Beste wensen voor 2018. Laat ik meteen wat koud water gooien op al te hoge verwachtingen dit jaar.

Ik ben er niet gerust op. Ik moet nog maar zien of 2018 een slecht jaar wordt voor Donald Trump. Hij heeft een jaar van absurde, gevaarlijke en schandelijke tweets overleefd. Een jaar van incompetentie, ontslag van naaste medewerkers, blunderend optreden met racistische ondertonen, maar ook een jaar van de benoeming van veel conservatieve rechters, onder wie een in het Supreme Court en van een door Republikeinen veelbezongen belasting verlaging. Onderschat de man en zijn partij niet.

Contrair denken is me aangeboren maar ik heb er ook argumenten voor. Trump roept al maanden dat hij succesvoller is dan wie dan ook, dat hij de economie ontketend heeft, de burger bevrijd. De effectiviteit van dat roepen is haast niet te meten maar ik ben bang dat we de kracht van herhaling onderschatten. Zoveel is al normaal geworden, zowel in de politieke conversatie als in het proces, dat we niet raar moeten opkijken als kiezers de woorden van Trump geloven.

Ik kan een jaar voorzien waarin de Republikeinen voortdurend claimen dat de economie groeit dankzij hun belastingverlagingen, dat de werkeloosheid dankzij Trump laag is. Ze zullen geloofwaardig overkomen bij veel kiezers die ook maar 1 dollar meer op hun loonstrookje vinden. Dat ondertussen sociale voorzieningen worden uitgekleed en de overheidstekorten enorm oplopen, gaat deze kiezers niet aan. Ze zijn er Oostindisch doof voor. Zolang de economie niet crasht – een vooruitzicht dat zelfs pessimisten niet hebben voor 2018 – zal het lastig zijn Trump te dwarsbomen als hij roept dat Amerika weer great is.

Ik kan een jaar voorzien waarin de Republikeinen in het Congres een of ander infrastructuurprogramma voorstellen dat óf moeilijk is te weigeren voor de Democraten óf dat zodanig is dat de Democraten wel tegen moeten stemmen. Idem dito voor immigratiewetgeving. Als de Republikeinen slim zijn, komen ze met een plan voor de Dreamers waarmee de Democraten wel akkoord moeten gaan. Ik kan een vacature voorzien in het Supreme Court waarvoor Trump een solide conservatief voordraagt – als de vacature er een is van de progressieve kant, is het feest compleet. Evangelische en conservatieve kiezers zullen gemotiveerd ter stembus trekken.

Een aantal aspecten van het hierboven geschetste scenario is moeilijk te ondergraven door de Democraten. Ze hebben vooralsnog weinig anders te bieden dan verzet tegen Trump en het destructieve beleid van de Republikeinen. Hun aantrekkingskracht valt of staat met de mate waarin ze hun kiezers kunnen mobiliseren. Dat lukte prima in de eerste dagen na 20 januari 2017 en onder wel heel bijzondere omstandigheden in Alabama, ik weet zo net nog niet of ze dat elders ook kunnen. Tussentijdse verkiezingen vereisen behoorlijke woede om tot hoge opkomst te leiden.

Ik heb tot nog toe weinig interessante ideeën gehoord van de Democraten. De mogelijkheden van kandidaten, mogelijke leiders, zijn te gevarieerd om mensen in staat te stellen zich achter iemand te scharen. Het zou helpen als de bejaarden opdonderden (ik vermoed dat Joe Biden alsnog grote schade heeft geleden voor zijn beschamende Anita Hill hearings in 1990 – een onverwacht slachtoffer van metoo en wat mij betreft zou zijn pensioen welkom zijn). Laat die nieuwkomers zo snel mogelijk een visitekaartje afgeven anders wordt het straks een veld van twintig kandidaten. So far, so bad.

De grootste bondgenoot en het grootste gevaar voor de Republikeinen is Trump als persoon. Nog meer narcisme, nog meer tekenen van psychologische onevenwichtigheid (dementia?), eindeloos getweet, misschien een ongeplande persconferentie waarin zijn onfrisse ideeën en gebrek aan inzicht duidelijk worden – wellicht juist opzichtig afschermen door zijn staf. Trump heeft van het presidentschap een permanente reality show gemaakt die een niet gering aantal Amerikanen wel aanspreekt. Zij maken zich niet druk over het verlies aan waardigheid, over de uitholling van een ambt dat in het verleden bindende functies had. Een enorm risico blijft dat Trump daardoor bij een echte crisis niet in staat zal zijn Amerikanen over te halen hem te volgen.

Buitenlands zijn Noord-Korea en Iran kandidaten voor een crisis, met in geen van beide gevallen voorstelbaar positieve uitkomsten. Er is altijd wat onverwachts, Venezuela misschien? Rusland? Een handelsoorlog met China kan onvermoede gevolgen hebben voor die flonkerende aandelenmarkt – net als elke crisis die de huidige overspannen markt doorprikt. Dat zouden ook verdere ontwikkelingen in Muellers Rusland onderzoek kunnen zijn, en mogelijk een grensoverschrijdende aanval van Trump op de FBI (het ongemak bij denkende Republikeinen, toegegeven, een klein deel, neemt toe).

Het is moeilijk te voorzien hoe de economie tegen zijn grenzen aan zou kunnen lopen binnen nu en negen maanden. Maar je weet het nooit, een bitcoin crisis? Iets onverwachts? Een nieuwe hypothekencrisis? Andere kredietproblemen?

Wat echt de Democratische hoop zou kunnen ruïneren is als Trump zich ineens verantwoord en verantwoordelijk gaat gedragen. Als hij ophoudt iedere vermeende belediging voor zijn kleine handen ego met een berg tweets te beantwoorden, Hillary met rust laat, stopt met liegen en overdrijven. Het zou een verandering in karakter vergen die moeilijk voorstelbaar is, maar ik sluit het niet uit.

Vandaar dat ik er niet gerust op ben. Zonder echte crisis, zonder echt wanpresteren zijn er nogal wat factoren die de overwinning van de Democraten in november kunnen beperken. Ze doen er sowieso goed aan de verwachtingen te temperen en vandaaruit als underdog te werken. Anders kan het alleen maar tegenvallen.