Voordat u enthousiast begint te lezen, dit is een verhaal uit 2011 met een heel beperkt gezichtspunt. Voor een analyse van het Chinese systeem als geheel moet u ergens anders zijn.
Door Frans Verhagen
Als toerist in China zie je meestal weinig van de gezondheidszorg. Gelukkig maar. De diepe vleeswond die mijn zoon opdeed bij een scooterongeluk elders in Zuid Oost Azië, was een buitenkansje om iets meer te ervaren. De wond moest in China nog iedere twee dagen verschoond en verzorgd worden, en bood zo een mooi inzicht in verschillende aspecten van dit aspect van het moderne China. In Shanghai belandden we in de relatief dure private afdeling van een universiteitsziekenhuis. In Beijing kwamen we terecht op de emergency service van een gewoon ziekenhuis en in Hangzou werden we geholpen in een Community Health Care Center, om de hoek.
Gezondheidszorg is duidelijk een belangrijk item op de agenda van de Chinese burgers en daarmee ook van de regering. Er zijn veel ziekenhuizen, zo op het oog althans, en veel daarvan staan midden in de oude steden. Ze ogen relatief modern. Ziektekostenverzekering voor iedereen is een doelstelling. Het was moeilijk uit te maken in hoeverre daar iets van gerealiseerd wordt. Wel is overal het de ‘cashier’ het belangrijkste loket. De rekening moet contant voldaan worden. Door ons in elk geval maar voor zover we konden zien door de meeste andere patiënten.
De eenvoudigste vorm waarin we het verschonen van de wond meemaakten was in het Community Health Care Center in Hangzou, een stad op drie uur reizen van Shanghai. Zo op het oog lijkt het vooral een inloop centrum voor eerste diagnoses en voor eenvoudige behandelingen. Daaronder valt in China het via een infuus genieten van een anti biotica kuur. We waren daar al voor gewaarschuwd: voor het minste of geringste gooien ze een naald erin. Onze zoon werd behandeld in een krappe kamer waar inderdaad acht mensen aan een dergelijk infuus zaten. Dankzij de hulp van iemand van ons hotel, werd Mark onmiddellijk geholpen. In dezelfde ruimte. Het vuile verband en de watten werden in een emmer gegooid die naast de voet stond en waarin al behoorlijk wat spul verzameld was. Misschien door de link met het hotel hoefden we niet in te schrijven, enkel achteraf te betalen. De rekening beliep zo’n veertig yan, vier Euro, en een briefje van vijftig voor de man van het hotel.
In Beijing gingen we naar een ziekenhuis, niet ver van ons hotel. Het is onduidelijk in welke rij we moeten staan. De borden in het Chinees die boven de loketten hangen van deze gemeentelijke medische kliniek zeggen ook onze gids weinig. Hij vraagt het aan een patiënt die wijst naar een chagrijnig uitziende dame. De gids legt uit waar we voor komen, illustreert zijn betoog met een gebaar naar mijn zoon, hangend op zijn krukken.
Het maakt weinig indruk. De gids steekt zijn hand in zijn zak en legt tien yuan op het bureau. De ambtenaar kijkt ons vragend aan en schrijft ons alsnog in. In totaal duurt het anderhalve uur, na een tweede inschrijving op de eerste verdieping en een contante betaling aan de begane grond, voordat we de klus hebben geklaard. De prijs ligt rond de vijftig yuan.
De volgende dag gaat het een stuk sneller. Als je eenmaal ingeschreven bent, loopt het allemaal wat gemakkelijker maar onze gids heeft enige moeite om aan de beurt te komen. Wat opvalt is dat de doktoren hun spreekuur, of in elk geval het eerste intake gesprek, met open deuren voeren. Op de gang zitten mensen te wachten, je kijkt de kamer binnen waar de dokter of de assistent met de patiënt praat.
In Shanghai maken we een ander aspect mee van de gezondheidszorg. We melden ons bij het universiteitsziekenhuis maar worden stelselmatig doorverwezen naar de achtste verdieping. Daar blijkt een privé kliniek gevestigd. We komen een soort lounge binnen waar we kunnen wachten. Er wordt een dokter opgepiept uit het ziekenhuis en binnen een half uur worden we geholpen. In de lounge zitten vooral expatriates, buitenlanders die in Shanghai wonen, maar af en toe loopt ook een zichtbaar welgestelde Chinees binnen. Onze kosten zijn dit keer ruim 500 yuan, zo’n 55 Euro, met een keurige factuur voor de verzekering. Ze zijn dat zo gewend hier. We gebruiken deze kliniek nog een keer maar later schakelen we weer over naar een ziekenhuis van mindere academische status maar eenvoudiger hulpverlening. Twintig yuan kost het aanmaken van een patiëntkaart, de behandeling is 25 yuan.
De privé kliniek als fenomeen lijkt een onderdeel van het Chinese systeem. We zagen nogal wat fertility klinieken en gespecialiseerde kinderziekenhuizen die buiten het normal systeem leken te vallen.