Historisch gezien is wat de Verenigde Staten hebben bijgedragen aan de bestrijding van drankmisbruik nu niet geweldig succesvol te noemen. Toch is er minstens een terrein waar het land een voorbeeld van effectief beleid voert en dat zijn de strikte regels die jongeren verhinderen in het openbaar alcohol te gebruiken. Een paar weken geleden werd in Nederland een voorstel om drinken aan een minimumleeftijd te binden, zonder verdere discussie verworpen als niet te controleren. Wel, zoals iedere tiener of jong ogende twintiger die de VS heeft bezocht kan beamen, in de Verenigde Staten hebben ze wel zon beleid, en het werkt er behoorlijk goed.
Bij discotheken en clubs staan doormen die hun aanwezigheid enig nut en zichzelf enige autoriteit verschaffen door de IDs van jongelui te controleren. Als er alcohol wordt geschonken en de leeftijd van de betreffende staat is bijvoorbeeld 21, dan komen lui onder die leeftijd er gewoon niet in. Geen omkoping, vriendendiensten of andere sluipwegen mogelijk. Under age, geen toegang. Zit je in een gewoon café of een restaurant waar drank geschonken wordt, dan kan gevraagd worden naar een ID voordat die drank daadwerkelijk geleverd wordt.
Het wonderbaarlijke en wellicht verrassende is dat het werkt. Daar is maar een reden voor. Overtreding komt een café eigenaar te staan op verlies van de liquor licence, sluiting van de tent en een gevangenisstraf. De autoriteiten zijn onherroepelijk en de kroegbaas weet het. Hij is verantwoordelijk voor zijn eigen tent en wat daarin gebeurt. Praat met een kroegbaas en hij zal uitleggen dat hij het risico niet neemt. Iedere werknemer heeft op het hart gedrukt gekregen om de regels strikt te hanteren. Geen omzet weegt op tegen het risico om de tent te moeten sluiten.
Een nadeel van het gevoerde beleid is dat een ID, een identiteitsbewijs met een geboortedatum, vereist is. Meestal worden daarvoor in Amerika rijbewijzen gebruikt, die daar de grootte hebben van een creditcard in plaats van onze lap papier. Gemakkelijk te vervalsen? Ja, maar niet zo gemakkelijk dat het veel gebeurt. En bouncers en doormen zijn niet gek, die weten heel goed wat de kenmerken van een niet juiste kaart zijn ze zien er honderden op een avond. Willen we in Nederland niet werken met IDs? Of vinden we het niet passen in onze cultuur dat er streng gecontroleerd wordt op de aanwezigheid en het drankgedrag van minderjarigen? Moet de overheid zich hierbuiten houden? Het zijn argumenten die wellicht hout snijden, maar zeg niet dat controle onmogelijk is.
Afgezien van de identiteitskaart is in Nederland een probleem dat hier de scheiding tussen tenten waar alcohol is te krijgen en die waar dat niet zo is, veel kleiner is. Cafe’s zijn in veel plaatsen in Amerika donkere holen, niet plaatsen waar je ook een kop koffie gaat drinken of met kinderen binnen loopt, al verandert dat snel. Maar je zou kunnen beginnen met besloten gelegenheden. Nee, controle is wel degelijk mogelijk, als de verantwoordelijkheid maar wordt gelegd bij de kroegbaas en niet bij de jongere. Het is eerder een kwestie van willen. Ik zal de laatste zijn om te verkondigen dat de Amerikanen zo goed met drank om kunnen gaan. De welbekende fratparties en het stupide drinkenomdronkenteworden zijn nu niet direct inspirerende voorbeelden. En het gedoe met hele en half droge counties is onzinnig. En natuurlijk wordt er thuis gedronken al wordt dat wel moeilijker als je in de winkel niets meekrijgt, want daar geldt hetzelfde systeem. Dat mag allemaal zo zijn, maar het is niet waar dat het onmogelijk is om een openbaar drinkverbod voor minderjarigen af te dwingen. De VS bewijzen dat het kan. Andere argumenten graag.
Copyright 1997, Frans Verhagen