Tocqueville en de nieuwe Amerikaan

Nog voor de grote immigratiegolven van de negentiende eeuw reisde de Fransman Alexis de Tocqueville in Amerika, in 1831 en 1832. Drie jaar later kwam het eerste deel uit van zijn beroemde boek, Democratie in Amerika. Hoewel de aantallen immigranten in zijn tijd nog niet zo hoog waren, was Tocqueville als ongeëvenaard scherpe waarnemer van de Amerikaanse samenleving al het fenomeen opgevallen. Hij vroeg zich af hoe al deze nieuwkomers Amerikaan werden. Dat gebeurde, dacht Tocqueville, doordat ze hun politieke rechten uitoefenen en de verantwoordelijkheid als burgers nemen die hen krachtens de Onafhankelijkheidsverklaring en Grondwet toekomt. Daarmee legde Tocqueville de vinger op wat latere schrijvers het Amerikaanse credo noemden. Of, kort maar krachtig samengevat, Amerika is de enige natie die ook een ideologie is.