieke onderwijskundige theorie”en op basis waarvan hij de werken groepeerde.

Reading Terminal Market 12th en Arch Streets. Een National Historic Landmark onder de oude Reading Railroad treinenremise.

Rittenhouse Square Tussen 18th en 20th Streets bij Walnut Street. Het chicste park van Philadelphia, omringd door klassieke bakstenen woningen en hotels, met concerten op zomeravonden.

Rodin Museum 22nd en Benjamin Franklin Parkway. Grootste collectie van Rodins werk buiten Parijs.

Society Hill Ruwweg begrensd door Walnut, Lombard, Front en Seventh Streets. Huizen, gedeeltelijk origineel, gedeeltelijk herbouwd uit de zeventiende en achttiende eeuw, die oorspronkelijk eigendom waren van de Free Society of Traders. De National Park Service onderhoudt musea over koloniaal leven in Bishop White House aan Third en Walnut Streets, en Todd House, Fourth en Walnut Streets. Ook Physick House 321 Fouth Street en Powel House, 244 S. Third Street.

South Philadelphia Tussen de Delaware River en de Schuylkill River, ten zuiden van South Street. Deze wijk is bekend vanwege zijn delicatessen, Italiaanse markt en etnische winkels en restaurants.

South Street Front Street tot aan Tenth Street, bevat een aaneenschakeling van winkels en boetiekjes, galerieën en nachtclubs.